Asitler ve Bazlar Konusunun Öğretiminde Deneysel Becerilerin Akademik Başarıya Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 78 - 96, 30.06.2023

Selçuk Arabacı , Faruk Kardaş , Recep Polat

https://doi.org/10.22596/hej.1272544

Öz

Fen Bilimleri dersinde kavramların öğretilmesinde farklı yöntemler kullanılmaktadır. Kullanılan yöntemler arasında deneysel becerilerin kullanıldığı laboratuvar destekli öğretim yöntemi de mevcuttur. Bu öğretim yöntemi, öğrencilerin öğrenmede zorluk çektiği konulara yönelik kazanımları kavrayabilmeleri için uygun ortamlar oluşturur. Bu çalışma deneysel becerilerin akademik başarıya etkisini araştırmak amacıyla 2021-2022 eğitim öğretim yılı ilk döneminde Erzurum’da devlet okulunda ortaokula devam eden 8.sınıf düzeyindeki toplam 48 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Nicel araştırma olan çalışmada ön test ve son testin yer aldığı kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Uygulama kapsamında fen bilimleri dersinde asitler ve bazlar konuları ile ilgili olarak deney grubu öğrencilerine deneysel becerilerin yer aldığı uygulamalar yaptırılırken kontrol grubu öğrencilerine müfredatta yer alan öğretim programının içeriğinde olan etkinlikler yaptırılmıştır. 4 hafta süren çalışmada verileri toplamak için araç olarak Özkan ve Yadigaroğlu (2020) tarafından geliştirilen Asit- Baz Başarı Testi (ABBT) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen analiz sonuçlarına göre, deneysel becerilerin uygulandığı laboratuvar destekli öğretimin, müfredat programında yer alan öğretim programına göre daha verimli olduğu ve öğrencilerin akademik başarılarını deney grubunda yer alan öğrencilerin lehine artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda alan yazınla desteklenerek, fen bilimleri dersinde asit ve baz konusu öğretiminde öğrencilerin aktif olarak sürece dahil oldukları, daha fazla deney uygulamalarına yer verilmesi gerektiği gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Asitler ve Bazlar, Başarı, Deneysel beceriler, Fen bilimleri

The Effect of Experimental Skills for Teaching Acids and Bases on Academic Achievement

Öz

Different methods are used in teaching concepts in the field of Natural Sciences. In the methods, there is also a laboratory-based teaching method in which experimental skills mainly used. In order to teach some themes that students may have difficulties while learning basic skills, this teaching method creates a suitable environment for students. This study was conducted in the first semester of the 2021-2022 academic year with a total of 48 eighth-grade students attending a public school in Erzurum, for the purpose of investigating the effect of experimental skills on academic achievement. A quantitative study design was employed, which included pre- and post-tests, using a controlled group quasi-experimental design. Experimental activities involving experimental skills were conducted with the experimental group students in the science course regarding the topics of acids and bases during the implementation, while the control group students were provided with non-experimental activities included in the curriculum. The Acid-Base Achievement Test (ABAT), developed by Özkan and Yadigaroğlu (2020), was used as the instrument to collect data during the four-week implementation. According to the analysis results obtained from the research, it was concluded that laboratory-supported instruction involving the application of experimental skills was more effective compared to the instruction which is based on the curriculum program, and it positively enhanced the academic achievement of the students in the experimental group. Based on the findings of the research, recommendations , which were supported by the relevant literature, were made for the teaching of the acids and bases. It was suggested that students might actively participate in the process and that more experimental applications could be included.

