10 yaş grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık eğitimi almaları ile tüketim ve tasarruf davranışları arasındaki ilişkinin analizi

Yıl 2022, , 489 - 505, 31.12.2022

Salim Şengel , Serpil Altınırmak , Hüseyin Yolcu , Şirin Şengel , Taylan Akgül , Basil Okoth

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1163070

Öz

Günümüzde yetişkinler kadar çocuklar da giderek karmaşık hale gelen ekonomik sistemde doğru kararlar verebilmelerini gerektiren bir çağda yaşamaktadırlar. Çocukların doğru finansal kararlar almalarını sağlamak için çocuklara finansal bilgi ve beceri kazandırılmasının kritik ve acil bir ihtiyaç olduğu pek çok araştırmacının ortak görüşüdür. Çocuklar için finansal eğitim programı hazırlanırken cinsiyet, ırk, yaş, eğitim düzeyi vb. birçok faktör dikkate alınmalıdır. Ayrıca eğitim programlarının çocukların yaşam boyu kullanabilecekleri finansal bilgi ve becerileri içerecek şekilde yapılandırılmaları önerilmektedir. Erken yaşlarda kazanılacak/kazandırılacak doğru tüketim alışkanlıkları ve tasarruf bilinci ile ülkemiz kalkınmasına katkı sağlanabilir. Bu çalışmanın amacı, 10 yaş grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık eğitimleri ile tüketim ve tasarruf davranışları arasındaki ilişkinin ortaya konulmasıdır. Araştırmada Eskişehir ili Tepebaşı ve Odunpazarı ilçe merkezinde Mustafa Kemal İlkokulu, Dumlupınar İlkokulu ve Şehit Mustafa Türker İlkokulu’na 4. Sınıfta öğrenim gören (10 yaş grubu) toplam 122 öğrenciden bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Araştırma yarı-deneysel bir çalışma olarak yürütülmüştür. Bu doğrulta her üç okulda deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney gruplarına araştırmacılar tarafından hazırlanan finansal okuryazarlık eğitim modüleri doğrultunda toplam 300 dakika (10 modül) eğitim verilmiştir. Araştırma sonunda deney grubunda bulunan öğrencilerin finansal okuryazarlık eğitimleri ile tüketim ve tasarruf konularında bilgi ve becerilerinin arttığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal okuryazarlık, çocuklara finansal eğitim, tasarruf, tüketim

Destekleyen Kurum

Anadolu Üniversitesi

Proje Numarası

1906E125

The relationship between the financial literacy education and consumption and saving behavior of 10-year-old students

Öz

We live in an age that requires children, just like adults, to make the right decisions in an increasingly complex economic system. It is the common view of many researchers that providing children with financial knowledge and skills is a critical and urgent need if the children are to make the right financial decisions. There are many factors like gender, race, age, level of education, etc. that should be considered when preparing a financial education program for children. It is also important that the educational programs be structured in a way that includes financial knowledge and skills that children can use throughout their lives. We believe that, through early exposure to the right consumption habits and savings awareness, we can contribute to the development of our country. The aim of this study is to determine the relationship between the financial literacy education given to 10-year-old students and their consumption and saving behaviors. In the study, a study group was formed from 122 4th -grade students from Mustafa Kemal Primary School, Dumlupınar Primary School, and Şehit Mustafa Türker Primary School in the two central districts (Tepebaşı and Odunpazarı) of Eskişehir province. The research was conducted as a quasi-experimental study in which experimental and control groups were formed in all three schools. The experimental groups received a total of 300 minutes (10 modules) of training based on the financial literacy training modules prepared by the researchers. At the end of the study, it was observed that the knowledge and skills of the students in the experimental group on financial literacy education and consumption and savings issues increased.

Anahtar Kelimeler

Financial Literacy, Financial Education for Children, Saving, Consumption

Proje Numarası

1906E125

Kaynakça

• Aaker,D.A., Kumar, V. ve Day, G.S. (2007). Marketing research, New Jersey: John Wiley
• Alkaya, A., ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık-finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Journal of International Social Research, 8(40), 585-599. Erişim adresi: http://hdl.handle.net/20.500.11787/2338
• Ashby, J., Schoon, I. ve Webley, P. (2011). Linkages between saving behavior in adolescence and adulthood. European Psychologist,16, 227–237. doi:10.1027/1016-9040/a000067.
• Atance, C. M., Metcalf, J. L. ve Thiessen, A. J. (2017). How can we help children save? Tell them they can (ıf they want to), Cognitive Development, 43, 67–79. doi:10.1016/j.cogdev.2017.02.009
• Batty M., Collins J.M., O’Rourke C. ve Odders-White, E. (2020) Experiential financial education: a field study of my classroom economy in elementary schools. Econ Educ Rev. doi:10.1016/j.econedurev.2020.102014
• Bernheim, B.D., Garrett, D.M. ve Maki D.M. (2001). Education and saving: The long-term effects of high school financial curriculum mandates, Journal of Public Economics 80(2001), 435–465. doi:10.1016/S0047-2727(00)00120-1
• Bucciol, A. ve Veronesi, M. (2014). Teaching children to save: What ıs the best strategy for lifetime savings? Journal of Economic Psychology, 45(2014), 1–17. doi:10.1016/j.joep.2014.07.003
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2012). Sosyal Bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Caymaz, B. (2018). Farklı sosyo-ekonomik düzeylerdeki okullarda 7. sınıf elektrik enerjisi ünitesinin öğretiminde ortak bilgi yapılandırma modelinin etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Danışman, E., Sezer D. ve Gümüş U. T. (2016). Finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 26(2), 1-37. Erişim adresi: https://arastirmax.com/en/publication/kara-harp-okulu-bilim-dergisi/26/2/1-37-finansal-okuryazarlik-duzeyinin-belirlenmesi-universite-ogrencileri-uzerine-bir-arastirma/arid/ba588c8b-838f-4085-9207
• Ergün, B., Şahin, A., ve Ergin, E. (2014). Finansal okuryazarlık: işletme bölümü öğrencileri üzerine bir çalışma. Journal of International Social Research, 7(34). Erişim adresi: https://www.sosyalarastirmalar.com/archive/jisr-volume-7-issue-34-year-2014.html
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Boston: Pearson.
• Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2005). Using SPSS for windows and macintosh:Analyzing and understanding data. New Jersey: Pearson
• Ivan, B. ve Dickson, L. (2008). Consumer economic socialization. J.J. Xiao (Ed.), Handbook of consumer finance research, (ss. 83-102) içinde. New York: Springer.
• Lassarre D. ve Roland-Lévy C. (1989) Understanding children’s economic socialization. K.G. Grunert ve F. Ölander (Ed.), Understanding economic behaviour (ss.347-368) içinde. Switzerland: Springer Dordrecht.
• Lewis, A. ve Scott, A. J. (2002). A study of economic socialisation: Financial practices in the home and the preferred role of schools among parents with children under 16. Citizenship, Social and Economics Education, 5(3), 138-147. doi:10.2304/csee.2002.5.3.138
• Lewis, A., Webley, P. ve Furnham, A. (1995). The new economic mind: The social psychology of economic behaviour. London: Harvester Wheatsheaf.
• Lunt, P. ve Furnham, A. (eds.) (1996). Economic socialisation: The economic beliefs and behaviours of young people. Cheltenham: Edward Elgar.
• Lusardi, A., Mitchell, O.S. ve Curto, V. (2010). Financial literacy among the young, The Journal of Consumer Affairs, 44(2), 358-380. doi:10.1111/j.1745-6606.2010.01173.x
• Marcolin, S. ve Abraham, A. (2006). Financial literacy research: Current literature and future opportunities, University of Wollongong Research Online, 3rd Internatioanal Confernce of Contemporary Business, Leura NSW. Erişim adresi: https://trove.nla.gov.au/work/27699272?versionId=33412734
• Montgomery D.C. ve Runger G. C. (2014). Applied Statistics and Probability for Engineers. New Jersey: John Wiley
• Otto, A. (2013). Saving in childhood and adolescence: Insights from developmental psychology, Economics of Education Review, 33(2013), 8–18. doi:10.1016/j.econedurev.2012.09.005
• Özdamar, K. (2009). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Pallant, J. (2007). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (Version 12) 2nd ed. New York: Open University Press.
• Shim, S., Serido, J., Tang, C. ve Card, N. (2015). Socialization processes and pathways to healthy financial development for emerging Young Adults, Journal of Applied Developmental Psychology, 38(2015), 29–38. doi:10.1016/j.appdev.2015.01.002
• Şahin M. ve Barış, S. (2007). Finansal okuryazarlık ve tasarruf davranışları: Kamu çalışanları üzerine bir inceleme, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 77-103. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/pub/ckuiibfd/issue/31317/332555?publisher=karatekin;?publisher=karatekin
• Şimşek, A. (2015). Araştırma modelleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma (ss. 80-107) içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Webley, P. ve Nyhus, E. K. (2006) parents’ influence on children’s future orientation and saving, Journal of Economic Psychology, 27(2006) 140–164. doi:10.1016/j.joep.2005.06.016