DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE İSLAMÎ UNSURLAR

Yıl 2016, Sayı: 5 - Mine Mengi, 314 - 335, 30.10.2016

Recep Şükrü Güngör

Öz

Dede Korkut hikayelerinde İslamî özellikler görülmektedir. Hikayeler, İslamî
düşünüş ve yaşayış biçimine göre şekillenmiştir. On iki hikayenin tamamında
İslami unsur yer almaktadır. Dede Korkut boyu ilk Müslüman Türk Oğuz
boyundandır. Hatta onların yaşadıkları çağ Hz. Muhammed’in yaşadığı çağdır.
Beylerden Büğdüz Emen Hz. Muhammed’i görüp sahabesi olmuştur. Dede
Korkut kitabına göre Oğuzlar, İslam’a candan bağlıdırlar ama bunun yanında
Şamanlık töreleri de unutulmuş değildir. Dinde taassuba düşmemişler,
yaptıklarını gönül hoşluğuyla yapmışlardır. Vatan için, namus için, anne-babayı
korumak, kurtarmak için savaşmak, din için savaştır. Oğuzlar da bunu
yapmışlardır. Hikayelerin genel atmosferi bu savaşlar üzerine kurulmuştur. Dede
Korkut’a göre kadınlar toplumda saygın bir yere sahiptir. Namus kavramı çok
önemlidir, uğruna can verilir. Asla yalan yoktur. Yalan çok kötüdür. Ahlaki
değerler ön plandadır. Din nasihattir, ahlaklı yaşamaya çağrıdır. Dede Korkut
hikayelerinde dile getirilen namus, aile, doğruluk da birer İslami unsurdur.
Türk halkında dilden dile aktarılan hikayelerin mevlit ve ilahilere tesir etmiş
olabileceği düşünülmektedir. Dede Korkut, Oğuz Türklerinin İslamiyet’le birlikte
yeniden toparlanacaklarını ve kıyamete kadar bu din üzerinde devam
edeceklerini söylüyor.
Kitabı, mukaddimeden başlayarak taradık ve İslami unsur gördüğümüz,
saydığımız yerleri tespit ettik. Muharrem Ergin’in çalışmasının esas alındığı bu
çalışmada İslam unsurları belli bir metot sistematiği içinde ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, din, İslam, epik hikâyeler, hikâye

Kaynakça

• Şemseddin Sami. (2010), Kamus-ı Türki, 1.baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul.