Türki Cumhuriyetlerden Türkiye'ye Gelen Yükseköğretim Öğrencilerinin Akademik ve Sosyal Beklentilerinin Karşılanma Düzeyi

Yıl 2016, Sayı: 1, 102 - 115, 01.04.2016

Mirgül Enterieva , Ferudun Sezgin

Öz

Bu çalışmanın amacı Türki Cumhuriyetlerinden Türkiye’ye yükseköğrenim amacıyla gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentilerinin karşılanma düzeyini belirlemektir. Çalışmada bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni benimsenmiştir. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu ve sondalarla desteklenmiş 11 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmaya Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’dan gelen lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde yükseköğrenim gören topam 39 öğrenci katılmıştır. Araştırma sonuçları öğrencilerin Türkiye’ye gelirken daha nitelikli bir eğitim alma ve iyi bir meslek edinme yönünde beklenti içinde olduklarını göstermiştir. Ayrıca, öğrencilerin bir kısmının Türkiye’deki eğitimin kendileri için Avrupa’ya açılan bir köprü olacağı ve önemli bir fırsat yaratacağı düşüncesinde olduğu saptanmıştır. Araştırmada öğrencilerin akademik, sosyal ve eğitim destek hizmetleri kapsamında bazı sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına dayalı olarak yükseköğretimde uluslararasılaşmanın artırılması, öğrenci merkezli ve güncel eğitim ile eğitim içeriğinin sunulması, oryantasyon programlarının düzenlenmesi, uluslararası öğrenci ofisi, rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin sunulması, barınma koşulları ile eğitim destek hizmetlerinin iyileştirilmesi önerilebilir

Anahtar Kelimeler

Türki Cumhuriyetler, Yükseköğretimde uluslararasılaşma, Uluslararası öğrenci, Akademik ve sosyal beklenti

The Fulfilment Level of Turkic Republics Higher Education Students’ Academic and Social Expectations in Turkey

Öz

The aim of this study is to determine the fulfilment level of students who come from Turkic Republics to study in Turkey, regarding their academic and social expectations. The qualita-tive research technique and phenomenological design were used in the study. Data of this research was collected via a semistructured interview form consisting 11 openended questions and probes, which were developed by the researchers. A total of 39 undergraduate and postgraduate students from Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkmenistan and Uzbekistan participated in the present study. This study indicated that, while expecting satisfactory accommodation the students also anticipated having quality education enabling them for better employment opportunities upon graduation. Some of the students thought that graduate studies in Turkey would be a bridge to Europe. However, it has been found out that students have several academical, social and educational support service problems. According to findings it can be recommended to improve internationalization in higher education, student-centered environment and current educational and training content, organization of orientation programs, submission of international student office and guidance and consultancy services and enhancing the education support services and dormitory facilities

Anahtar Kelimeler

Turkic Republics, Internationalization in higher education, International student, Academic and social expectation

