Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğretici Yeterlikleri Ölçeği (KÖYÖ)

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 135 - 167, 30.06.2024
https://doi.org/10.14395/hid.1437421

Öz

4-6 yaş grubu Kur’an kursları, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bünyesinde okul öncesi dönem çocuklarına hitap eden yaygın din eğitimi kurumlarıdır. 4-6 yaş grubu Kur’an kursları öğretim programının ön gördüğü hedeflere ulaşılabilmesi için en önemli unsur hiç şüphesiz öğreticilerdir. Zira tüm eğitim sürecini yürüten ve biçimlendiren kişi onlardır. Bu sebeple öğreticilerin alan bilgisine, genel kültüre ve eğitim-öğretim yeterliklerine sahip olmaları gerekir. Ayrıca 4-6 yaş grubu Kur’an kursu öğreticilerinin okul öncesi dönem çocuklarının gelişim dönemlerine ait özelliklerini bilmeleri ve bu döneme uygun din eğitimi verme konusunda yeterli donanıma ve mesleki yeterliğe sahip olmaları önem arz etmektedir. Bu çalışma, 4-6 yaş grubu Kur’an kursu öğreticisi için gerekli olan yeterlikleri ortaya koyacak, geçerliği ve güvenirliği kanıtlanmış bir ölçek geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya, farklı sosyo-ekonomik özelliklere sahip 12 bölgede (Düzey I) 25 farklı ilden 4-6 yaş grubundaki Kur'an kursu öğreticileri katılmıştır. Araştırmanın verileri iki farklı gruptan 2023-2024 eğitim-öğretim yılında elde edilmiştir. Buna göre birinci uygulamada 627, ikinci uygulamada 453, toplamda 1080 katılımcı yer almıştır. Elde edilen verilere geçerlik, güvenirlik ve korelasyon analizleri uygulanmıştır.
Araştırmanın birinci uygulamasında katılımcılardan toplanan veriler için yapılan açımlayıcı faktör analizi (AFA) bulgularına göre KMO testinde değerin 0,96 olduğu; Barlett testi neticesinde X2 değerinin ise anlamlı olduğu saptanmıştır. Ölçeğin faktör sayısı, yamaç grafiği incelenerek belirlenmiş; aynı zamanda öz değerler ve açıklanan varyans oranları da dikkate alınmıştır. Buna göre özdeğeri 1’i aşan maddelerin altı faktörde gruplandığı ve bu altı faktörün, ölçeğin toplam varyansının %59,58’ini açıkladığı belirlenmiştir. Yapılan faktör analizinin ardından maddelerin içeriklerine bakılarak birinci faktöre “öğrenci gelişimine uygun eğitim”, ikinci faktöre “din öğretimi yöntemlerini uygulama”, üçüncü faktöre “materyal geliştirme ve kullanma”, dördüncü faktöre “etkili iletişim”, beşinci faktöre “sınıf yönetimi” ve altıncı faktöre “aile katılımını sağlama” isminin verilmesi uygun görülmüştür. Araştırmanın ikinci aşamasında ise AFA kapsamında belirlenen modelin doğruluğunu test etmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. DFA’da ilk bakılan değerler olan X2=1789,757; serbestlik derecesi sd=801’dir. X2’nin serbestlik derecesine bölünmesi neticesinde ulaşılan sonucun 3’ün altında olması (X2/sd=2,23) ölçek yapısını oluşturan modelin iyi uyum gösterdiğini ortaya koymaktadır. DFA neticesinde ortaya çıkan tüm değerlerin 0,30’dan büyük olduğu ve altı faktörde toplandığı, ölçeğin toplamda 42 madde içerdiği belirlenmiştir. Modele ait değerlerin kabul edilebilir limitlerde bulunduğu, değerlerin “X2=1789,757, sd=801, p=0,00, X2/sd=2,23, RMSEA=0,05, SRMR=0,03, CFI=0,91, IFI=0,91, TLI/NNFI=0,90, PGFI=0,74 ve PNFI=0,74” şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Ardından verilerin güvenirlik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda Cronbach’nın Alfa güvenirlik katsayıları “ölçeğin tamamı” için 0,95, “öğrenci gelişimine uygun eğitim” faktörü için 0,90, “din öğretimi yöntemlerini uygulama” faktörü için 0,92, “materyal geliştirme ve kullanma” faktörü için 0,83, “etkili iletişim” faktörü için 0,89, “sınıf yönetimi” faktörü için 0,72 ve “aile katılımını sağlama” faktörü için 0,77 olarak saptanmıştır. Güvenirlik analizinin bu sonuçları ölçeğin tamamının ve altı faktörünün iç tutarlılığa sahip maddelerden oluştuğunu, dolayısıyla güvenilir olduğunu göstermektedir. Ölçeğin 6 faktörü arasındaki ilişkinin yönünü ve düzeyini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen korelasyon analizi sonuçlarına göre, ölçekte yer alan tüm faktörler arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir.
