CENAP ŞAHABETTİN VE MODERN TÜRK ŞİİRİ

Yıl 2023, Sayı: ÂŞIK VEYSEL HATIRASINA GELENEK VE EDEBİYAT ÖZEL SAYISI, 376 - 390, 01.10.2023

Sema Oruç

https://doi.org/10.28981/hikmet.1294038

Öz

Türk edebiyatının şiir sahasındaki genel seyri içerisinde meydana gelen en önemli değişiklikler, Tanzimat edebiyatıyla birlikte gerçekleştirilen yeniliklerdir. Günümüze kadar devam eden ve Türk şiirinin modernleşmesi adına yapılan bu yeniliklerin öncüleri arasında sürekli olarak Şinasi, Namık Kemal, Recaîzâde Mahmut Ekrem, Abdülhak Hâmit Tarhan ve Ahmet Haşim isimleri ön plana çıkarılmıştır. Oysa şiir sahasında yapılacak ciddi bir inceleme, Ahmet Haşim’den önce bu sahada baş döndürücü yenilikleri gerçekleştiren ismin Cenap Şahabettin olduğunu gösterecektir. Haksızlık yapmamak adına dağınık hâldeki bu yeniliklerde Ara Nesil sanatkârlarının da önemli paylarının olduğunu belirtmek gerekir, ancak kendisine kadar gelen bu dağınık hâldeki çalışmaları derleyip toparlayarak bir plan dâhilinde şiir sahasına uygulayan isim Cenap Şahabettin ve az da olsa Tevfik Fikret’tir. Cenap’ın Galatasaray Lisesinde eğitim aldığı sırada Şeyh Vasfi, Muallim Naci ve Nasuhefendizâde Mustafa Asım’la tanışması edebî kişiliğinin oluşmasında oldukça etkili olmuştur. Ancak Cenap’ın Paris’e gidişiyle birlikte Fransız şairlerine ve şiirlerine yönelmesi Türk şiiri için çığır açıcı bir niteliktedir. Cenap, Batı şiirine ait birçok unsuru Türk şiirine kazandırıp şiirin geleneksel kalıplarını kırarak tematik değişimin yanı sıra biçimsel değişiklikler ve yenilikler yapmıştır. Cenap’ın bu değişiklikleri yaparken dilin bütün imkânlarını kullanması, dile imgesel bir yöntemle yaklaşması o zamana kadar kullanılan dile derin anlamlar kazandırarak dilde de yeniliği sağlar. Biz, bu çalışmamızda örneklerden hareketle Cenap Şahabettin’in modern Türk şiirindeki önemini açıklamaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler: Servet-i Fünûn şiiri, Modern Türk şiiri, Tematik ve biçimsel değişiklikler, Cenap Şahabettin, Dil ve üslup

Anahtar Kelimeler

Servet-i Fünûn şiiri, Modern Türk şiiri, Tematik ve biçimsel değişiklikler, Cenap Şahabettin, Dil ve üslup

Kaynakça

• Akay, Hasan. Servet-i Fünûn Şiir Estetiği. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1998.
• Akay, Hasan. Yeni Türk Şiirinin Kurucularından Cenab Şahabeddin. İstanbul: 3F Yayınları, 2007.
• Andı, M. Fatih. Servet-i Fünûn’a Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değişmeleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
• Kaplan, Mehmet. Şiir Tahlilleri, C1. İstanbul: Dergâh Yayınları. 1978.
• Kaplan, Mehmet. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1992.
• Kaplan, Mehmet. Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1993.
• Gariper, Cafer. “Geçiş Dönemi Nesli: Ara Nesil”. Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı. ed. Ramazan Korkmaz. 1839-2000. Ankara: Grafiker Yayınları, 2004.
• Uçman, Abdullah vd. (ed). Cenap Şahabeddin Bütün Şiirleri. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
• Özcan, Tarık, Şiirin Kıyısında Bir Ömür Nurullah Ataç. İstanbul: Kesit Yayınları, 2016.
• Özcan, Tarık. “Servet-i Fünûn Dönemi Edebiyatında Şiir”. Academic Knowledge 5/2 (2022), 335-346.