Üniversite-Toplum, Devlet, Piyasa/Sermaye İlişkileri Bağlamında Üniversite Özerkliği

Yıl 2016, Sayı: 1, 31 - 40, 01.04.2016

Dicle Özcan , Halil Çakır

Öz

Bu çalışma, akademik özgürlüğün en somut görünümlerinden birini teşkil eden üniversite özerkliği kavramının üniversite ile devlet, toplum ve piyasa ile ilişkileri bağlamında nasıl bir konumda yer aldığına odaklanmakta, bu bağlamda üniversite özerkliğinin mümkün olup olmadığı sorusu üzerine yoğunlaşmaktadır. Özerklik ve akademik özgürlük kavramları, üniversitelerin ilk ortaya çıktığı Ortaçağ’dan günümüzün modern üniversitelerine kadar, gittikçe artan bir ilgiyle güncelliğini korumaktadır. Bu çalışmada da hedeflenen, Türkiye’de yapılan çalışmaların ışığında özerklik mefhumunun tarihsel süreçte nasıl bir döngü izlediğini, üniversite özerkliğinin yapıtaşları bağlamında ve son yıllarda üniversitelerin piyasa-sanayi-iş dünyası ile kurduğu bağ sonucunda özerkliğin nerede konumlandırılabileceğini, literatür taraması yöntemiyle tartışmaya açmaktır

Anahtar Kelimeler

Üniversite, Akademik özgürlük, Üniversite özerkliği, Girişimci üniversite

University Autonomy in the Context of University-Society, State and Market/Capital Relations

Öz

This study focuses on how the concept university autonomy which constitutes one of the most tangible indicators of academic freedom is positioned in the context of university’s relations with state, society and market and concentrates on the possibility of university autonomy. From the emergence of universities in the Middle Age to the modern universities of the present, the concepts of university autonomy and academic freedom have been maintaining their actuality with a growing interest. In the light of studies in Turkey, the purpose of this study is to discuss the change of university autonomy in the historical process and where it can be positioned in the context of building blocks of university autonomy concept and the recent relationship between universities and market-industry-business world

Anahtar Kelimeler

University, Academic freedom, University autonomy, Entrepreneurial university

Kaynakça

• Althusser, L. (2010). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (Çev. Tümertekin A.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Baltacı, C. & Akın, F. (2007). 1946 Üniversite reformu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 83-94. Retrieved from http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ sduiibfd/article/viewFile/5000122650/5000112955
• Balyer, A. & Gündüz, Y. (2011). Türk yükseköğretim yönetim sisteminde YÖK ile yaşanan paradigmatik dönüşüm: Vakıf üniversiteleri çelişkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(31), 69-84. Retrieved from http://sbedergi.erciyes.edu.tr/2011- 2/4-%20_69-84.%20syf._.pdf
• Başkaya, F. (2001). Azgelişmişliğin sürekliliği. (4. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi.
• T. C. Resmi Gazete. (2014). Yükseköğretim personel kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun. Retrieved from http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/11/20141114-1.htm
• TÜBİTAK (2015). Girişimci ve yenilikçi üniversite endeksi. Retrieved from http://www.tubitak.gov.tr/tr/kurumsal/politikalar/icerik- girisimci-ve-yenilikci-universite-endeksi
• Uğurlu, G. (2014). Piyasalaşan akademi ve bilginin üretimi üzerine bir deneme. Retrieved from viraverita.org/yazilar/piyasalaşan- akademi-ve-bilginin-uretimi-uzerine-bir-deneme
• UNESCO. (2008). 1997 recommendation concerning the status oh higher education teaching personnel. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Paris, France. Retrieved from http://unesdoc.unesco.org/ images/0016/001604/160495e.pdf
• Yang, R. & Vidovich, L. (2002). Üniversiteleri küreselleşme bağlamında konumlandırmak. (Çev. Bedir M.). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(1), 209-222.
• Yelkikalan, N., Akatay, A., Yıldırım, H.M., Karadeniz, Y., Köse, C., Koncagül, Ö. & Özer, E. (2010). Dünya ve Türkiye üniversitelerinde girişimcilik eğitimi: Karşılaştırmalı bir analiz. KMÜ Sosyal ve Ekonomi ̇k Araştırmalar Dergi ̇si, 12(19), 51-59.
• Yükseköğretim Kurulu. (2015). Tüm üniversiteler listesi. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/guest/universitelerimiz
• Weiker, W. F. (1962). Academic freedom and problems of higher education in Turkey. Middle East Journal, 16(3), 279-294.