Ölçek, 6 faktöre dağılmış durumdaki 36’sı olumlu, 6’sı olumsuz olarak yazılmış toplam 42 maddeden oluşmaktadır. Katılımcıların yeterlik düzeyleri ölçekteki maddelerin her biri için “Hiç yapamam”(1), “Yapamam”(2), “Biraz yapabilirim”(3), “Yapabilirim”(4), “Rahatlıkla yapabilirim”(5) şeklindeki 5’li Likert tipi derecelendirme içinden seçilerek tespit edilmektedir. Yapılan analizler neticesinde geliştirilen ölçeğin 4-6 yaş grubu Kur’an kursu öğretici yeterliklerini ortaya koymak için geçerli ve güvenilir sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Tüm ülke genelinde önemli sayıdaki bir katılımcı grubuyla çalışılarak geliştirilen geçerliği ve güvenirliği kanıtlanmış “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğretici Yeterlikleri Ölçeği (KÖYÖ)”nün hem 4-6 yaş grubu Kur’an kursu öğretici yeterlikleri konusundaki alan araştırmalarına kaynaklık teşkil edeceği hem de farklı boyutlardan oluşan yeni ölçek çalışmalarına öncülük yapacağı düşünülmektedir.

Kaynakça

  • Akyürek, Süleyman. “Kur’an Kursu Öğreticisinin Mesleki Yeterlikleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/18 (01 Haziran 2005), 175-192.
  • Atik, Aslıhan. “Erken Çocuklukta Peygamber Tasavvuru ve Din Eğitimi: Fenomenolojik Bir Araştırma”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 12 (Aralık 2021), 245-282. https://doi.org/10.53112/tudear.1000477
  • Ay, Mehmet Emin. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım. İstanbul: Timaş Yayınları, 29. Basım, 2019.
  • Aybey, Salih. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarının Eğitim-Öğretim Faaliyetleri ve Problemleri̇ (Zonguldak İli̇ Örneği̇)”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (15 Aralık 2019), 207-240. https://doi.org/10.33460/beuifd.598401
  • Aydın, M. Zeki. Din Öğretiminde Yöntemler. Ankara: Nobel Yayınları, 15. Basım, 2022.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Açık Toplumda Din Eğitimi Yeni Bir Paradigma İhtiyacı. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2011.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
  • Aytaç, Mustafa – Öngen, Burcu. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi”. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya 5/1 (2012), 14-22.
  • Babacan, Muhammed. “Müziğin Bir Öğretim Aracı Olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarı, Tutum ve Bilgiyi Hatırlama Düzeyleri Üzerindeki Etkisi”. Değerler Eğitimi Dergisi 17/38 (2019), 105-138. https://doi.org/10.34234/ded.412282
  • Best, John W. Research in Education. New Jersey: Prentice-Hall, 1970.
  • Bilgin, Beyza. “Okul Öncesi Çağı Çocuğunda Dini Kavramlar”. Din Öğretimi Dergisi 8/9 (1986), 21-29.
  • Brown, Timothy A. Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. New York: Guilford Publications, 2. Basım, 2015.
  • Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32/32 (2002), 470-483.
  • Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 27. Basım, 2020.
  • Demir, Rıdvan. "Din Öğretiminde Kullanılan Araç Gereç ve Materyaller”. Din Öğretiminde Teknoloji ve Materyal Geliştirme. ed. Tuğrul Yürük – Rıdvan Demir. 59-99. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2. Basım, 2022.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da değişiklik yapan 653 sayılı Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete 28057 (17.09.2011). Erişim 13 Nisan 2024. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110917-1.htm
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı. Ankara, 2022.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönergesi, Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönergesi. 840029 (13 Aralık 2019). Erişim 20 Mart 2023
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “Kur’an Kursları Öğretim Programları”. Eğitim Hizmetleri. 11 Kasım 2021. Erişim 29 Kasım 2022. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2013 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Nisan 2014). Erişim 13 Nisan 2024.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2014 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Şubat 2015). Erişim 29 Mart 2023.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2023 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Şubat 2023). Erişim 29 Mart 2023.
  • Doğan, Zülfi. "4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlik Algıları (Kayseri Örneği)". Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
  • Durmuş, Beril vd. Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 7. Basım, 2018.
  • Ecer, Münir. “Velilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları Üzerine Bir Meta-Sentez Çalışması”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/4 (Ekim 2023), 1078-1093. https://doi.org/10.21547/jss.1344154
  • Ecer, Münir - Çakmak, Ahmet. “Bir Meta-Sentez Çalışması: Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 21/2 (30 Aralık 2021), 803-831. https://doi.org/10.33420/marife.999853
  • Eken, Züleyha Betül. “4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Görev Yapan Kur’an Kursu Öğreticilerinin Drama Alanındaki Yeterliklerinin Belirlenmesi (Kocaeli İli Örneği)”. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Erden, Münire. Sınıf Yönetimi. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 3. Basım, 2018.
  • Gül, Esan. Çocuğun Dini Eğitimi. İstanbul: Çıra Yayınları, 3. Basım, 2016.
  • Gün, Ayşegül. “Veli ve Öğretici Görüşleri Doğrultusunda 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitimi: Samsun İli Örneği”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (27 Aralık 2016), 33-66. https://doi.org/10.18498/amauifd.282862
  • Güney Karaman, Neslihan. “İletişim Çağında İletişimsizlik”. Eğitimde İletişim. ed. Yücel Yazgan. 189-207. Ankara: Eğiten Kitap, 2018.
  • Güngör, Duygu. “Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu”. Türk Psikoloji Yazıları 19/38 (2016), 104-112.
  • İBBSK, İBBS Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı (Karar No. 2002/4720). Resmî Gazete 24884 (22 Eylül 2002). Erişim 20 Mart 2023. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm#3
  • İpek, Yasemin - Öncü, Ali. “4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Teknoloji Yeterlilikleri Hakkında Bir Karma Yöntem Araştırması”. Dini Araştırmalar 25/62 (15 Haziran 2022), 111-148. https://doi.org/10.15745/da.1104341
  • Karaca, Ayşe Sevde. "Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’ân Kursu Öğrencilerine Uygulanan Değerler Eğitiminin Öğretici Görüşleri Açısından İncelenmesi". Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
  • Kline, Rex B. Principles And Practice of Structural Equation Modeling. New York, NY: Guilford Press, 2. Basım, 2005.
  • Kline, Rex B. Principles And Practice of Structural Equation Modeling. New York, NY: Guilford Press, 3. Basım 2011.
  • Koç, Ahmet. “Curiosity of Preschool Children (4–6 Years of Age) about Religious and Moral Issues”. Religions 14/2 (Şubat 2023), 1-19. https://doi.org/10.3390/rel14020260
  • Koç, Ahmet. “Okul Öncesi Dönemde Ailede Din Eğitimi”. Çocuk Sorunları ve İslam Sempozyumu, Rize, 30 Eylül-2 Ekim 2005. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2010.
