CELAL NURİ (İLERİ)’YE GÖNDERİLEN MEKTUPLARDAN SEÇMELER

Yıl 2020, , 342 - 370, 28.12.2020

Yasemin Mumcu

https://doi.org/10.28981/hikmet.830401

Öz

Türk düşünce tarihinin önemli isimlerinden biri olan Celal Nuri, hukuktan siyasete, dinden tarihe, siyasetten dil ve edebiyata kadar farklı konularda yazdığı çok sayıdaki makale ve kitaplarıyla döneminde dikkat çekici fikirler ortaya sürmüştür. Hukuk eğitimi almış olmasına rağmen asıl ününü gazetecilikte yapan yazar, birbirinden farklı gazete ve mecmualarda fikirlerini cesaretle savunmuştur. Taç Giyen Millet, Türk İnkılâbı, Tarih-i Tedenniyât-ı Osmaniyye, Mukadderât-ı Tarihiyye, Kadınlarımız, Hâtemü’l-Enbiyâ gibi kitapların yazarı olan Celal Nuri, sadece bu eserlerinde değil gazete makalelerinde de öne sürdüğü fikirleri nedeniyle devrin aydınları, devlet adamları tarafından bazen olumlu bazen de olumsuz bir şekilde tenkit edilmiştir. Özellikle İslam dini, İslam dininin geçirdiği evreler, o dönemin din anlayışı gibi konularda yazdığı yazılar çok dikkat çekmiştir. Ona göre İslamiyet yanlış ellerde, yanlış yönlere gitmiş, Osmanlı’nın içinde bulunduğu durumun da en büyük sorumlularından biri olmuştur. Din konusuna getirdiği farklı bakış açısı onun bazı çevrelerce dinsiz olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Hangi konuda olursa olsun fikirlerini özellikle Batılı düşünürlere dayandıran Celal Nuri’nin en çok eleştirildiği noktalardan biri de budur.
Biz bu çalışmamızda, Celal Nuri’nin yayımladığı eserleri hakkında olumlu veya olumsuz şekilde tenkit eden ve bu tenkitlerini gazete veya mecmua sayfalarında yazara hitaben yazdıkları mektuplarda dile getiren kişilerin görüşlerini ve bu görüşler vasıtasıyla Celal Nuri’nin yaşadığı dönemin düşünce dünyasına olan etkisini ortaya koymak amacındayız.

Anahtar Kelimeler

Celal Nuri, Mektup, Tenkit

Kaynakça

• -Abdullah Cevdet, “Şime-i Muhabbet”, İçtihad, nr. 89, 16 Kanunusani 1329/29 Ocak 1914, s. 1979-1984.
• -Abdullah Edib, “İttihâd-ı İslam Muharriri Celal Nuri Bey’e”, Hayrü’l-Kelam, nr. 18, 4 Mart 1330/17 Mart 1914, s. 139-140; nr. 19, 13 Mart 1330/26 Mart 1914, s. 148-150.