Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Sigara İçme Durumlarının ve İlişkili Etmenlerin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 140 - 147, 25.12.2021

Dilek Hassoy , Safiye Ozvurmaz

https://doi.org/10.54189/hbd.1019041

Cited By: 1

Öz

Öz
Giriş: Sağlık çalışanlarının sigara kullanımı; kendi sağlıklarını tehdit etmesinin yanı sıra toplumdaki tütün bağımlılığı ile mücadele konusunda önemli zayıflığa neden olmaktadır. Çalışmamızın amacı hemşirelerin sigara kullanımlarını, risk faktörlerini ve bırakma girişimlerini değerlendirmek alanda yapılacak müdahale programlarına ve politika geliştirmeye ışık tutacak bilimsel veri sağlamaktır.
Yöntem: Analitik-kesitsel tipte olan çalışma İzmir İlindeki bir ilçe devlet hastanesinde Aralık 2019-Ocak 2020 tarihleri arasında gönüllü hemşireler oluşturmaktadır. Anketin birinci kısmında sosyo-demografik özelliklere ait sorular, ikinci kısmında ise sigara içme ve bırakma çabasına ait sorular bulunmaktadır. Sigara kullanan katılımcılara nikotin bağımlılık düzeyini ölçmeye yönelik Fagerström nikotin bağımlılık ölçeği (FNBT) uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmamıza katılan hemşirelerin %37.4’ünün (n=49) her gün sigara kullandığı, %6.9’unun (n=9) ara sıra kullandığı, %13’ünün (n=17) sigarayı bıraktığı ve %42.7’sinin (n=56) sigarayı hiç kullanmamış olduğu tespit edildi. Katılımcılardan 40 yaş üstü grup 20-39 yaş gruplarına göre daha fazla sigara kullanmaktadır. Yoğun ve stresli olduğu bilinen cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin daha fazla sigara kullandığı, sigara kullanan hemşirelerden dahili birimlerde çalışanların cerrahi birimlerde çalışanlara göre sigara bırakmayı daha çok istediği tespit edilmiştir.
Sonuç: Hastanelerde çalışan sağlığı ve güvenliği birimlerinde; sağlık çalışanlarının sigara kullanım sıklıklarının izlenmesi, sigara bırakma konusunda desteklenmesi ve sigara bırakmaya yönelik hizmetlerin sunulması, yoğun-stresli çalışma ortamında görev yapan gruplara sigara bırakma konusunda profesyonel yardım sağlanması önem taşımaktadır.
Anahtar sözcük: Hemşire, Sigara bırakma, Sigara kullanımı.