  • Koçak, Duygu vd. “Faktör Sayısının Belirlenmesinde MAP Testi, Paralel Analiz, K1 ve Yamaç Birikinti Grafiği Yöntemlerinin Karşılaştırılması”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (01 Haziran 2016), 330-359.
  • Konijn, H.S. Statistical Theory of Sample Survey Design and Analysis. North-Holland Publishing Company, 1973.
  • Korkmaz, Mehmet. Din Öğretimi Teknolojisi ve Materyal Geliştirme. Ankara: Kimlik Yayınları, 2017.
  • Korkmaz, Mehmet. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 53 (30 Haziran 2020), 237-261. https://doi.org/10.29288/ilted.679601
  • Korkmaz, Mehmet. “Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Açısından Kendilerini Değerlendirmeleri”. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
  • Korkmaz, Mehmet. “Yaygın Din Öğretiminde Yeterlik Ölçeği Geliştirme Süreci: Kur’an Kursu Öğreticileri Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Ölçeği Örneği”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/28 (01 Haziran 2010), 11-28.
  • Köylü, Mustafa. “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/2 (01 Ağustos 2004), 137-154. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000190
  • Lawshe, Charles H. “A Quantitative Approach To Content Validity”. Personnel Psychology 28/4 (1975), 563-575.
  • Millî Eğitim Bakanlığı, M.E.B. Okul Öncesi̇ Eğitim Programı. Ankara, 2024.
  • Millî Eğitim Bakanlığı, M.E.B. Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. Ankara, 2017.
  • Oruç, Cemil. Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 3. Basım, 2021.
  • Önder, Mustafa. “Türkiye'de Okul Öncesi Eğitiminin Temel Taşı: Prof. Dr. Beyza Bilgin”. Dini Araştırmalar 23/58 (Kasım 2020), 127-150.
  • Poyraz, Hatice – Dere, Hale. Okul Öncesi Eğitiminin İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 4. Basım, 2011.
  • Sadık, Fatma. “Sınıf Yönetiminde Temel Kavramlar”. Erken Çocukluk Eğitiminde Sınıf Yönetimi. ed. Yaşare Aktaş Arnas - Fatma Sadık. 1-22. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Basım, 2021.
  • Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi, 27. Basım, 2020.
  • Schumacker, Randall E. – Beyerlein, Susan T. “Confirmatory Factor Analysis with Different Correlation Types and Estimation Methods”. Structural Equation Modeling 7/4 (2000), 629-636. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0704_6
  • Şahi̇n, Melek Gülşah - Öztürk, Nagihan Boztunç. “Eğitim Alanında Ölçek Geliştirme Süreci: Bir İçerik Analizi Çalışması”. Kastamonu Eğitim Dergisi 26/1 (15 Ocak 2018), 191-199. https://doi.org/10.24106/kefdergi.375863
  • Şaşa, Fatma Tuba. “Öğretici Görüşlerine Göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Kur’an Öğretiminde Eğitsel Oyun Uygulamaları”. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Şensoy, Serkan. “4-6 Yaş Kuran Kursu Öğreticilerinin Öğretim Yöntem ve Teknikleri Konusundaki Görüşleri”. Çorum: Hitit Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014.
  • Tavukçuoğlu, Mustafa. “Okulöncesi Çocuğunun Eğitiminde Din Duygusu ve Din Eğitimi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14 (01 Mart 2002), 51-63.
  • Tosun, Cemal - Çapcıoğlu, Fatma. “4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (2015), 705-720.
  • Turaşlı, Nalân Kuru. “Okul Öncesi Eğitimin Tanımı, Kapsamı ve Önemi”. Okul Öncesi Eğitime Giriş. ed. Gelengül Haktanır. 1-28. Ankara: Anı Yayıncılık, 3. Basım, 2023.
  • Türk, Esra. “Çocukluk Döneminde Duygusal Gelişim ve Din Eğitimi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/3 (30 Aralık 2014), 143-158.
