Musical Analysis of the Recitation of the First Verses of the Genesis/Bereshit Chapter in the Torah with Taamim Symbols

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 195 - 239, 30.06.2024

Mustafa Topşir

https://doi.org/10.14395/hid.1436680

Öz

Our study focuses on the recitation of the first verse of the Genesis/Bereshit chapter in the Torah, the holy book of Judaism and Christianity, with Taamim symbols. Taamim symbols, dating back to ancient times, are markings placed above or below sacred texts. These symbols generally denote a melodic sequence formed by two or more notes, rather than a single note. In our study, the first verse of the Genesis chapter, which is significant from both Jewish and Christian perspectives, has been transcribed into notation and analyzed comparatively with the Turkish music system. When examining the academic landscape of Türkiye, particularly in the field of Turkish Religious Music, it is observed that the music or musical recitations found in the sanctuaries of Semitic religions are not adequately addressed. These studies typically consist of postgraduate theses or articles derived from these theses, primarily contributed by M. Safa Yeprem and his students. Our study is significant as it will be the first to examine the musical recitation of the Torah and fill this gap in the field. Furthermore, our study is the first to explore the application of Taamim symbols to the recitation of sacred texts. The origin of Taamim symbols dates back to ancient times, and like the Neumatic notation system, these symbols guide the reader. The difference between Taamim symbols and the Neumatic notation system is that Taamim symbols represent a melodic sequence rather than a single note. These symbols are markings placed above or below words in sacred texts, each symbol indicating a distinct melodic sequence. Moreover, variations exist in the melodic sequences of these symbols within Ashkenazi and Sephardic cultures, and the symbols we are examining belong to the Sephardic Jewish culture, which sought refuge in the Ottoman Empire to escape European persecution. Therefore, there is no record of how Ashkenazi Jews interpret Taamim symbols. Hence, a comparative study with the Sephardic Jewish tradition is necessary. In a study conducted by M. Recai Çiftçi on the musical analysis of sacred recitations, the recitations of Armenians, Greeks, and Muslims were comparatively examined in terms of pitch and interval consistency, melodic structure in prolonged syllables, and duration of pauses. However, Jewish sacred text recitation was not included in this study. Our study will fill a significant gap by comparatively analyzing the recitation of Sephardic Jews with the Turkish music system. To examine existing studies on Jewish sacred text recitation, various keywords were identified, and searches were conducted in internet databases and various online libraries in Turkish, English, and German languages. However, it was observed that there are no studies on the musical expression of Jewish sacred text recitation. Additionally, studies on Taamim symbols are scarce, and existing studies mainly consist of brief historical information. Following the literature review, a recording of the first verses of the Genesis chapter from the sacred book was obtained from Rabbi David Sevi of the Şişli Bet-Israel Synagogue. To compare this recitation with Turkish music, the recording was transcribed into notation using the Mus2 notation program. Ornamentations made by the reader during performance were indicated on the notation. Additionally, decibel (dB) values were provided on the fourth line of the notation to show the pitch values during recitation and on the fifth line to indicate the emphasis made by the reader. Computer-aided programs were used to show cent and decibel values and to ensure that the research yielded more scientific and reliable results. After completing the notation process, the recording was analyzed in terms of pitch, interval usage, melodic structure in prolonged syllables, and duration of pauses. In postgraduate studies and articles in the field of Turkish Religious Music, we observe the use of the four-line notation technique. However, in our study, the five-line notation technique was employed. The five-line notation technique has been used in postgraduate theses and articles derived from these theses in the field of Turkish Religious Music until now. We believe that the five-line notation technique should be used in future notation studies as well.

