The Mediation Role of Transformational Leadership in the Effect of Job Satisfaction on Entrepreneurial Tendencies

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 302 - 317, 31.12.2021

Kübra Yazkan , Edip Örücü

https://doi.org/10.17218/hititsbd.975450

Öz

The aim of this research is to determine the effect of job satisfaction on entrepreneurship tendencies and to determine the mediating role of transformational leadership in this effect. For this purpose, data were obtained through a questionnaire form consisting of "Job Satisfaction Scale", "Entrepreneurship Tendencies Scale" and "Transformational Leadership Scale", together with demographic questions. The universe of the study consisted of 160 employees working in a public institution in Balıkesir province, and the sample of the study consists of 100 employees. Reliability analysis, frequency analysis, normality test, multiple correlation analysis, simple and multiple regression analysis were performed with the obtained data. As a result of the regression analysis, it was found that job satisfaction affects entrepreneurial tendencies, transformational leadership affects entrepreneurial tendencies, transformational leadership affects job satisfaction, and transformational leadership has a partial mediating role in the relationship between job satisfaction and entrepreneurial tendencies.

Anahtar Kelimeler

job satisfaction, entrepreneurial tendencies, mediation role, leadership, transformational leadership

İŞ TATMİNİNİN GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİĞİN ARACILIK ROLÜ

Öz

Bu araştırmanın amacı, iş tatmininin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisini belirlemek ve bu etkide dönüşümcü liderliğin aracılık rolünü tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda “İş Tatmini Ölçeği”, “Girişimcilik Eğilimleri Ölçeği” ve “Dönüşümcü Liderlik Ölçeğinden” oluşan, demografik sorularla birlikte 80 soruluk bir anket formu aracılığıyla veriler elde edilmiştir. Araştırmanın evreni Balıkesir ilinde bulunan bir kamu kurumunda çalışmakta olan 160 çalışandır, çalışmanın örneklemi ise 100 çalışandan oluşmaktadır. Elde edilen verilerle güvenilirlik analizi, frekans analizi, normallik testi, çoklu korelasyon analizi, basit ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan regresyon analizlerinin sonucunda iş tatmininin girişimcilik eğilimlerini etkilediği, dönüşümcü liderliğin girişimcilik eğilimlerini etkilediği, dönüşümcü liderliğin iş tatminini etkilediği ve iş tatmini ve girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişkide dönüşümcü liderliğin kısmi aracılık rolünün olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

iş tatmini, dönüşümcü liderlik, girişimcilik eğilimleri, liderlik, aracılık rolü

Kaynakça

• Abelha, D., Carneiro, P., ve Cavazotte, F. (2018). Transformational leadership and job satisfaction: assessing the influence of organizational contextual factors and individual characteristics. Revista Brasileira de Gestão de Negócios, 20(4), 198-223. doi:10.7819/rbgn.v0i0.3949
• Afsar, B., Badir, Y., Saeed, B., ve Shakir, H. (2016). Transformational and transactional leadership and employee’s entrepreneurial behavior in knowledge–intensive industries. The International Journal of Human Resource Management, 28(2), 1-26. doi:10.1080/09585192.2016.1244893
• Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectation. New York: The Free Press.
• Bozkurt, Ö. Ç. (2011). Dünyada ve Türkiye’de girişimcilik eğitimi: başarılı girişimciler ve öğretim üyelerinden öneriler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bridge, B. (2003). Eğitimde vizyoner liderlik ve etkin yöneticilik. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Bushra, F., Usman, A., ve Naveed, A. (2011). Effect of transformational leadership on employees’ job satisfaction and organizational commitment in banking sector of Lahore (Pakistan) International Journal of Business and Social Science 2(18). Erişim adresi: https://ijbssnet.com/journals/Vol_2_No_18_October_2011/31.pdf
• Büyükyılmaz, O., ve Kayış, M. (2018). Dönüştürücü liderliğin iç girişimcilik davranışına etkisi: Bolu ilinde bir araştırma. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 147-167. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/basbed/issue/39758/470730
• Chen, L. Y. (2004). Examining the effect of organization culture and leadership behaviours on organizational commitment, job satisfaction, and job performance at small and middle-sized firms of Taiwan. The Journal of American Academy of Business, Cambridge. Erişim adresi: https://docuri.com/download/examining-the-effect-of-organization-culture-and-leadership-behaviors-on-organizational-commitment-job-satisfaction-and-job-performance_59c1de7cf581710b28692575_pdf
• Çelik, M. (2013). Öğretmen algılarına göre ilkokul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik ve girişimcilik becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Demirer, M., ve Polatcı, S. (2018). Liderliğin iş tatminine etkisi: bağlılık odaklarının aracılık rolü. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(2), 1-20. doi:10.4026/isguc.431013
• Den Hartog, H., Muıjen, J.V., ve Koopman, P.L. (1997). Transactional versus transformational leadership: an analysis of the MLQ. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70. Erişim adresi: https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/1863878/hartog+Journal +of+Occupational+and+Organizational+Psychology+70%281%29+1997+u.pdf
• Durmaz, I. (2003). İş doyumu ve örgütsel bağlılık; Türk silahlı kuvvetlerinde bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dümen, G. (2008). Dönüşümcü liderlik davranışlarının personelin iş tatminine etkisi ve bir askeri birlikte uygulama çalışması (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Edizler, G., ve Akbulut, G. (2011). Özel öğretim kurumlarında eğitim yöneticilerinin dönüşümcü liderlik boyutları. Erciyes İletişim Dergisi, 2(2), 20-32. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiletisim/issue/5865/77620
• Eraslan, L. (2004). Liderlikte post modern bir paradigma: dönüşümcü liderlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1–32. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/ index.php/ijhs/article/view/168
• Erkal, P. (2020). Örgütlerde algılanan desteğin iç girişimcilik düzeyine etkisi: iş tatmininin aracılık rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 11(22). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kauiibf/issue/58936/669638
• Eren, M., ve Titizoğlu, Ö. (2014). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzlarının örgütsel özdeşleşme ve iş tatmini üzerindeki etkileri. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (27). doi:10.30976/susead.302228
• Ergin, C. (1997). Bir iş doyumu ölçümü olarak iş betimlemesi ölçeği: uyarlama, geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 25-36. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/is-betimlemesi-olcegi-toad.pdf
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S., Bekmezci, M., ve Mert, İ. (2020). Örgütsel faktörlerin iç girişimciliğe etkisi: iş tatmini aracı değişken mi? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 127-135. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16336/171036
• Karagöz, F. (2020). Dönüşümcü liderlik, kişi-örgüt uyumu, iş tatmini ve özgecilik ilişkisine yönelik araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Karahan, A. (2008). Hastanelerde liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 145-162. Erişim adresi: https://kutuphane.dogus.edu.tr/ mvt/pdf.php?pdf=0007357&lng=0
• Karcıoğlu, F., ve Kaygın, E. (2013). Girişimcilik sürecinde dönüştürücü liderlik anlayışı: otomotiv sektöründe bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2710/35881
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,16(16), 443-465. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10380/127019
• Kaya, A. (2007). Bilim ve iletişim ışığında girişimcilik ve kobi yönetimi. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Korkmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Bülent Ecevit Üniversitesi örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 209 – 226. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/18888
• Kuratko, D., Hornsby, J., ve Bıshop, J. (2005). Managers’ corporate entrepreneurial actions and job satisfaction. The International Entrepreneurship and Management Journal, Volume 1, 275–29. Erişim adresi: https://link.springer.com/article/10.1007/s11365-005-2589-1
• Long, C., Tan, K., Yusof, W., ve Heng, L. (2014). The impact of transformational leadership style on job satisfaction. World Applied Sciences Journal, 29(1), 117-124. doi: 10.5829/idosi.wasj.2014.29.01.1521
• Marangoz, M. (2008). Girişimcilik. Çanakkale: Pozitif Matbaacılık.
• Meydan, H. (2011). İş tatmini ve öz yeterliliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: kamu sektöründe bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 25-40. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4386/60247
• Özkul, G., ve Dulupçu, M. (2007). Kişisel gelişimin girişimci tipleri üzerine etkisi: Antalya – Isparta illerinde bir inceleme. 6. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi.
• Riaz, A., ve Haider, M. (2010). Role of transformational and transactional leadership on job satisfaction and career satisfaction. Business and Economic Horizons (BEH), 1(1), 29-38. doi:10.15208/beh.2010.05
• Sun, H. Ö. (2002). İş doyumu üzerine bir araştırma. T.C. Merkez Bankası, Ankara: Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü.
• Şahin, F., ve Sarıdemir, T. (2016). Okul müdürlerinin liderlik stillerine göre öğretmenlerin yaşam doyumlarının ve evlilik doyumlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 391-426. Erişim adresi: http://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/pub/issue/ 31116/337728
• Tanrıverdi, H., ve Paşaoğlu, S. (2014). Dönüşümcü liderlik, örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 74-293. doi:10.17755/esosder.71721
• Uygun, M., ve Güner, E. (2016). Girişimcilik eğiliminin gelişiminde girişimcilik eğitiminin rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(5), 37-57. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/ en/pub/mjss/issue/40508/485490
• Yang, C. W. (2006). The effect of leadership and entrepreneurial orientation of small and medium enterprises on business performance in Taiwan. (Published PhD Dissertation). University Of Incarnate Word, USA.
• Yılmaz, A., Çelik, A., ve Ulukapı, H. (2013). Otantik ve dönüşümcü liderlik düzeyi algılamasının çalışanların iç girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisinin belirlenmesi: Konya ilinde bir araştırma. Demirci, E., Gümüştekin, E. (Ed.). 21. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 17-22.