LOOKING AT THE ART OF SEZAI KARAKOC THROUGH HIS MEMORIES IN THE CONTEXT OF INFLUENCES AND CONTRIBUTIONS

Yıl 2022, Sayı: 17 [GÜZ, 2022], 236 - 259, 31.10.2022

Erdem Dönmez

https://doi.org/10.28981/hikmet.1141440

Öz

Sezai Karakoç publishes his memoirs for 133 issues, starting with the first issue of the 7th volume in the journal Diriliş. In these memoirs, published between 25 July 1988 and 5 February 1992, the political, social, cultural and economic transformation of Turkey, starting from the 1930s when the poet was born, until the 1970s, as well as the changes and ruptures in the world of ideas, art and literature are discussed. Sezai Karakoç who explaining why he felt the need to write his memories especially in the first issue and afterwards, talked about the cities he lived in, starting from his childhood in Ergani until the 1970s. It is possible to reach the details of some of his thoughts and relationships that are not included in his books, through memories.
Sezai Karakoç, in his memories covering a period of about forty years, gives details about how his interest in poetry developed since his childhood, when he wrote his first poems, under what conditions he connected with tradition, and how his poetic consciousness was formed. Sezai Karakoç, who gives details about when, under what conditions and situations he wrote some of his poems, especially Monna Rosa, which caused many gossip after it was written and published, and whose effects continue to this day, gives place to his evaluations in the context of people, magazines and trends related to the literary circle of his period. It is possible to reach the bibliography of new articles to be added to the poet's corpus, who also mentions the newspapers and magazines he wrote from the beginning of his writing life until the 1970s, through memories.
In this study, based on the memories of Sezai Karakoç, it will be tried to reveal the poetic views of the poet, which did not exist in his books, through his evaluations of his poems, his understanding of poetry, and the literary circles of the period.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Diriliş, “Memories”, art, poem.

ETKİLER VE KATKILAR BAĞLAMINDA SEZAİ KARAKOÇ’UN SANATINA HATIRALARI ÜZERİNDEN BAKMAK

Öz

Sezai Karakoç, Diriliş dergisinde 7. cildin ilk sayısından başlayarak 133 sayı boyunca hatırlarını yayımlar. 25 Temmuz 1988-5 Şubat 1992 arasında yayımlanan bu hatıralarda şairin doğduğu 1930’lu yıllardan başlayarak 1970’li yıllara kadar Türkiye’nin geçirdiği siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik dönüşümün yanı sıra fikir, sanat ve edebiyat dünyasındaki değişiklikler ve kırılmalar ele alınır. Özellikle ilk sayıda ve sonrasında anılarını neden yazma gereksinimi duyduğunu açıklayan Sezai Karakoç, Ergani’deki çocukluk yıllarından başlayarak 1970’li yıllara kadarki hayatını yaşadığı şehirler/kasabalar ve içinde bulunduğu okullar/kurumlar üzerinden başlıklandırarak anlatır. Onun kitaplarına girmeyen birtakım düşünce ve ilişkilerine dair detaylara hatıralar aracılığıyla ulaşmak mümkündür.
Sezai Karakoç, yaklaşık kırk yıllık bir zaman dilimini kapsayan hatıralarında çocukluğundan itibaren şiire ilgisinin nasıl geliştiğine, ilk şiirlerini ne zaman yazdığına, gelenekle ne şartlarda bağlantı kurduğuna, poetik bilincinin nasıl oluştuğuna dair ayrıntılar aktarır. Yazılıp yayımlandıktan sonra pek çok dedikoduya sebep olan ve etkileri bugünlere kadar süren “Monna Rosa” başta olmak üzere bazı şiirlerini ne zaman, hangi şartlarda ve durumlar üzerine yazdığına dair ayrıntıları aktaran Sezai Karakoç, döneminin edebiyat çevresiyle ilgili kişiler, dergiler, yönelimler bağlamında değerlendirmelerine yer verir. Yazarlık hayatının başından 1970’li yıllara kadar yazdığı gazete ve dergilerden de bahseden şairin külliyatına eklenecek yeni yazıların bibliyografyasına da hatıralar aracılığıyla ulaşmak mümkündür.
Bu çalışmada Sezai Karakoç’un hatıralarından yola çıkılarak şiirlerine, şiir anlayışına, dönemin edebiyat çevrelerine dair değerlendirmeleri üzerinden şairin kitaplarına girmeyen poetik görüşleri açığa çıkartılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Diriliş, “Hatıralar”, sanat, şiir.