  • Üzümcü, Muzaffer - Çınar, Nuran. “4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitsel Yeterlikleri ve Görev Yaptıkları Kurslarla İlgili Görüşleri”. Trabzon İlahiyat Dergisi 7/1 (30 Haziran 2020), 7-51. https://doi.org/10.33718/tid.712965
  • Yağcı, Samet. “Öğreticilere Göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları (İzmir İli Örneği)”. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Yaşlıoğlu, M. Murat. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46 (2017), 74-85.
  • Yurdugül, Halil. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması”. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli, 28–30 Eylül 2005. ed. Hüseyin Kıran. 1-6. Ankara: Tübitak Yayınları, 2005.
  • Yüksel, Zeynep. “4-6 Yaş Öğreticilerinin Öğretim Yöntemleri̇ Açısından Yeterlik Algıları (Çankırı Örneği̇)”. Dini Araştırmalar Dergisi 24/60 (15 Haziran 2021), 147-179. https://doi.org/10.15745/da.907866

4-6 Age Group Qur’an Course Teacher Competencies Scale

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 135 - 167, 30.06.2024
https://doi.org/10.14395/hid.1437421

Öz

Quran courses for the 4-6 age group are non-formal religious education institutions that appeal to pre-school children within the Presidency of Religious Affairs scope. In addition, Qur’an course teachers for the 4-6 age group must know the characteristics of preschool children’s developmental periods and have sufficient information and professional competence to provide appropriate religious education. Undoubtedly, teachers are the primary element in meeting the goals foreseen by the 4-6 age group Quran courses curriculum. Teachers must have field knowledge, general culture, and education-training competencies since they implement and shape the entire educational process. This study was conducted to form a scale with proven validity and reliability that will reveal the competencies required for Quran course teachers for the 4-6 age group. In this context, firstly the relevant literature was examined and the theoretical basis was tried to be prepared, then an item pool was created by the researcher and the draft form was finalized in the context of expert opinions. The data collection process was planned to cover all regions of Türkiye, and for this purpose, the Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS) was considered. Quran course teachers in the 4-6 age group from 25 provinces in 12 regions (Level I) with different socio-economic characteristics participated in the research. Both research applications were conducted in the 2023-2024 academic year with 1080 participants. There were 627 participants in the first application and 453 participants, a different group from the first sample, in the second application.
According to the findings of the exploratory factor analysis (EFA) conducted for the data gathered from the participants in the research’s first application, the value in the KMO test was 0.96; Bartlett’s test demonstrated that the value of X2 was significant. To determine the scale’s factor count, the scree plot, eigenvalues, and explained variance rates were also considered. Accordingly, it was determined that the items with eigenvalues above one were collected into six factors, and these six factors explained 59.58% of the total variance of the scale. Following the factor analysis, the items’ contents were analyzed. The first factor was “education appropriate to student development”, the second factor was “application of religious teaching methods”, the third factor was “material development and use”, the fourth factor was “effective communication”, the fifth factor was “classroom management”, and the sixth factor was the “ensuring family participation” it was deemed appropriate to name it. In the second stage of the research, confirmatory factor analysis (CFA) was conducted to test the accuracy of the model determined within the scope of EFA. The first values looked at in DFA are X2=1789.757; and degrees of freedom sd=801. The fact that the result obtained from dividing X2 by degrees of freedom is below 3 (X2/sd=2.23) reveals that the model forming the scale structure has a good fit. Following CFA, it was seen that all values were greater than 0.30, and there were 42 items collected in six factors. The model's values fall within acceptable bounds; the values are “X2=1789.757, sd=801, p=0.00, X2/sd=2.23, RMSEA=0.05, SRMR=0.03, CFI=0.91, IFI=0.91, TLI/NNFI=0.90, PGFI=0.74, and PNFI=0.74”. The data was then subjected to a reliability analysis. The analysis showed that the Cronbach’s Alpha coefficients of reliability were 0.95 for the “entire scale” 0.90 for the “education appropriate to student development” factor, 0.92 for the “application of religious teaching methods” factor, and 0.83 for the "material development and use" factor. It was determined as 0.89 for the “effective communication” factor, 0.72 for the “classroom management” factor, and 0.77 for the “ensuring family participation” factor. The reliability analysis results demonstrate that the entire scale and its six factors consist of items with internal consistency and are, therefore, reliable. All of the scale’s six factors had a positive and significant relationship, as demonstrated by the correlation study done to determine the level and direction of the relationship between them.
