NAMIK EKREM’İN ŞARKÎ ANADOLU’DAKİ NUTUKLARI

Yıl 2021, Sayı: 15 [GÜZ 2021], 1 - 26, 31.10.2021

Ekrem Bektaş

https://doi.org/10.28981/hikmet.986670

Öz

Birecikli Nâmık Ekrem 1878-1917 yılları arasında yaşamış, pek çok manzum ve mensur eser kaleme almış önemli şahsiyetlerden biridir. Edebiyatçı kimliğinin yanında iyi bir eğitimci ve koyu bir hürriyet ve meşrutiyet savunucusudur. Nâmık Ekrem’in İttihat ve Terakki Cemiyetinin resmî üyesi olup olmadığını bilinmemektedir, ancak bu cemiyetin gönüllü bir neferi olarak her gittiği yerde hürriyet ve meşrutiyet için gayret sarf edip konferans verdiği eserlerinden anlaşılmaktadır. Yazarın manzum-mensur karışık eserlerinden biri olan Şi‘r-i Hakîkat’te Van, Erzurum, Bitlis ve Malazgirt‘te verdiği nutuklar ve Doğu Anadolu Bölgesiyle ilgili valilere ve merkezî hükûmete sunduğu bazı layihalar yer almaktadır. Bu makalede Nâmık Ekrem’in İttihat ve Terakki Cemiyeti adına müfettiş olarak gittiği vilayetlerde irad ettiği nutuklar ve bu nutuklarda dile getirdiği hususlar ele alınmış ayrıca bu metinlerin kısmî çeviriyazıları verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Namık Ekrem, Şarkî Anadolu, Erzurum, Van, Bitlis, İttihat ve Terakki, Nutuk, Layiha., Namık Ekrem, Şarkî Anadolu, Erzurum, Van, Bitlis, İttihat ve Terakki, Nutuk, Layiha.

Kaynakça

• Ayata, Yunus. (2009), Eğitime Adanmış Bir Ömür Âyanzade Namık Ekrem, Asitan, Sivas.
• Bektaş, Ekrem. (2014), Birecikli Nâmık Ekrem Bahâr-ı Edeb, Elif Matbaası, Şanlıurfa.
• Bektaş, Ekrem. (2017), “Nâmık Ekrem’in 10 Temmuz Hatıratı”, İslam Tarihinin İlk Asrından Günümüze Darbeler Tarihi, (Editörler: Prof. Dr. Abdullah Ekinci-Yrd. Doç. Dr. Levent Bilgi), Urfa Okulu Yay, s. 130-139, Şanlıurfa.
• Beydilli, Kemal. “Trablusgarp Savaşı”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/trablusgarp-savasi. Güzelbey, C. Cahit. (1988), Birecik Şairleri, Gaziantep.
• Kankılıç, Verdi. (1967), Kerkük’te Yatan Bir Türk Şairi: Birecikli Nâmık Ekrem Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri, Birecik.
• Özlü, Zeynel, Tiryaki, Kerim. (2019), “Adana Valisi İsmail Hakkı Bey’in “Raporlarım” Adlı Eserinde Bitlis Kazası İle İlgili Bulgular (1912)”, Tarihî ve Kültürel Yönleriyle Bitlis (I. Cilt), (Editörler: Prof. Dr. Mehmet İnbaşı, Prof. Dr. Mehmet Demirtaş), Ankara.
• Şişman, Adnan. “Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/galatasaray-mekteb-i-sultanisi
• Yıldırım, Yıldıray. (2018), “Bir Devlet Adamı Olarak İsmail Hakkı Bey ve Adana Valiliği Dönemindeki Faaliyetleri (1914-1916)”, II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi (4-5 Mayıs 2018, Adana) Bildiri Tam Metin Kitabı, (Editörler: Erdem Çanak, M. Fatih Sansar), Akademisyen Kitabevi, Ankara, s. 93-98.
• Yıldız, Hatip. (2019), “II. Meşrutiyet Dönemi Başlarında Bitlis Vilayetinin Modern Eğitim Durumunu Gösteren Bir Rapor”, Tarih ve Gelecek Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, s. 863-878.