Kaynakça

• Baş, Münire Kevser. (2011). Sezai Karakoç Şiirinde Metafizik Vurgu. İstanbul, İnsan Yayınları.
• Eroğlu, Ebubekir. (1981). Sezai Karakoç’un Şiiri. İstanbul, Bürde Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar VI, Doğduğum ve Doğmadığım Şehir: Ergani”, Diriliş, S. 6, 29 Ağustos 1988, s. 10-11.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar XII, Aile”, Diriliş, S. 12, 10 Ekim 1988, s. 10-13.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar XIII, Aile”, Diriliş, S. 13, 17 Ekim 1988, s. 10-11.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar XX, Çocukluk Yılları”, Diriliş, S. 20, 5 Aralık 1988, s. 7-9.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar XXI, Çocukluk Yılları”, Diriliş, S. 21, 12 Aralık 1988, s. 8-9.
• Karakoç, Sezai. (1988). “Hatıralar XXIII, Çocukluk Yılları”, Diriliş, S. 23, 26 Aralık1988, s. 10-11.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LI, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 51, 7 Temmuz 1989, s. 8-15.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LIV, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 54, 28 Temmuz 1989, s. 6-15.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LV, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 55, 4 Ağustos 1989, s. 6-18.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LVI, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 56, 11 Ağustos 1989, s. 10-18.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LX, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 60, 8 Eylül 1989, s. 12-19.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LXI, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 61, 15 Eylül 1989, s. 11-19.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LXVII, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 67, 27 Ekim 1989, s. 10-15.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LXX, İstanbul-Maliye Müfettiş Muavinliği”, Diriliş, S. 70, 17 Kasım 1989, s. 6-14.
• Karakoç, S. (1989). “Hatıralar LXXII, İstanbul-Balıkesir”, Diriliş, S. 72, 1 Aralık 1989, s. 6-14.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar LXXIII, Balıkesir-İstanbul”, Diriliş, S. 73, 8 Aralık 1989, s. 6-8.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XLIV, Ankara”, Diriliş, S. 44, 19 Mayıs 1989, s. 5-15.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XLIX, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 49, 23 Haziran 1989, s. 6-12.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XLV, Ankara”, Diriliş, S. 45, 26 Mayıs 1989, s. 6-8.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XLVIII, Ankara-S.B.F. Yılları”, Diriliş, S. 48, 16 Haziran 1989, s. 6-8.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XXV”, Diriliş, S. 25, 9 Ocak 1989, s. 8-14.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XXVI, Çocukluk Yılları”, S. 26, Diriliş, 16 Ocak 1989, s. 10-12.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XXXII”, Diriliş, S. 32, 27 Şubat 1989, s. 6-16.
• Karakoç, Sezai. (1989). “Hatıralar XXXIX, Gaziantep”, Diriliş, S. 39, 14 Nisan 1989, s. 9-12.
• Karakoç, Sezai. (1990). “Hatıralar CI, İstanbul-Diriliş Dergisi’nin İkinci Çıkışı”, Diriliş, S. 107-108, 3-10 Ağustos 1990, s. 9-14.
• Karakoç, Sezai. (1990). “Hatıralar LXXVIII, Arapkir”, Diriliş, S. 78, 12 Ocak 1990, s. 7-15.
• Karakoç, Sezai. (1990). “Hatıralar LXXXI, İstanbul-Gelirler Genel Müdürlüğü Kontrolörlüğü”, Diriliş, S. 81, 2 Şubat 1990, s. 7-9.
• Karakoç, Sezai. (1990). “Hatıralar LXXXII, İstanbul-Gelirler Kontrolörlüğü”, Diriliş, S. 82, 9 Şubat 1990, s. 7-9.
• Karakoç, Sezai. (1990). “Hatıralar XCV, İstanbul-Ankara-İstanbul-Ergani-Diyarbakır”, Diriliş, S. 97, 25 Mayıs 1990, s. 8-9.
• Karakoç, Sezai. (1991). “Hatıralar CX, Ankara”, Diriliş, S. 125-126, 28 Mart-26 Nisan 1991, s. 11-13.
• Karakoç, Sezai. (1992). “Hatıralar CXIII, İstanbul”, Diriliş, S. 131-132-1333, 5 Şubat 1992, s. 9-12.
• Karakoç, Sezai. (1997). Edebiyat Yazıları-II Dişimizin Zarı. İstanbul, Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2006). Gün Doğmadan. İstanbul, Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2014). Edebiyat Yazıları-I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir. İstanbul, Diriliş Yayınları.
• Kirenci, Mustafa. (2021). Sabah Yıldızı. İstanbul, Büyüyenay Yayınları.
• Savcı, Esra Bilge. (2019). “Arık Ozan” TEİS. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arik-ozan-mustafa-arif-arik (Erişim Tarihi: 06.05.2022).
• Sürgit, Büşra (2014). “Sezai Karakoç’un Hâtıralar’ı Işığında Necip Fazıl Kısakürek Portresine Çerçeve Arayışı”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt/Sayı: 48/48, s. 161-192. Erişim için: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/158362 (Erişim Tarihi: 01.05.2022).
• Türinay, Necmettin. (2006). Şehrin Büyülü Rüyası. İstanbul, Etkileşim Yayınları.
• Türinay, Necmettin. (2022). “Sezai Bey’in Hatıraları ve Kitaplarının Yayını Meselesi”, Şiraze, S. 9, Ocak-Şubat 2022, s. 4-7.
• Tüzer, İbrahim. (2021). şiir/yorum, Şiir Üzerine Yazılar. Ankara, Hece Yayınları.