BERLİN DEVLET KÜTÜPHANESİ MS. OR. OCT. 3058’DE KAYITLI ŞİİR MECMUASININ MESTAP’A GÖRE TASNİFİ

Yıl 2022, Sayı: 16 [BAHAR 2022], 200 - 246, 30.04.2022

Abdullah Uçar

https://doi.org/10.28981/hikmet.1037223

Cited By: 1

Öz

Mecmualar, klasik Türk edebiyatı geleneğinde divanlar ve mesnevilerden sonra belki de en önemli eserlerdir. Şekil, muhteva ve dil bakımlarından farklı özelliklere sahip olan mecmualar, şairlerin divanlarında bulunmayan bazı şiirlerini, kaynaklarda hayatı hakkında bilgi bulunmayan şairlerin şiirlerini ve şu an için herhangi bir nüshası elde bulunmayan bazı eserleri ihtiva etmeleri bakımlarından oldukça önemlidir.
Yazıldıkları dönemin zevkini yansıtması bakımından da önemli olan mecmualar, derleyenin şahsî tercihine göre tertip edildiği için muhteva bakımından farklılık gösterir. Mecmualar genellikle farklı nazım şekilleri ve türleriyle yazılmış şiirleri ihtiva ederler fakat belli nazım şekilleriyle yazılmış şiirleri ihtiva eden mecmular da bulunmaktadır.
Çalışmamızın konusu olan Berlin Devlet Kütüphanesi Ms. Or. Oct. 3058’de kayıtlı bu şiir mecmuasında, 25 şairin 185 şiiri bulunmaktadır. İstinsah tarihi bilinmeyen, 15. ve 16. yüzyıl şairlerini ihtiva ettiği için 16. yüzyıl sonlarında yazıldığını tahmin ettiğimiz 70 varaklık bu mecmua, bilinen şairlerin divanlarında bulunmayan şiirleri ihtiva etmesi bakımından önemlidir. Çalışma, hem bu şiirleri tespit etmek hem de Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ne (MESTAP) katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Berlin Devlet Kütüphanesi, Ms. Or. Oct. 3058, şiir mecmuası, MESTAP, tasnif.

CLASSIFICATION OF THE POETRY JOURNAL NUMBER MS. OR. OCT. 3058 IN THE BERLIN STATE LIBRARY ACCORDING TO MESTAP

Öz

Journals are one of the most important manuscripts in classical Turkish literature after divans and masnavis. Journals, which have different features in terms of poetry form, content and language features, are very important. Because these journals contain some poems of poets that are not found in their divans, poems of poets whose life is not known in classical books, and some works that do not have any manuscripts.
Journals are also important in terms of reflecting the taste of the period in which they were written. Since the journals are arranged according to the personal preference of the compiler, they differ in terms of content. Journals generally contain poems written in different poetic forms and genres, but there are also journals containing poems written in the same poetic form.
There are 185 poems by 25 poets in this poetry journal, which is the subject of this study, registered the number Ms. Or. Oct. 3058 in the Berlin State Library. The date of writing of this 70-page journal is unknown. Since there are poems of the 15th and 16th centuries in the journal, we guess that it was written at the end of the 16th century. This journal is important because it contains poems that are not found in the divans of famous poets. The study has been prepared both to identify these poems and to contribute to the Systematic Classification of Journals Project (MESTAP).

Anahtar Kelimeler

Berlin State Library, Ms. Or. Oct. 3058, poetry journal, MESTAP, classification.

Kaynakça

• Ambros, Edith. (1982), Candid Penstrokes The Lyrics of Meâlî, an Ottoman Poet of the 16th Century, Klaus Schwarz Verlag, Berlin.
• Armutlu, Sadık. (1998), Zâtî’nin Şem ü Pervâne’si, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
• Aydemir, Yaşar (e-kitap), Ravzî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196580/ravzi-divani.html
• Bingölçe, Filiz. (2007), Kitab-ı Dâfi-ü’l-Gumûm, AltÜst Yayınevi, Ankara.
• Çavuşoğlu, Mehmed, Tanyeri, M. Ali. (1981), Hayretî Divan. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Çavuşoğlu, Mehmed, Tanyeri, M. Ali. (1987), Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: III. Cild), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Çelik, Büşra. (2019), “16. Yüzyıl Şairlerinden Fakîrî ve Şiirleri”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2 (2) , 787-844.
• Eflatun, Muvaffak. (2015), “Meâlî’nin Yayımlanmamış Şiirleri”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (10), 91-124.
• Eflatun, Muvaffak. (2016), “Hasbî’nin Şehzade Mustafa Mersiyesi”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (15), 159-178.
• Erdoğan, Mustafa. (2000), “Zamâne Şiirleri Yahut Nazîre Muhammesler”, Türk Kültürü, 448, 479-497.
• Ersoylu, Halil. (1981), Cem Sultan’ın Türkçe Divanı, Tercüman, İstanbul.
• Gıynaş, Kamil Ali. (2011), “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (25), s. 245-260.
• Gıynaş, Kamil Ali. (2013), Pervâne Bey Mecmuası, Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yozgat.
• Kaplan, Yunus. (2018), “İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde Kayıtlı T 5480 Numaralı Musammat Mecmuası ve MESTAP’a Göre Tasnifi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 21, 401-540.
• Kılıç, Filiz (e-kitap), Âşık Çelebi Meşâi’rü’ş-Şu‘arâ, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-210485/asik-celebi-mesairus-suara.html
• Köksal, M. Fatih. (2012), Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP), Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yayınları, s. 83-101.
• Küçük, Sabahattin. (1994), Bâkî Dîvânı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Mengi, Mine. (1995), Mesîhî Dîvânı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Süngü, Zeynep. (2020), “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Yeni Çalışmalar Bibliyografyası ve MESTAP”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (25), 917-1056.
• Tarlan, Ali Nihad. (1945), Hayâlî Bey Dîvânı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Tarlan, Ali Nihad. (1963), Necatî Beg Divanı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Tarlan, Ali Nihad. (1967), Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: I. Cild), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Tarlan, Ali Nihad. (1970), Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: II. Cild), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Yavuz, Kemal, Yavuz, Orhan. (2016), Muhibbî Dîvânı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul.