2018 FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ PROGRAM GELİŞTİRME BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 42 - 57, 30.06.2024

Naciye Aynas , Zikri Kıvcı

Öz

Bu çalışmada Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP)’nı program geliştirme süreci çerçevesinde incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde FBDÖP doküman analizi yöntemiyle ve program geliştirme sürecinde dikkate alınan boyutlar çeröçevesinde. İncelemye alınmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. araştırma bulgularına göre FBDÖP ilkokul 3,4 ve ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeylerini kapsayan sarmal bir programdır. FBDÖP’de ilk aşama olarak ihtiyaç analizinin yapıldığı , ayrıca programın, bilimsel niteliklere sahip olduğu, uzak hedef ve felsefi anlayış açısından değerlendirildiğinde Milli Eğitim Bakanlığı’nın düzenlediği programların devamı niteliğinde olduğu, bilimsel, tarihi, felsefi, toplumsal, bireysel, psikolojik ve politik temellere dayandığı ulaşılan bilgiler arasındadır. FBDÖP, kazanımlar açısından analiz edildiğinde; programda en fazla kazanımın 7. Sınıfta bulunduğu, kazanımlar öğrenme alanı ve hedef düzeyi açısından incelendiğinde ise, bilişsel alanla ilgili 287, duyuşsal alanla ilgili 15 kazanım bulunduğu ve devinişsel alanla ilgili hiç kazanımın bulunmadığı gözlenmiştir. Bilişsel alanla ilgili kazanımlar genellikle “anlama ” düzeyindedir. Dolayısıyla; FBDÖP, bilimsel nitelikte,, sarmal ve bütünleşik yapıda, fen, mühendislik ve girişimcilik gibi becerilere ve değerlere vurgular yapan; kazanımlar açısından, bilişsel alan ağırlıklı bir program olarak değerlendirilmiştir.
Öğretim programı, fen bilimleri dersi, program inceleme, doküman analizi

Anahtar Kelimeler

Öğretim programı, fen bilimleri dersi, program inceleme, doküman analizi

Kaynakça

• Ayas, A. (1995) Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: iki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
• Alpaydın, Y. & Erol, İ. (2017). Türkiye’de eğitim ekonomisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45(45), 23-41. https://doi.org/10.15285/maruaebd.292105
• Ayvazoğlu, Ş. (2019). Ortaokul 5. sınıf düzeyinde fen bilimleri dersi öğretimi yapan öğretmenlerin 2017 yılında güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programıyla ilgili görüşleri ve değerlendirilmesi (Master’s thesis), Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bowen, Georgia (2009). Nitel bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Nitel Araştırma Dergisi, 9(2), 27-40.
• Bruner, J. S. (1960). The process of education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Belet Boyacı, Ş. D. & Güner Özer, M. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. Yüzyılın izlediği perspektifle Türkçe dersi öğretim programları. AJESI 9(2), 708-738. https://doi.org/10.18039/ ajesi.578170
• Cangüven, H. D., Oya, Ö. Z., Binzet, G. & Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 fen bilimleri taslak programının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 2(2), 62-80.
• Cengiz, E. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin 2018 yılında güncellenen fen bilimleri (5, 6,7 ve 8) dersi öğretim programlarına ilişkin düşünceleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 125-141.
• Çopur, A. & Seyhan, C. (2022). 2018 Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sarmal programlama modeline uygunluğunun kazanım düzeyinde incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(3), 722-740. https://doi.org/10.19171/uefad.1167531
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme kurumdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi. Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799-825. https://doi.org/10.17860/mersinefd.342260
• Dindar, H. & Taneri, A. (2011). MEB’in 1968, 1992, 2000 ve 2004 yıllarında geliştirdiği fen programlarının amaç, kavram ve etkinlik yönünden karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 363-378.
• Doğan, H. (1997). Eğitimde program ve öğretim tasarımı. Ankara: Önder Matbaacılık Erdamar, İ. Y. D. (2019). Lise fizik dersi öğretim programının program geliştirme bağlamında analizi. Harran Maarif Dergisi, 4(2), 29-44. https://doi.org/10.22596/ 2019.0402.29.44
• Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları.
• Harden, R. M. (1999). What is a spiral curriculum? Medical Teacher, 21:2, 141-143.
• İmamoğlu, H. V. & Çeken, R. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersinin bilim tarihi açısından fen ve teknoloji dersi ile ilişkilendirilmesi üzerine disiplinler arası bir bakış. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 71-87.
• Kalemkuş, J. (2021). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87. https://doi.org/10.18039/ajesi.800552
• Mala, N. (2011). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim programlarının faydacı ve ilerlemeci ekole uygunluğu bakımından değerlendirilmesi (Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Marsh, I. ve Spies-Butcher, B. (2009). Kamu Hizmetlerinde Pragmatist ve Neo-Klasik Politika Paradigmaları: Program Tasarımı İçin Daha İyi Şablon Hangisi? Avustralya Kamu Yönetimi Dergisi, 68 (3), 239-255.
• MEB (2018). Milli Eğitim Bakanlığı, Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb. gov.tr Ocak, G. (2004). Eğitim programlarına felsefi ve kültürel temelin etkileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1). https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/ijhs/article/view/103
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6(2), 126-149
• Özaydınlı, B. (2023). Program geliştirme uzmanlarının bakış açısıyla Türkiye’de program geliştirme. Eğitim ve Bilim, 48(214). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2023.11186
• Özcan, C., & Kaptan, F. (2019). 2018 fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
• Özcan, H. & Koştur, H. İ. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının özel amaçlar ve alana özgü beceriler bakımından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 138-151. https://doi.org/10.24315/tred.469584
• Parkay, F. W., Anctil, E. J. & Hass, G. (2014). Curriculum leadership: Readings for developing quality educational programs. Prentice Hall.
• Sağlamöz, F., & Soysal, Y. (2021). 2018 ilköğretim fen bilimleri dersi öğretim programlarının kazanımlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 111-145.
• Şentürk, Ö. & Berk, Ş. (2019). İlkokul 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 49(49), 144-166. https://doi.org/10.15285/maruaebd.525249
• Şişman M. & Turan, S. (2005). Eğitim ve okul yönetimi. Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği (s. 99- 146). Ankara: Pegem Akademi.
• Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Varış, F. (1985). Program geliştirmede metodolojik sorunlar. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 18(1), 67-77.
• Yaz, Ö.V. & Kurnaz, M.A. (2013). 2013 Fen bilimleri dersi öğretim programı incelemesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(8), 173-184
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayınları. (12 baskı) Zorluoğlu, S., Şahintürk, A. & Bağrıyanık, K. (2017). 2013 yılı fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(1), 1-15. https://doi.org/10.17556/erziefd.803732