COVİD-19 Pandemisi Koşulları Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı Olan Çocukların Annelerini Etkiledi mi?

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 3, 104 - 110, 29.10.2022

Ece Yazla , Azad Asafov , Funda Oğuz

https://doi.org/10.52827/hititmedj.1129216

Öz

Giriş: Çocukların dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ya da otizm spektrum bozukluğu hastalıkları olduğunda annelerinin yaşam kalitelerinin azaldığı, bakım veren yüklerinin arttığı bildirilmiştir. Biz koronavirüs pandemisi boyunca otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklar ile ruhsal açıdan sağlıklı çocukların annelerindeki psikososyal etkilenme, yaşam kalitesi ve bakım veren yükü değişikliklerini araştırmayı amaçladık.
Yöntem: Dahil edilme kriterlerine uygun annelere, araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan veri ve anket formları https://docs.google.com/forms linki ile gönderildi.
Bulgular: Çalışmamıza 139 anne dahil edildi. Bunlardan 59’u sağlıklı, 32 si dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı ve 48’i otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuğa sahipti. Üç grupta da pandemi sürecinde yaklaşık her üç anneden biri çocuklarının bakımları ile ilişkili kendisini daha fazla yük altında ve her beş anneden biri çocukları ile birlikte iken kendisini daha fazla kısıtlanmış hissettiğini bildirmiştir. Tüm grupların yaşam kalitelerinin önemli oranlarda (%44,1, %46,9 ve %37,5) azaldığı bulunmuştur.
Sonuç: Biz pandemi döneminde otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocukların annelerinin sağlıklı çocuk annelerinden daha fazla etkilenmemiş olmalarını, pandemi öncesi maruz kaldıkları stresin oluşturmuş olabileceği sistemik duyarsızlaştırmaya bağlı olabileceğini düşündük. Bulgularımız yaşamları daima pandemidekine benzer kısıtlılıklar ve izolasyon ile geçen, psikiyatrik hastalığı olan çocuk annelerinin yaşadıkları zorluklara dikkat çekerek, çocukların tedavileri aşamasında annelere de destek verilmesinin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

bakım veren yükü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, Otizm spektrum bozukluğu, koronavirüs pandemisi

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• World Health Organization (WHO). Coronavirus disease 2019 Situation Report 51 11th March 2020. 2020.
• Pope JE. What Does the COVID-19 Pandemic Mean for Rheumatology Patients? Current Treatment Options in Rheumatology 2020;6(2):71–74.
• Casagrande M, Favieri F, Tambelli R, Forte G. The enemy who sealed the world: effects quarantine due to the COVID-19 on sleep quality, anxiety, and psychological distress in the Italian population. Sleep Med 2020;75:12–20.
• Gyawali S, Patra BN. Autism spectrum disorder: Trends in research exploring etiopathogenesis. Psychiatry Clin Neurosci 2019;73(8):466-475.
• Mutluer T, Doenyas C, Aslan Genc H. Behavioral Implications of the Covid-19 Process for Autism Spectrum Disorder, and Individuals’ Comprehension of and Reactions to the Pandemic Conditions. Front Psychiatry 2020;11:1263.
• Pisula E. Parents of children with autism: recent research findings. Psychiatr Pol 2002;36(1):95–108.
• Shu B-C, Lung F-W, Huang C. Mental health of primary family caregivers with children with intellectual disability who receive a home care programme. J Intellect Disabil Res 2002;46(3):257–263.
• Polanczyk G, de Lima MS, Horta BL, Biederman J, Rohde LA. The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. Am J Psychiatry 2007; 164(6):942–948.
• Bozhilova NS, Michelini G, Kuntsi J, Asherson P. Mind wandering perspective on attention-deficit/hyperactivity disorder. Neurosci Biobehav Rev 2018;92:464-476.
• Perez Algorta G, Kragh CA, Arnold LE, et al. Maternal ADHD Symptoms, Personality, and Parenting Stress: Differences Between Mothers of Children With ADHD and Mothers of Comparison Children. J Atten Disord 2014;22(13):1266–1277.
• Brown SM, Doom JR, Lechuga-Peña S, Watamura SE, Koppelsa T. Stress and parenting during the global COVID-19 pandemic. Child Abuse Negl. 2020;110: 104699.
• Mostafavi M, Areshtanab HN, Ebrahimi H, Vahidi M, Amiri S, Norouzi S. Caregiver burden and related factors in Iranian mothers of children with attention-deficit hyperactivity disorder. Nursing and midwifery studies 2020;9(3):149-156.
• Picardi A, Gigantesco A, Tarolla E, et al. Parental Burden and its Correlates in Families of Children with Autism Spectrum Disorder: A Multicentre Study with Two Comparison Groups. Clin Pract Epidemiol Ment Health 2018;14:143-176.
• Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the Impaired Elderly: Correlates of Feelings of Burden1. Gerontologist 1980;20(6):649–655.
• Skevington SM, Lotfy M, O’Connell KA. “The World Health Organization’s WHOQOL-BREF quality of life assessment: Psychometric properties and results of the international field trial A Report from the WHOQOL Group”. Quality of Life Research 2004;13(2): 299-310.
• Rogers SJ, Vismara LA. Evidence-Based Comprehensive Treatments for Early Autism. J Clin Child Adolesc Psychol 2008;37(1):8–38.
• Thomas KC, Ellis AR, McLaurin C, Daniels J, Morrissey JP. Access to Care for Autism-Related Services. J Autism Dev Disord 2007;37(10):1902–1912.
• Gassman-Pines A, Oltmans Ananat E, Fitz-Henley J. Center on Budget and Policy Priorities. COVID-19 and Parent-Child Psychological Well-being. Pediatrics 2020;146(4):1-9.
• Anthony LG, Anthony BJ, Glanville DN, Naiman DQ, Waanders C, Shaffer S. The relationships between parenting stress, parenting behaviour and preschoolers’ social competence and behaviour problems in the classroom. Infant Child Dev 2005;14(2):133–154.
• Theule J, Wiener J, Tannock R, Jenkins J. Parenting Stress in Families of Children With ADHD A Meta-Analysis. J Emot Behav Disord 2013;21:3–17.
• Lugo-Marín J, Magán-Maganto M, Rivero-Santana A, et al. Prevalence of psychiatric disorders in adults with autism spectrum disorder: A systematic review and meta-analysis. Res Autism Spectr Disord 2019;59:22–33.
• van Steensel FJA, Bögels SM, Perrin S. Anxiety disorders in children and adolescents with autistic spectrum disorders: a meta-analysis. Clin Child Fam Psychol Rev 2011;14(3):302–17.
• Smith TB, Oliver MNI, Innocenti MS. Parenting Stress in Families of Children with Disabilities. Am J Orthopsychiatry 2001;71(2):257–261.
• Baker-Ericzén MJ, Brookman-Frazee L, Stahmer A. Stress Levels and Adaptability in Parents of Toddlers with and without Autism Spectrum Disorders. Res Pract Pers with Sev Disabil 2005;30(4):194–204.
• Bitsika V. Stress, Anxiety and Depression Among Parents of Children With Autism Spectrum Disorder. Humanit Soc Sci Pap 2004;14:151–161.
• Carter AS, Martínez-Pedraza F de L, Gray SAO. Stability and individual change in depressive symptoms among mothers raising young children with ASD: maternal and child correlates. J Clin Psychol 2009;65(12):1270–1280.
• Olsson MB, Hwang CP. Depression in mothers and fathers of children with intellectual disability. J Intellect Disabil Res 2001;45(6):535–543.