Anahtar Kelimeler

Acids and bases, Achievement, Experimental skills

Kaynakça

• Acar, B. (2008). Lise kimya" asitler ve bazlar" konusunda yapılandırmacılığa dayalı bir aktif öğrenme uygulaması [Yayınlanmamış Doktora tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Akbulut, H. İ. ve Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir? İlköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Akgün, Ş. (2005). Fen bilgisi öğretimi. Pegem-Ani yayıncılık: Ankara
• Aksoy, G., Doymuş, K., Karaçöp, A., Şimşek, Ü., ve Yasemin, Koç. (2008). İşbirlikli öğrenme yönteminin genel kimya laboratuar dersinin akademik başarısına etkisi ve öğrencilerin bu yöntem hakkındaki görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi , (17), 212-227.
• Avcı Bölek, H. (2012). Genel kimya dersinde asitler ve bazlar konusunda örnek olaya dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarısına etkisi [Yayınlanmamış Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Ayas, A., Çepni, S., ve Akdeniz, A. R. (1994). Fen bilimleri eğitiminde laboratuvarın kullanımı Anadolu Üniversitesi yayınları 10 Ekim 2013 hh://w2.anadolu edu.tr/aos/kitap/IOLTP /2283/unite07.pdf.
• Batı, K.(2018). Türkiye’de fen eğitimi ve kimya laboratuvar uygulamalarına genel bir bakış. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 2 (1), 45-55.
• Bayram, Z. (2020). Lise kimya dersindeki deneysel beceriler: Türkiye ve Fransa örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 328-375.
• Bozkurt, M. (2022). Ortaokul Fen Bilimleri dersinde sanal müze kullanımının öğrencilerin laboratuvar malzemelerini öğrenmeleri üzerine etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Bradley, J.D. ve Mosimege, M. (1998). Asit ve Bazlardaki Kavram Yanılgıları: Farklı kimya geçmişlerine sahip öğretmen adaylarının karşılaştırmalı bir çalışması. Güney Afrika Kimya Dergisi, 51(3), 137-145.
• Bümen, N. T. (2010). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142). http://213.14.10.181/index.php/EB/article/view/837
• Canpolat, E., Hasan, A., ve Ayyıldız, K. (2019). Fen Bilimleri Öğretmen Adayları Kimya Bilgilerini Günlük Yaşamlarıyla Ne Kadar İlişkilendirebiliyor? Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(38), 66-84.
• Canpolat, N., Pınarbaşı, T., Bayrakçeken , S., ve Geban, Ö. (2004). Kimyadaki Bazı Yaygın Yanlış Kavramalar . Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi , 24 (1),135-146.
• Canpolat, N., Pınarbaşı, T., Bayrakçeken , S., ve Geban, Ö. (2004). Kimyadaki Bazı Yaygın Yanlış Kavramalar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1).
• Cooper, CI ve Pearson, PT (2012). Teşhis Cebir Testi Kullanarak Genel Kimyada Başarı İçin Genetik Olarak Optimize Edilmiş Bir Tahmin Sistemi. Fen Bilimleri Eğitimi ve Teknoloji Dergisi, 21(1), 197-205.
• Corcoran, T. B., Mosher, F. A., ve Rogat, A. (2009). Learning Progressions in Science: An Evidence-Based Approach to Reform.
• Çavdar, O., Okumuş, S., Alyar, M., ve Doymuş, K. (2016). Maddenin tanecikli yapısının anlaşılmasına farklı yöntemlerin ve modellerin etkisi. Journal of Education Faculty, 18(1), 555-592.
• Çavdar, O., Okumuş, S., Alyar, M., ve Doymuş, K. (2017). Asitler ve Bazlar konusunun anlaşılmasına farklı yöntemlerin etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 383-408.
• Çelikler, D., ve Harman, G. (2015). Fen bilgisi öğrencilerinin asit ve bazlar la ilgili zihinsel modellerinin analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 433-449.
• Çökelez, A. (2015). Fen eğitiminde model ve modelleme öğretmenler, öğretmen adayları ve öğrenciler: alanyazın taraması. Journal of Turkish Studies, 10(15), 255-255.
• Daşdemir, İ., Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Karaçöp, A. (2008). Theeffects of Animation technique on Teaching of Acidsand bases topics. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 5(2), 60-69.