Kaynakça

• Allaberdiyev, P. (2007). Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye`ye yükseköğrenim görmeye gelen öğrencilerin uyum düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altbach, P. G., & Knight, J. (2007). The internationalization of higher education: motivations and realities. Journal of Studies in International Education, 11(3-4), 290-305. Retrieved from http://www.pef.uni-lj.si/ceps/dejavnosti/sp/2011-06-02/ Internac.%20HE%20-%20motivations%20and%20realities%20 Altback,%20Knight%2007.pdf
• Akturan, U. & Esen, A. (2008). Nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Baier, H. J. D. (2009). Internationalization of Higher Education: A Comparative Study of Foreign Students at BTU Cottbus vs. Other German Universities. Forum der Forschung, 22, 67-76. Retrieved from http://www-docs.tu-cottbus.de/pressestelle/ public/Forum_der_Forschung/Heft_22/067-076-SCREEN.pdf
• Balcı, A. (2014). Coğrafya öğretmenliği yüksek lisans programı öğrencilerinin yüksek lisanstan beklentileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 111-135. Retrieved from http://www. marmaracografya.com/pdf/29.5.pdf
• Barut, Y., Gökalp, M., Akdenk, M., & Nazarov, A. (2012). Türkiye’de öğrenim gören Türki Cumhuriyetleri ve akraba topluluklarından gelen öğrencilerin öğretim programlarına yönelik bakış açılarının incelenmesi, International Conference on Eurasian Economies 2012, Oct 18-20, 2012, Almaty, Kazakhstan. Retrieved from http://avekon.org/papers/491.pdf
• Bayraktaroğlu, S., & Mustafayeva, L. (2009). Türk yükseköğretim sistemi ve Türk dünyası ilişkileri: Sakarya Üniversitesi’nde eğitim gören yabancı uyruklu öğrenciler örneği. Journal of Azerbaijani Studies, 12(1-2), 284-292.
• Beltekin, N., & Radmard, S. (2013). Türkiye’de lisansüstü eğitim gören uluslararası öğrencilerinin üniversiteye ilişkin görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 12(43), 250-269. Retrieved from http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/ article/viewFile/5000068564/5000063625
• Bogdan, R.C. & Biklen, S.K. (1992). Qualitative Research for Education to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon a Division of Simon & Schuster Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Retrieved from http://www.pegem.net/ dosyalar/dokuman/28022012172735bilimsel%20aras.%20 y.11.bask%C4%B1.pdf
• British Council. (2008). International student mobility in East Asia: Executive summary. JWT Education. Retrieved from https:// www.britishcouncil.org/sites/default/files/internationalstudent-mobility-in-east-asia.pdf
• Can, N. (1996). Türkiye’de yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin sorunları ve örgütsel yapı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 503-512.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, Kalite, Uluslararasılaşma: Türkiye Yükseköğretimi için Bir Yol Haritası. Eskişehir: Yükseköğretim Kurulu. Retrieved from https://yolharitasi.yok.gov.tr/docs/ YolHaritasi.pdf
• Çöllü, E. F. & Öztürk, Y. E. (2009). Türk Cumhuriyetleri, türk ve akraba topluluklarından Türkiye’ye yükseköğrenim görmek amacıyla gelen öğrencilerin uyum ve iletişim sorunları (Konya Selçuk Üniversitesi örneği). Journal of Azerbaijani Studies, 12(1-2), 223-239.
• Çulpan, R. (1978). Bireysel ve örgütsel davranış: Beklentiler dengesi modeli. Amme İdaresi Dergisi, 13(2), 16-17.
• Darlaston Jones, D. K., Pike, L., Cohen, L., Young, A. H., Haunold, S., & Drew, N. M. (2003). Are they being served? Student expectations of higher education. Issues in Educational Research, 13(1), 31-52.
• Dewey, P., & Duff, S. (2009). Reason before passion: Faculty views on internationalization in higher education. Higher Education, 58(4), 491-504.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2000). Uzun vadeli strateji ve sekizinci beş yıllık kalkınma planı (2000-2005). Retrieved from http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/ Sekizinci_Kalkinma_Plani.pdf
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2013). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2014-2018) Retrieved from http://www.kalkinma.gov. tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20 Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf
• Ergin, G., & Türk, F. (2010). Türkiye’de öğrenim gören Orta Asyalı öğrenciler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 35-41.
• Ersoy, H. (1998). Türk Cumhuriyetlerinden gelen ilk öğrenciler ve Türkiye deneyimleri. Bilig (Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi), 7, 7‐18.
• European Commission/EACEA/Eurydice. (2014). Modernisation of Higher Education in Europe: Access, Retention and Employability 2014. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Retrieved from http://eacea.ec.europa.eu/ education/eurydice/documents/thematic_reports/165EN.pdf
• Gökalp, M. (2012). 19 Mayıs Üniversitesi Samsun Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören türk ve yabancı uyruklu öğrencilerin öğretim programlarına yönelik bakış açılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 139- 152. Retrieved from http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/ article/viewFile/5000068470/5000063532
• Gülcan, Y., Kuştepeli, Y., & Aldemir, C. (2002). Yükseköğretimde öğrenci doyumu: Kuramsal bir çerçeve ve görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 99-114.
• Ilgar, M. Z., & Ilgar, S. C. (2013). Nitel bir araştırma deseni olarak gömülü teori (Temellendirilmiş Kuram). Retrieved from http://www.izu.edu.tr/Assets/Content/File/Enstitu_ Sekreterligi/2013_Guz_Donemi_M_Zeki_ilgar_ve_Semra_ Cosgun_ilgar.pdf
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavak, Y., & Baskan, G. (2001). Türkiye’nin Türk Cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarına yönelik eğitim politika ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 92-103. Retrieved from http://www.efdergi.hacettepe. edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/990-published.pdf
• Kıroğlu, K., Kesten, A., & Elma, C. (2010). Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu lisans öğrencilerinin sosyo-kültürel ve ekonomik sorunları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 26-39. Retrieved from http://dergipark.ulakbim. gov.tr/mersinefd/article/viewFile/1002000065/1002000057
• Knight, J. (1999). Issues and trends in internationalization: A comparative perspective. In S. Bond, J. P. Lemasson & International Development Research Centre (Canada). (Eds.). A new world of knowledge: Canadian universities and globalization. Ottawa: International Development Research Centre, xii, 294.
• Krishnan, S, & Vrcelj, Z. (2009). International students expectations and motivations. In 20th Annual Conference for the Australasian Association for Engineering. Australia, Adelaide, Sydney, Australia. 2009, December 06-09.
• Lam, B. H., & Kwan, K. P. (1999). Students’ expectations of university education. Evaluation of the Student Experience Project, 3, 11-20. Retrieved from http://teaching.polyu.edu. hk/datafiles/R1.pdf
• Levent, F. & Karaevli, Ö. (2013). Uluslararası öğrencilerin eğitimine yönelik politikalar ve Türkiye için öneriler. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 97-117. Retrieved from http://e-dergi.marmara. edu.tr/maruaebd/article/viewFile/5000018365/5000018654
• Macready, C. & Tucker, C. (2011). Who Goes Where And Why? An Overview And Analysis Of Global Educational Mobility. Sewickley: Institute of International Education.
• Mazzarol, T. & Soutar, G. N. (2002). “Push-pull” factors influencing international student destination choice. International Journal of Educational Management, 16(2), 82-90.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2001). Türk Dünyasından ve Kardeş Topluluklardan Gelen Öğrencilerle İlgili Bir Araştırma. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• McAleese, M., Bladh, A., Berger, V., Bode, C., Muehlfeit, J., Petrin, T., & Tsoukalis, L. (2013). Report to the European Commission on Improving the quality of teaching and learning in Europe’s higher education institutions. Luxembourg: Publication Office of the European Union.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2004). Internationalisation and trade in higher education: Opportunities and challenges. Executive Summary. Retrieved from https://www.oecd.org/edu/skills-beyondschool/33730019.pdf
• Organization for Economic Co-operation and Development
• (OECD). (2013). Education indicators in focus. OECD Publishing. Retrieved from https://www.oecd.org/education/skillsbeyond-school/EDIF%202013--N%C2%B014%20(eng)-Final. pdf
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2007). Education at a glance. Paris: OECD. Retrieved from https://www.oecd.org/education/skills-beyondschool/40701218.pdf
• Otrar, M., Ekşi, H., Dilmaç, B., & Şirin, A. (2002). Türkiye’de öğrenim gören türk ve akraba topluluk öğrencilerinin stres kaynakları, başaçıkma tarzları ile ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 477-499. Retrieved from http://www.kuyeb.com/pdf/tr/49bc 8412969a8cd26b41046be25c7e00arson.pdf
• Özçetin, S. (2013). Yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Retrieved from http://www.openaccess.hacettepe. edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/2525/09525cde886d-4f8d-b79c-6dddb86dea6d.pdf?sequence=1
• Özgür G., Babacan Gümüş, A., & Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(1), 25-32. Retrieved from http://www. journalagent.com/phd/pdfs/PHD_1_1_25_32.pdf
• Özoğlu, M., Gür, B. S., & Coşkun, İ. (2012). Küresel eğilimler ışığında Türkiye›de uluslararası öğrenciler. Ankara: SETA yayınları. Retrieved from https://gurbekir.files.wordpress. com/2014/07/2012_seta_uluslararasi_ogrenci.pdf
• Özkan, G. (2010). Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkasya’daki bölgesel politikasında enerji güvenliği. Gazi Akademik Bakış, 4(7), 17-40.