The scale comprises 42 items, with 36 written positively and 6 written negatively, distributed across six factors. The analysis showed that the developed scale gave valid and reliable results to reveal the competencies of Quran course teachers in the 4-6 age group. The validity and reliability proven “4-6 Age Group Qur’an Course Teacher Competencies Scale”, developed by working with a significant number of participants across the country will serve as a source for field research on the competencies of 4-6 age group Quran course teachers. It is thought to pioneer new-scale studies of different dimensions.

Kaynakça

  • Akyürek, Süleyman. “Kur’an Kursu Öğreticisinin Mesleki Yeterlikleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/18 (01 Haziran 2005), 175-192.
  • Atik, Aslıhan. “Erken Çocuklukta Peygamber Tasavvuru ve Din Eğitimi: Fenomenolojik Bir Araştırma”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 12 (Aralık 2021), 245-282. https://doi.org/10.53112/tudear.1000477
  • Ay, Mehmet Emin. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım. İstanbul: Timaş Yayınları, 29. Basım, 2019.
  • Aybey, Salih. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarının Eğitim-Öğretim Faaliyetleri ve Problemleri̇ (Zonguldak İli̇ Örneği̇)”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (15 Aralık 2019), 207-240. https://doi.org/10.33460/beuifd.598401
  • Aydın, M. Zeki. Din Öğretiminde Yöntemler. Ankara: Nobel Yayınları, 15. Basım, 2022.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Açık Toplumda Din Eğitimi Yeni Bir Paradigma İhtiyacı. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2011.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
  • Aytaç, Mustafa – Öngen, Burcu. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi”. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya 5/1 (2012), 14-22.
  • Babacan, Muhammed. “Müziğin Bir Öğretim Aracı Olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarı, Tutum ve Bilgiyi Hatırlama Düzeyleri Üzerindeki Etkisi”. Değerler Eğitimi Dergisi 17/38 (2019), 105-138. https://doi.org/10.34234/ded.412282
  • Best, John W. Research in Education. New Jersey: Prentice-Hall, 1970.
  • Bilgin, Beyza. “Okul Öncesi Çağı Çocuğunda Dini Kavramlar”. Din Öğretimi Dergisi 8/9 (1986), 21-29.
  • Brown, Timothy A. Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. New York: Guilford Publications, 2. Basım, 2015.
  • Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32/32 (2002), 470-483.
  • Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 27. Basım, 2020.
  • Demir, Rıdvan. "Din Öğretiminde Kullanılan Araç Gereç ve Materyaller”. Din Öğretiminde Teknoloji ve Materyal Geliştirme. ed. Tuğrul Yürük – Rıdvan Demir. 59-99. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2. Basım, 2022.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da değişiklik yapan 653 sayılı Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete 28057 (17.09.2011). Erişim 13 Nisan 2024. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110917-1.htm
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı. Ankara, 2022.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönergesi, Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönergesi. 840029 (13 Aralık 2019). Erişim 20 Mart 2023
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “Kur’an Kursları Öğretim Programları”. Eğitim Hizmetleri. 11 Kasım 2021. Erişim 29 Kasım 2022. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2013 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Nisan 2014). Erişim 13 Nisan 2024.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2014 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Şubat 2015). Erişim 29 Mart 2023.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, DİB. “2023 Yılı İdare Faaliyet Raporu”. (Şubat 2023). Erişim 29 Mart 2023.
  • Doğan, Zülfi. "4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlik Algıları (Kayseri Örneği)". Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
  • Durmuş, Beril vd. Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 7. Basım, 2018.