Anahtar Kelimeler

Religious Music, Jewish Religious Music, Taamim, Torah, Genesis

Tevrat’ın Bereşit/Yaratılış Bölümünün İlk Ayetlerinin Taamim Sembolleriyle Okunuşunun Müzikal Analizi

Öz

Çalışmamız Yahudi ve Hristiyan kutsal kitabı olan Tevrat’ın Bereşit/Yaratılış bölümünde yer alan ilk ayetin Taamim sembolleri üzerine okunmasını ele almaktadır. Kökeni çok eskilere dayanan Taamim sembolleri kutsal metinlerin üstüne veya altına konan birtakım işaretlerdir. Bu işaretler genellikle bir notayı değil, iki veya daha fazla notanın oluşturduğu melodik bir seyri ifade etmektedir. Çalışmamızda hem Yahudilik hem de Hristiyanlık açısından önemli olan Eski Ahit’in Yaratılış bölümünün ilk ayeti notaya alınmış ve Türk müziği sistemi ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Türk Din Musikisi anabilim dalında ve ülkemizdeki diğer lisans/lisansüstü eğitim veren kurumlara baktığımızda, semâvî dinlerin mabetlerinde yer alan müziğin veya müzikal okuyuşların yeterince ele alınmadığı görülmektedir. Bu çalışmalar genellikle M. Safa Yeprem ve öğrencilerinin ortaya koyduğu lisansüstü tezler veya bu tezlerden türetilmiş olan makalelerdir. Çalışmamız ilk defa Tevrat’ın müzikal anlamda okunuşunun incelenecek olması ve alanla alakalı bu boşluğu dolduracak olması sebebiyle önemlidir. Bununla birlikte çalışmamız, Taamim adı verilen sembollerin kutsal kitap okuyuşu üzerinde uygulanmasına dair ilk çalışmadır. Taamim sembollerinin kökeni çok eski zamanlara kadar gitmektedir ve bu semboller tıpkı Neumatik nota sisteminde olduğu gibi okuyucuyu yönlendirmektedir. Taamim sembollerinin Neumatik nota sisteminden farkı ise bu sembollerin bir notayı değil melodik seyri ifade etmesidir. Bu semboller kutsal metinlerde kelimelerin üstüne veya altına konan işaretlerdir ve her sembolün ayrı bir melodik seyri vardır. Bununla birlikte Aşkenaz ve Seferad kültüründe bu sembollerin melodik seyirlerinde farklılıklar bulunmaktadır ve ele aldığımız semboller Avrupa zulmünden kaçıp Osmanlı İmparatorluğu’na sığınan Seferad Yahudi kültürüne aittir. Dolayısıyla Aşkenaz Yahudilerinin Taamim sembollerini nasıl yorumladıklarına dair elimizde bir kayıt yoktur. Bu sebeple bu konuda da bir çalışmanın yapılması ve Seferad Yahudi geleneğiyle karşılaştırılması gerekmektedir. Kutsal kitap okuyuşunun müzikal analizine dair M. Recai Çiftçi tarafından yapılan çalışmada Ermeni, Rum ve Müslümanların kutsal kitap okuyuşları perde ve aralık tutarlılıkları, uzayan hecelerdeki melodik yapı ve susma süreleri yönleriyle karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bu çalışmaya Yahudi kutsal metin okuyuşu dahil edilmemiştir. Bizim çalışmamız, Seferad Yahudilerinin kutsal kitap okuyuşunun Türk müziği sistemiyle karşılaştırmalı olarak ele alınacak olması sebebiyle önemli bir boşluğu doldurmuş olacaktır. Literatürde Yahudi kutsal metin okuyuşuna dair çalışmaları incelemek amacıyla çeşitli anahtar kelimeler belirlenerek Türkçe, İngilizce ve Almanca dillerinde internet veri tabanlarında ve çeşitli çevrimiçi kütüphanelerde taramalar yapılmıştır. Bu çalışmalar incelendiğinde Yahudi kutsal kitap okuyuşunun müzikal ifadesine dair herhangi bir çalışmanın yer almadığı göze çarpmaktadır. Ayrıca Taamim sembollerine dair çalışmaların da epeyce az olduğunu ve var olan çalışmaların da çok kısa tarihsel bilgilerden ibaret olduğunu söylemek mümkündür. Literatür taramasının ardından kutsal kitabın Bereşit (Yaratılış) bölümünün ilk ayetlerinin olduğu bir kayıt, tarafımızca Şişli Bet-İsrael Sinagogu hahamı David Sevi’den alınmıştır. Bu okuyuşun Türk müziği ile mukayesesinin yapılabilmesi için, öncelikle alınan kayıt Mus2 nota programı aracılığıyla notaya geçirilmiştir. İcra esnasında okuyucunun yaptığı süslemeler nota üzerinde gösterilmiş; bununla birlikte notaların dördüncü satırında okuyuştaki cent değerleri ve beşinci satırında okuyucunun yaptığı vurguları göstermek amacıyla desibel (dB) değerleri verilmiştir. Cent ve desibel değerlerini göstermek ve araştırmanın daha bilimsel ve sağlıklı sonuçlar verebilmesi için bilgisayar destekli programlar kullanılmıştır. Notasyon işleminin tamamlanmasının ardından alınan kayıt aralık, perde kullanımı, uzayan hecelerdeki melodik yapı ve susma süreleri açısından incelenmeye tabi tutulmuştur. Türk Din Musikisi alanında yapılan lisansüstü çalışmalarda ve makalelerde dört satırlı nota yazımı tekniğinin uygulandığını görmekteyiz. Fakat bu çalışmamızda beş satırlı nota yazım tekniği kullanılmıştır. Beş satırlı nota yazım tekniği Türk Din Musikisi alanında günümüze kadar tarafımızca yapılan lisansüstü tezde ve bu tezden türetilmiş olan makalede kullanılmıştır. Bundan sonraki yapılacak notasyon çalışmalarında da beş satırlı nota yazım tekniğinin kullanılması gerektiği kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Dini Musiki, Yahudi Dini Müziği, Taamim, Tevrat, Bereşit