• Demirci, Ö., ve Özmen, H. (2012). Zenginleştirilmiş Bir Öğretim Materyalinin Öğrencilerin Asit ve Bazlarla İlgili Anlamalarına Etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-17.
• Demircioğlu, F. N., Özdemir, S., Özmen, H., Cındıl, T., ve Yıldız, M. F. (2012). Fen bilgisi öğretmen Adaylarının Asit-Baz Kavramlarıyla İlgili Yanılgılarının Tespiti. X. UFBMEK, 27-30.
• Fidan, N. (1996). Eğitim psikolojisi. Okulda öğrenme ve öğretme, Alkım Yayınevi, Ankara, 2-12.
• İlhan, N. (2010). Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. [Yayınlanmamış Doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Karaaslan, E. H. ve Ayas, A. (2016). Fen eğitiminde ‘bilimsel açıklama’ ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 101-120.
• Kıncal, R. Y., Ergül, R., ve Timur, S. (2007). Fen bilgisi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 156-163.
• Lee, M. H., Wu, Y. T., & Tsai, C. C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: A content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31(15), 1999-2020.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2018). Milli Eğitim Bakanlığı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı, Ankara.
• Özkan, S., ve Yadigaroğlu, M. (2020). Başarı Testi Geliştirme: Asit-Baz başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştırması. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(2), 1141-1163.
• Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 317-324.
• Pabuçcu, A., ve Geban, Ö. (2015). 5E öğrenme döngüsüne göre düzenlenmiş uygulamaların asit- baz konusundaki kavram yanılgılarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 191-206.
• Quílez, J. (2019). Öğrencilerin kimya öğrenirken yaşadıkları zorlukların terminolojik kaynaklarının sınıflandırılması . Fen Eğitiminde Çalışmalar, 55(2), 121-167.
• Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi (Çev. Edt. G. Yüksel), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Smith, KJ ve Metz, PA (1996). Mikroskobik temsiller yoluyla öğrencilerin çözüm kimyasını anlamalarının değerlendirilmesi. Kimya Eğitimi Dergisi, 73(3), 233. ISSN / eISSN:2667-4203.
• Tabachnick, B. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tilkibaş, Ş. (2015). Asit, baz ve tuz konularının öğretiminde farklı öğretim yöntem ve tekniklerin kullanılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Tsaparlis, G. (1997). AMER CHEMICAL SOC , 1155 16TH ST, NW, WASHINGTON, ABD, DC, 20036 ISSN / eISSN: 0021-9584 / 1938-1328.
• Türk, G. E., ve Seyhan, H. G. Asit-Baz kavramları ile ilgili üniversite öğrencilerinin kavram önermelerinin, kavram imajlarının ve kavram yanılgılarının belirlenmesi: Türkiye ve İspanya karşılaştırmalı örnekleri ile. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 98-107.
• Üce, M. ve Sarıçayır, H. (2003). Ortaöğretim kimya eğitiminde asitler ve bazlar konusunun öğretiminde klasik ve deneysel yöntemlerin başarıya ve kimya tutumuna etkisinin karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(18), 24-36.
• Ünal, B. B., ve Hastürk, H. G. (2019). The Effect of E-Learning in Science Lesson on Student Achievement: Acid-Base Example. Cukurova University Faculty of Education Journal, 48(1), 858-877.
• Yadigaroğlu, M., Demircioğlu, G., ve Demircioğlu, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Ege eğitim dergisi, 18(2), 795-812.
• Yahşi, D. (2006). Farklı laboratuvar yaklaşımlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin asit - baz konularındaki kavramları anlamalarına ve kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Yaşa, N. ve KOÇAK, N. (2022). Asit- Baz konusunda karşılaşılan kavram yanılgıları : Bir İçerik analizi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 1-24.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları: İstanbul.