  • Ecer, Münir. “Velilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları Üzerine Bir Meta-Sentez Çalışması”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/4 (Ekim 2023), 1078-1093. https://doi.org/10.21547/jss.1344154
  • Ecer, Münir - Çakmak, Ahmet. “Bir Meta-Sentez Çalışması: Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 21/2 (30 Aralık 2021), 803-831. https://doi.org/10.33420/marife.999853
  • Eken, Züleyha Betül. “4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Görev Yapan Kur’an Kursu Öğreticilerinin Drama Alanındaki Yeterliklerinin Belirlenmesi (Kocaeli İli Örneği)”. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Erden, Münire. Sınıf Yönetimi. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 3. Basım, 2018.
  • Gül, Esan. Çocuğun Dini Eğitimi. İstanbul: Çıra Yayınları, 3. Basım, 2016.
  • Gün, Ayşegül. “Veli ve Öğretici Görüşleri Doğrultusunda 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitimi: Samsun İli Örneği”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (27 Aralık 2016), 33-66. https://doi.org/10.18498/amauifd.282862
  • Güney Karaman, Neslihan. “İletişim Çağında İletişimsizlik”. Eğitimde İletişim. ed. Yücel Yazgan. 189-207. Ankara: Eğiten Kitap, 2018.
  • Güngör, Duygu. “Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu”. Türk Psikoloji Yazıları 19/38 (2016), 104-112.
  • İBBSK, İBBS Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı (Karar No. 2002/4720). Resmî Gazete 24884 (22 Eylül 2002). Erişim 20 Mart 2023. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm#3
  • İpek, Yasemin - Öncü, Ali. “4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Teknoloji Yeterlilikleri Hakkında Bir Karma Yöntem Araştırması”. Dini Araştırmalar 25/62 (15 Haziran 2022), 111-148. https://doi.org/10.15745/da.1104341
  • Karaca, Ayşe Sevde. "Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’ân Kursu Öğrencilerine Uygulanan Değerler Eğitiminin Öğretici Görüşleri Açısından İncelenmesi". Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
  • Kline, Rex B. Principles And Practice of Structural Equation Modeling. New York, NY: Guilford Press, 2. Basım, 2005.
  • Kline, Rex B. Principles And Practice of Structural Equation Modeling. New York, NY: Guilford Press, 3. Basım 2011.
  • Koç, Ahmet. “Curiosity of Preschool Children (4–6 Years of Age) about Religious and Moral Issues”. Religions 14/2 (Şubat 2023), 1-19. https://doi.org/10.3390/rel14020260
  • Koç, Ahmet. “Okul Öncesi Dönemde Ailede Din Eğitimi”. Çocuk Sorunları ve İslam Sempozyumu, Rize, 30 Eylül-2 Ekim 2005. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2010.
  • Koçak, Duygu vd. “Faktör Sayısının Belirlenmesinde MAP Testi, Paralel Analiz, K1 ve Yamaç Birikinti Grafiği Yöntemlerinin Karşılaştırılması”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (01 Haziran 2016), 330-359.
  • Konijn, H.S. Statistical Theory of Sample Survey Design and Analysis. North-Holland Publishing Company, 1973.
  • Korkmaz, Mehmet. Din Öğretimi Teknolojisi ve Materyal Geliştirme. Ankara: Kimlik Yayınları, 2017.
  • Korkmaz, Mehmet. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 53 (30 Haziran 2020), 237-261. https://doi.org/10.29288/ilted.679601
  • Korkmaz, Mehmet. “Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Açısından Kendilerini Değerlendirmeleri”. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
  • Korkmaz, Mehmet. “Yaygın Din Öğretiminde Yeterlik Ölçeği Geliştirme Süreci: Kur’an Kursu Öğreticileri Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Ölçeği Örneği”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/28 (01 Haziran 2010), 11-28.
  • Köylü, Mustafa. “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/2 (01 Ağustos 2004), 137-154. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000190
  • Lawshe, Charles H. “A Quantitative Approach To Content Validity”. Personnel Psychology 28/4 (1975), 563-575.
  • Millî Eğitim Bakanlığı, M.E.B. Okul Öncesi̇ Eğitim Programı. Ankara, 2024.