Kaynakça

• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. Ankara: Seba Yayınları, 1997.
• Bardakçı, Murat. Fener Beyleri’ne Türk Şarkıları. İstanbul: Pan Yayıncılık, 1992.
• Besalel, Yusuf. Osmanlı ve Türk Yahudileri. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., 2004.
• Chrysantos of Madytos. Great Theory of Music. çev. Katy Romanou. New York: The Axion Estin Foundatiton, 2010.
• Çiftçi, Recai. İstanbul’daki Hristiyan ve Müslüman Mabedlerinde Okunan Tevrat, Zebur, İncil ve Kuran-ı Kerim Ayetlerinin Karşılaştırmalı Müzikal Analizi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Galanti, Avram. Türkler ve Yahudiler. İstanbul: Tan Matbaası, 1947.
• Gürkan, Salime Leyla. “Yahudilik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/187-197. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Hebrew-English Tanakh: The Jewish Bible. Illinois: Varda Books, 2009.
• Karpeles, Gustav. A Sketch of Jewish History. Philadelphia: The Jewish Publication Society of America, 1897.
• Kitabı Mukaddes: Tevrat, Zebur, İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi – Yeni Yaşam Yayınları, 2013.
• Kohler, Kaufmann. Jewish Theology. New York: The Macmillan Company, 1918.
• Özkan, İsmail Hakkı. Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usûlleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2016.
• Savran, Tuğba. Kur’ân-ı Kerîm’in Makamsal Tilâveti Üzerine Bir Öğretim Modeli Önerisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Sharon, Moshe Sevilla. Türkiye Yahudileri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
• Smith, Chani Haran. “PaRDeS Hate’amim: Listening to The Music Inside The Orchard”. Journal of Synagogue Music 48/1 (2023), 111-133.
• Topşir, Mustafa. İstanbul’daki Yahudi, Hristiyan ve Müslüman Mabedlerinde Okunan Duaların Karşılaştırmalı Müzikal Analizi. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2023.
• Topşir, Mustafa. “Taamim Sembolleri ve Melodik Olarak İfade Edilmeleri”. İdil Sanat ve Dil Dergisi 12/103 (2023), 373-400. doi: 10.7816/idil-12-103-08
• Yeprem, Mehmet Safa. “İlahiyat Fakültelerinde Müzikal İşitme, Okuma ve Yazma Çalışmaları”. Geçmişten Günümüze Uluslararası Dinî Mûsikî Sempozyumu. ed. Şuayp Özdemir – Ayşegül Gün. 399-409. Amasya: Amasya Üniversitesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü, 2017.
• Wellesz, Egon. A History of Byzantine Music And Hymnography. Oxford: Clarendon Press, 1962.
• Yahşi, Turgut. İstanbul ve Kahire Tilavet Tavırlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.