ÂŞIK VEYSEL’İN ŞİİRLERİNDE GEÇEN TOPLUMSAL VE ULUSAL DEĞERLERİN İŞLENİŞİ

Yıl 2023, , 128 - 145, 01.10.2023

Ramazan Çakır

https://doi.org/10.28981/hikmet.1309406

Öz

Sağlıklı iletişim kurulabilen, yaşanılabilir bir dünya ve iyi bir toplum için toplumsal ve evrensel değerlerin yeni nesillere kazandırılması günümüzde daha önemli bir hale gelmiştir. Değerlerin oluşmasında ve aktarılmasında en büyük rolleri; okul, aile ve sosyal çevrenin oynadığını söyleyebiliriz. Özellikle Türkçe derslerinde okutulan ve dinlenen şiirlerin, edebi metinlerin, fablların, hikâyelerin, masalların vb. değerlerin yaşatılmasında ve kişileri geleceğe hazırlamasında kalıcı etkisi bulunmaktadır. Değer aktarımı açısından metinlerin işlevi ve önemi oldukça büyüktür. Günlük hayattaki birçok etik değerler ve öğretiler edebi-didaktik metinler aracılığıyla öğrencilere aktarılmakta ve davranışlarında olumlu katkı sağlamaktadır.
Çalışmanın amacı, Âşık Veysel’in şiirlerinde geçen sosyal-toplumsal ve ulusal-milli değerleri örnekleriyle ortaya koymak, tasnif etmek ve öneriler geliştirmektir. Bu çalışmada MEB sınıflandırmasındaki 27 değer, ward’s bağlantı yöntemiyle incelenmiştir. İncelenen şiirlerdeki değerler iki bölüm, 12 başlık altında sınıflandırılmış ve tablo haline getirilmiştir. Çalışmada Âşık Veysel’in “Dostlar Beni Hatırlasın” adlı şiir kitabındaki 140 şiiri incelenmiş ve şiirlerde yer alan “sosyal-toplumsal ve ulusal-milli” değerlerin tespiti yapılmıştır. Şiirlerde sosyal-toplumsal değerlere 61 kez yer verilirken ulusal-milli değerlere 50 kez yer verildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

değer, Âşık Veysel, Sosyal-Toplumsal Değerler, Ulusal-Milli Değerler

Teşekkür

Âşık Veysel Hatırasına Gelenek ve Edebiyat Özel Sayısı için makalemizi gönderiyoruz. Özel sayı için makale kabul ettiğiniz için teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla Doç. Dr. Ramazan ÇAKIR

Kaynakça

• Ateş, Fatma. “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Örtmece İfadeler/Güzel Adlandırmalar”. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 9 (2017), 144-164.
• Araz, Rıfat. “Aşık Veysel’in Şiirinde Dinî ve Tasavvufî Temayüller”. Berceste Aylık Kültür Sanat Edebiyat Dergisi 68 (2008), 28-33.
• Bolay, S. H. “Değerlerimiz ve Günlük Hayat”. Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi 1 (2007), 12-19.
• Büyüköztürk, Şener vd. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 26. Baskı, 2019.
• Çakır, R. “Kıbrıs ve Elazığ Masallarında Yer Alan Toplumsal ve Bilimsel Değerlerin Ward Bağlantı Yöntemiyle Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 19 (2022), 411-432.
• Doğan, Bahar- Gülüşen, Ayşe. “Türkçe Ders Kitaplarındaki (6-8) Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi”. Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (2011), 75-102.
• Eren, Hasan vd. Türkçe Sözlük. İstanbul: Türk Dil Kurumu, 1992.
• Fırat, Hatice- Mocan, Ahmet. “Türkçe Ders Kitaplarındaki Hikâyelerde Yer Alan Değerler”. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü 3 (2014), 25-49.
• Gedik, Seda. “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Vefa”. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 3 (2020), 193-212.
• Kaya, Meryem. Âşık Veysel’in Şiirlerinin Söz Dizimi Açısından İncelenmesi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, 2017.
• Kıral, Bilgen. “Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (2020), 1-20. Kurtoğlu, Fatma Süreyya. “Âşık Veysel Şiirlerini Değerler Eğitimi Açısından Okumak”. Türk Kültür ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 83 (2017), 101-123.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar. Dostlar Beni Hatırlasın. İstanbul: T. İş Bankası Kültür Yayınları, 1971.
• Şimşek, Esma. “Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 9 (2016), 117-126.
• Tek, Recep. “Edebiyat-Toplum İlişkisi Bağlamında Âşık Veysel’in Şiir Dünyası”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 40 (2016): 327-350.
• Uysal, Enver. “Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve Bir Erdem Tasnifi Denemesi: İnsani Erdemler-İslami Erdemler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 12/1 (1998), 51-69.
• Yazıcı, Mehmet. “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24/1 (2014), 209-223.