  • Millî Eğitim Bakanlığı, M.E.B. Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. Ankara, 2017.
  • Oruç, Cemil. Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 3. Basım, 2021.
  • Önder, Mustafa. “Türkiye'de Okul Öncesi Eğitiminin Temel Taşı: Prof. Dr. Beyza Bilgin”. Dini Araştırmalar 23/58 (Kasım 2020), 127-150.
  • Poyraz, Hatice – Dere, Hale. Okul Öncesi Eğitiminin İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 4. Basım, 2011.
  • Sadık, Fatma. “Sınıf Yönetiminde Temel Kavramlar”. Erken Çocukluk Eğitiminde Sınıf Yönetimi. ed. Yaşare Aktaş Arnas - Fatma Sadık. 1-22. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Basım, 2021.
  • Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi, 27. Basım, 2020.
  • Schumacker, Randall E. – Beyerlein, Susan T. “Confirmatory Factor Analysis with Different Correlation Types and Estimation Methods”. Structural Equation Modeling 7/4 (2000), 629-636. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0704_6
  • Şahi̇n, Melek Gülşah - Öztürk, Nagihan Boztunç. “Eğitim Alanında Ölçek Geliştirme Süreci: Bir İçerik Analizi Çalışması”. Kastamonu Eğitim Dergisi 26/1 (15 Ocak 2018), 191-199. https://doi.org/10.24106/kefdergi.375863
  • Şaşa, Fatma Tuba. “Öğretici Görüşlerine Göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Kur’an Öğretiminde Eğitsel Oyun Uygulamaları”. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Şensoy, Serkan. “4-6 Yaş Kuran Kursu Öğreticilerinin Öğretim Yöntem ve Teknikleri Konusundaki Görüşleri”. Çorum: Hitit Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014.
  • Tavukçuoğlu, Mustafa. “Okulöncesi Çocuğunun Eğitiminde Din Duygusu ve Din Eğitimi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14 (01 Mart 2002), 51-63.
  • Tosun, Cemal - Çapcıoğlu, Fatma. “4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (2015), 705-720.
  • Turaşlı, Nalân Kuru. “Okul Öncesi Eğitimin Tanımı, Kapsamı ve Önemi”. Okul Öncesi Eğitime Giriş. ed. Gelengül Haktanır. 1-28. Ankara: Anı Yayıncılık, 3. Basım, 2023.
  • Türk, Esra. “Çocukluk Döneminde Duygusal Gelişim ve Din Eğitimi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/3 (30 Aralık 2014), 143-158.
  • Üzümcü, Muzaffer - Çınar, Nuran. “4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitsel Yeterlikleri ve Görev Yaptıkları Kurslarla İlgili Görüşleri”. Trabzon İlahiyat Dergisi 7/1 (30 Haziran 2020), 7-51. https://doi.org/10.33718/tid.712965
  • Yağcı, Samet. “Öğreticilere Göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları (İzmir İli Örneği)”. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Yaşlıoğlu, M. Murat. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46 (2017), 74-85.
  • Yurdugül, Halil. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması”. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli, 28–30 Eylül 2005. ed. Hüseyin Kıran. 1-6. Ankara: Tübitak Yayınları, 2005.
  • Yüksel, Zeynep. “4-6 Yaş Öğreticilerinin Öğretim Yöntemleri̇ Açısından Yeterlik Algıları (Çankırı Örneği̇)”. Dini Araştırmalar Dergisi 24/60 (15 Haziran 2021), 147-179. https://doi.org/10.15745/da.907866
Toplam 69 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ahmet Koç 0000-0001-6165-4401

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2024
Gönderilme Tarihi 14 Şubat 2024
Kabul Tarihi 17 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 23 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Koç, Ahmet. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğretici Yeterlikleri Ölçeği (KÖYÖ)”. Hitit İlahiyat Dergisi 23/1 (Haziran 2024), 135-167. https://doi.org/10.14395/hid.1437421.

Hitit İlahiyat Dergisi Creative Commons Atıf 4.0 International License (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.