ANALYSIS OF THE SUSTAINABILITY OF HOSPITALS BY BIBLIOGRAPHIC ANALYSIS TECHNIQUE

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 342 - 360, 31.12.2022

Gülhan Gök , Ömer Faruk Aver

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1168632

Cited By: 1

Öz

With this research it is aimed to reveal the literature view on the sustainability of hospitals by examining the thesis studies conducted in Turkey on green/sustainable hospitals and to be a guide for researchers who want to research the subject. In addition, in line with the thesis studies carried out, it is aimed to reveal the views on the sustainability of hospitals in Turkey. The research included bibliographic and descriptive content analysis of master's and doctoral theses related to sustainable hospitals. The research was carried out using the database provided by the National Thesis Center. Although the theses on sustainable hospitals in the National Thesis Center are carried out in many different departments, it has been determined that they are mainly carried out in architecture and business. It has been determined that the most researched content in theses is to evaluate hospitals' compliance with sustainability criteria. In line with the results obtained from the studies carried out, it has been determined that the criteria for the sustainability of the hospitals differ. Although the green hospital evaluation form is primarily used in the thesis studies on sustainable hospitals, it has been determined that different evaluation tools are used in general, and a standard evaluation tool is not used. In addition, it was determined that a total of 161 hospitals (the same hospital may have been evaluated more than once) were examined in the studies, and the majority of these hospitals were state hospitals. Researchers have observed that researchers focus on different issues in evaluating the sustainability of hospitals. It has been understood that compliance with legal criteria is considered important in terms of being a green hospital in the examined hospitals. It has been concluded that there are various obstacles related to the sustainability of hospitals. According to the results obtained from the research findings, various suggestions were developed for the researchers.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Hospital, Green Hospital, Sustainability, Productivity

Hastanelerin sürdürülebilirliğinin bibliyografik analiz tekniği ile incelenmesi

Öz

Bu araştırma ile yeşil/sürdürülebilir hastaneler üzerine Türkiye’de yürütülmüş olan tez çalışmaları incelenerek hastanelerinin sürdürülebilirliği ile ilgili literatür görüşünün ortaya çıkarılması ve çalışmanın, konu ile ilgili araştırma yapmak isteyen araştırmacılara bir rehber olması amaçlanmıştır. Ayrıca yürütülen tez çalışmaları doğrultusunda Türkiye’deki hastanelerin sürdürülebilirliğine ilişkin görüşlerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmada sürdürülebilir hastaneler ile ilgili yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyografik analizi ve betimsel içerik analizi yapılmıştır. Araştırma, Ulusal Tez Merkezi tarafından sunulan veri tabanı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ulusal Tez Merkezinde sürdürülebilir hastanelerle ilgili yer alan tezlerin farklı birçok anabilim dallarında yürütülmekle birlikte en fazla mimarlık ve işletme alanlarında yürütüldüğü tespit edilmiştir. Tezlerde en fazla araştırılan içeriğin, hastanelerin sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğunu değerlendirmeye yönelik olduğu saptanmıştır. Yürütülen çalışmalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda hastanelerin sürdürülebilirliği için ön plana çıkan kriterlerin birbirlerinden farklı oldukları belirlenmiştir. Sürdürülebilir hastanelerle ilgili yürütülen tez çalışmalarında en fazla yeşil hastane değerlendirme formu kullanılmakla birlikte genel olarak birbirlerinden farklı değerlendirme araçlarının kullanıldığı, standart bir değerlendirme aracının kullanılmadığı saptanmıştır. Ayrıca çalışmalarda toplamda 161 hastanenin (aynı hastane birden fazla kez değerlendirilmiş olabilir) incelendiği, bu hastanelerin büyük çoğunluğunun devlet hastanesi olduğu tespit edilmiştir. Hastanelerin sürdürülebilirliğinin değerlendirilmesinde araştırmacıların farklı konulara odaklandıkları görülmüştür. İncelenilen hastanelerde yeşil hastane olma kriterleri bakımından yasal kriterlere uygunluğun önemsendiği anlaşılmıştır. Hastanelerin sürdürülebilirliği ile ilgili çeşitli engellerin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlara göre araştırmacılara çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Hastane, Yeşil Hastane, Sürdürülebilirlik, Verimlilik