Anahtar Kelimeler

hemşire, sigara bırakma, sigara kullanımı

Teşekkür

Yoğun iş tempolarına rağmen çalışmamıza katılarak bize destek olan meslektaşlarımıza teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Albertsen, K., Borg, V., Oldenburg, B. (2006). A systematic review of the impact of work environment on smoking cessation, relapse and amount smoked. Preventive medicine, 43, 291–305.
• Alıskın, Ö., Savas, N., İnandı, T., Peker, E., Erdem, M., Yeniçeri, A. (2015). Mustafa Kemal Üniversitesi Tip Fakültesi Hastanesinde sağlık personelinin sigara içme ve bağımlılık durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 6(24), 32-42.
• Aslan, D., Bilir, N., Özcebe, H. ve Ergüder, T. (2008). Türkiye’de sağlık çalışanlarının sigara içme durumları ve etkileyen faktörleri araştırma raporu. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Aydoğan Eroğlu, S. (2013). İstanbul’da genel bir devlet hastanesinde çalışanların sigara içme durumu ve etkileyen faktörler İstanbul Med J, 14, 170-4. doi: 10.5152/imj.2013.46
• Chandrakumar, S. Adams, J. (2015). Attitudes to smoking and smoking cessation among nurses. Nurs Stand, 30(9), 36–40. doi:10.7748/ns.30.9.36.s44
• Drope, J. ve Schluger, N.W. (Ed.). (2018). The Tobacco Atlas 6th Edition. Atlanta USA: American Cancer Society.
• Global Adult Tobacco Survey (GATS) (2010). Turkey Report. Erişim tarihi:04.09.2021 http://file.tkd.org.tr/pdfscop/tobacco_plan_en.pdf
• Global Adult Tobacco Survey (GATS) (2012). Turkey Report. Erişim tarihi:04.09.2021 https://havanikoru.saglik.gov.tr/dosya/dokumanlar/yayinlar/GATS-2012-ENG-25-07-2014.pdf
• Global Adult Tobacco Survey (GATS) (2016). Turkey FactSheet. Erişim tarihi:04.09.2021 www.tobaccofreekids.org/assets/global/pdfs/en/GATS_Turkey_2016_FactSheet.pdf.
• Hassoy, H., Ergin, I., Kunst, A.E. (2014).Socioeconomic inequalities in current daily smoking in five Turkish regions. Int J Public Health, 59(2), 251-60. doi: 10.1007/s00038-013-0476-z.
• Heatherton, T.F., Kozlowski, L.T., Frecker, R.C., Fagerström, K.O. (1991). The Fagerström Test for Nicotine Dependence: a revision of the Fagerström Tolerance Questionnaire. Br J Addict, 86, 1119‐27.
• Nilan, K., McKeever, T.M., McNeil, A., Raw, M., Murray R.L. (2019). Prevalence of tobacco use in healthcare workers: a systematic review and metaanalysis. Plos One 14(7). doi:10.1371/journal.pone.0220168
• Özsoy, F., Kulu, M. (2021). Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Derg, 31(1), 82-90.
• Özvurmaz, S., Yavaş, S. (2018). Hekim dışı sağlık çalışanlarının sigara içme ve bağımlılık düzeyleri ile ilişkili etmenler. Mersin Üniv Sağlık Bilim Dergisi, 11(2), 157-162.
• Raw, M., Anderson, P., Batra, A., Dubois, G., Harrington, P., Hirsch, A. (2012). WHO Europe evidence based recommendations on the treatment of tobacco dependence. Tobacco control, 11(1), 44–6. doi:10.1136/tc.11.1.44
• Rice, V.H., Hartmann-Boyce, J., Stead, L.F. (2013). Nursing interventions for smoking cessation. Cochrane Database Syst. Rev. 12 (8). doi:10.1002/14651858.CD001188.pub4
• Sağlık Bakanlığı Çalışanları Tütün Kullanımı Araştırması 2011 Ön Raporu HASUDER http://www.ssuk.org.tr/savefiles/basin_bulteni_10_0 9_2012.pdf.
• Sezgin, L., Pirinçci, E. (2020). Muş ili ve ilçelerindeki hastanelerde görev yapan hemşirelerin sigara içme durumlarının değerlendirilmesi. KSÜ Tıp Fak Der,15(3), 14-21.
• Steptoe, A., Wardle, J., Pollard, T.M., Canaan, L., Davies, G.J. (1996). Stress, social support and health-related behavior: A study of smoking, alcohol consumption and physical exercise. Journal of Psychosomatic Research, 41, 171–80.
• Steptoe, A., Wardle, J., Lipsey, Z., Mills, R., Oliver, G., Jarvis, M. (1998). A longitudinal study of work load and variations in psychological well-being, cortisol, smoking, and alcohol consumption. Annals of Behavioral Medicine, 20,84–91.
• Torres, O., O’Dell, L. (2015). Stress is a principal factor that promotes tobacco use in females. Prog neuro-psychopharmacology & biological psychiatry, 65. doi: 10.1016/j.pnpbp.2015.04.005
• Türkiye İstatistik Kurumu (2019). Erişim tarihi:04.09.2021 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661.
• Uysal, M.A., Kadakal, F., Karşıdağ, C., Bayram, N.G., Uysal, O., Yılmaz, V. (2004). Fagerström test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks, 52, 115-121.
• Üner,S. ve Okyay, P. (Ed.). (2020). Türkiye Sağlık Raporu 2020. Ankara:Hipokrat Yayınevi.
• Üzer, F. (2018). Devlet hastanesi çalışanlarının sigara kullanma alışkanlıklarına bakış. Türk Aile Hek Derg 22 (2), 92-99.
• WHO. (2010). Guidelines for implementation of Article 14 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control. Erişim tarihi:04.10.2021, www.who.int/fctc/Guidelines.pdf?ua=1.
• WHO. (2021, Apr) . 2021. Erişim tarihi:04.10.2021https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases
• WHO. (2021, July) Report on the Global Tobacco Epidemic 2021 Erişim tarihi:10.10.2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240032095