Seyyid Muhammed Ali Rızâ and His Mevlid

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 34, 539 - 572, 30.12.2018

Duygu Kayalık Şahin

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.505033

Cited By: 2

Öz

In the dictionaries,
the word “mevlid” means “place and time of birth” which refers to the place and
time where Prophet Muhammad was born particularly. As a literary term mevlid is
a piece written about the birth, the miracles that took place in the birth, the
life, the physical-moral qualities, and the decease of Prophet Muhammad. In the beginning mevlid was written as a part of the “siyer (life of
Prophet Muhammad) literaute” which gained an independent meaning over time.
Especially with esteem of Süleyman Çelebi's Mevlid, many mevlid texts were
written. One of these writings which was written by Seyyid Muhammad Ali Rıza,
amongst the 20th century poets was discussed in our work. The only known
manuscript of this Mevlid is recorded in Suleymaniye Library, Manuscript
Donations Collection No. 7161/1. In our study, after giving some information about mevlid, the mevlid text
entitled "Mevlûd-i Seydî" was examined in terms of form and evaluated
in terms of content. The author was introduced with the available information,
and finally, transcript of the mentioned copy was prepared.

Anahtar Kelimeler

Turkish Islamic Literature, Mevlid, Seyyid Muhammed Ali Rızâ, Mevlid-i Seydî, Prophet Muhammad.

Seyyid Muhammed Ali Rızâ’nın Mevlid’i

Öz

Sözlüklerde, ‚doğum yeri‛ ve ‚doğum zamanı‛ anlamlarına gelen mevlid kelimesi, ıstılahîmânâda Hz. Muhammed’in doğduğu zamanı ve mekânı ifade etmektedir. Edebî bir terim olarak mevlid, Hz. Muhammed’in doğumunu, doğumunda meydana gelen mucizeleri, hayatını, fizikî-ahlakî özelliklerini ve vefatını anlatan, genellikle manzûm olarak kaleme alınan eserlerdir. Önceleri siyer türünün bir bölümü olarak yazılan mevlid, zamanla müstakil bir tür mahiyeti kazanmıştır. Özellikle Süleymân Çelebî’nin Mevlid’inin çok sevilmesiyle birlikte, çok sayıda mevlid kaleme alınmıştır. Yazılan bu mevlidlerden biri de çalışmamızda ele aldığımız 20.yy şairlerinden Seyyid Muhammed Ali Rıza’ya aittir. Bu Mevlid’in, bilinen yegâne yazma nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar Koleksiyonu 7161/1 numarada kayıtlıdır. Çalışmamızda, mevlid türüne dair bazı bilgiler verildikten sonra ‚Mevlûd-i Seydî‛ başlıklı mevlid metni, şekil bakımından incelenmiş muhteva bakımından değerlendirilmiştir. Müellif, eldeki bilgilerle tanıtılmış, son olarak mezkûr nüshanın transkripsiyonlu metni hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk İslam Edebiyatı, Hz. Muhammed, Mevlid, Seyyid Muhammed Ali Rızâ, Mevlid-i Seydî

Kaynakça

• Ahterî, Mustafa Efendi. Ahterî-i Kebir, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2009.
• Aksoy, Hasan. ‚Eski Türk Edebiyatında Mevlidler‛, Türkiyat Araştırmaları Literatür Dergisi, 5/9 (2007): 323-332.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm’in Yüce Meâli, İstanbul: Hayat Yayınları, 2012.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı, 2011.
• Dede Osman Avni‛. Erişim: 12 Şubat 2018. http://mustafaduzleme.blogspot.com.tr/2015/05/esseyh- es-seyyid-dede-osman-avni.html.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 2007. ‚Halisiyye Kolu‛. Erişim: 12 Şubat 2018. http://www.halisiyye.com/.
• el-Mevârid, Arapça-Türkçe Lügat, Mevlüt Sarı, İstanbul: Bahar Yayınları, 1984.
• Köksal, M. Fatih. Mevlid-Nâme, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2011.
• Mütercim Âsım Efendi. el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Pekolcay, Neclâ. Mevlid, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997.
• Seyyid Muhammed Ali Rıza. Mevlûd-i Seydî, Yazma Bağışlar, 7161/1: 1a -10b, Süleymaniye Kütüphanesi.
• Şemseddin Sami. Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2005.
• Top, Yılmaz. ‚Ayasofya Hatîbi Hamdullâh Hamdî (Ö. H. 983/1575?)’nin Mevlûdü’n-Nebî’si‛, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 19 (2017): 345-432.
• Yılmaz, Mehmet. Kültürümüzde Ayet ve Hadisler Ansiklopedik Sözlük, İstanbul: Kesit Yayınları, 2013.