Kaynakça

• Atalıç, H. (2014). Hastanelerde sürdürülebilirlik ve ISO 14001: Yönetici tutumları üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Burdur.
• Aydın, A. (2021). Sürdürülebilirlik balans skor kart yöntemi ile performans ölçümü: Diş hekimliği fakültesinde uygulama. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun.
• Azar, F. E., Farzianpour, F., Foroushanı, A. R., Badpa, M. ve Azmal, M. (2015). Evaluation of green hospital dimensions in teaching and private hospitals covered by Tehran University of Medical Sciences. Journal of Service Science and Management, 8, 259-266. doi: 10.4236/jssm.2015.82029
• Berwick, D. M. ve Hackbarth, A. D. (2012). Eliminating waste in US health care, JAMA, 307(14), 1513-1516. doi:10.1001/jama.2012.362
• Beycan, S. (2016). Sürdürülebilir bir hastane modeli için iç mekân tasarım kriterleri. Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Building Research Establishment Environmental Assessment Method (2018). BREEAM UK. Erişim adresi: https://files.bregroup.com/breeam/technicalmanuals/NC2018/content/resources/output/10_pdf/a4_pdf/print/nc_uk_a4_print_mono/nc_uk_a4_print_mono.pdf
• Building Research Establishment Environmental Assessment Method (2022). BRE Global Limited. Erişim adresi: https://bregroup.com/products/breeam/
• Büyükçınar, R. A. (2022). Yeşil hastane yapılarının tasarım süreçlerinin proje yönetimi açısından incelenerek örnek bir proje üzerinden değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
• Çepni, E. (2021). İstanbul'daki sürdürülebilir sağlık yapılarının LEED kriterleri kapsamında incelenmesi. Haliç Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2021). Yeşil Sertifika Değerlendirme Kılavuzu. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/06/20210609M1-3.htm
• Çilhoroz, Y. (2017). Ankara’daki hastanelerin yeşil hastane ölçütlerine uygunluğunun incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çilhoroz, Y. ve Işık, O. (2018). Ankara’daki hastanelerin yeşil hastane ölçütlerine uygunluğunun incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (1), 65-85. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/39659/469559
• Dall, T. M., Gallo, P. D., Chakrabartı, R., West, T., Semılla, A. P. ve Storm, M. V. (2013). An aging population and growing disease burden will require a large and specialized healthcare workforce by 2025. Health Affairs, 32, 2013-2020. doi: 10.1377/hlthaff.2013.0714.
• Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen (2022). DGNB system. Erişim adresi: https://www.dgnb.de/en/index.php
• Dhillon, V. S. ve Kaur, D. (2015). Green hospital and climate change: Their interrelationship and the way forward. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 9(12), LE01-5. doi: 10.7860/JCDR/2015/13693.6942.
• Doğan, A. (2020). Türkiye'de sürdürülebilir hastane uygulamalarında karşılaşılan engellerin belirlenmesi. Gebze Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
• Doğan, F. (2019). Sürdürülebilir tasarım ilkelerinin sağlık yapılarını şekillendirmesi. Beykent Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. ve Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285–296. doi:10.1016/j.jbusres.2021.04.06
• Dünya Bankası (2017). Climate-smart healthcare: Low-carbon and resilience strategies for the health sector. Erişim adresi: https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/27809/113572-WP-PUBLIC-FINAL-WBG-Climate-smart-Healthcare-002.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Global Green and Healty Hospital (2022). About. Erişim adresi: https://www.greenhospitals.net/
• Hidalgo, D. B., Bennia, A., Naji, H., Fellouah, H. ve Hernández, A. B. (2020). General review of air-conditioning in green and smart buildings. Revista Ingeniería de Construcción, 35 (2). Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.4067/S0718-50732020000200192
• Hoşgör, H. (2015). Yeşil hastane konsepti ve Türkiye deneyimi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1 (2), 75-84. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hsp/issue/9193/115417
• Howard, J. L. (2003). Federal Commitment to Green Building: Experiences and expectations, office of the federal environmental executive (US). Erişim adresi: https://www.wbdg.org/files/pdfs/fgb_report.pdf
• Indian Green Building Council. (2022). Erişim adresi: https://igbc.in/igbc/
• Institute of Medicine (2007). Green Healthcare Institutions: Health, environment, and economics: Workshop summary. Erişim adresi: https://doi.org/10.17226/11878.
• Kaplan, S., Sadler, B., Little, K., Franz, C. ve Orrıs, P. (2012). Can sustainable hospitals help bend the health care cost curve?. Commonwealth Fund, 29, 1-14. Erişim adresi: https://www.commonwealthfund.org/sites/default/files/documents /___media_files_publications_issue_brief_2012_nov_1641_kaplan_can_sustainable_hosps_bend_cost_curve_ib.pdf
• Karakaş Özkan, M. (2019). Erişkin yoğun bakım ünitelerinin sürdürülebilirlik kriterleri açısından değerlendirilmesi: Ankara'daki eğitim araştırma hastaneleri örneklerinin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karliner, J. ve Guenther, R. (2011). Global green and healthy hospitals. Health Care Without Harm (HCWH). Erişim adresi: https://noharm-europe.org/documents/global-green-and-healthy-hospitals-agenda-english
• Kılıç, C. H. ve Güdük, Ö. (2018). Yeşil hastane kavramı ve Türkiye’deki son kullanıcıların beklentileri üzerine bir hastane örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 164-174. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/36260/351534
• Konakoğlu, Z. N. ve Kurak Açıcı, F. (2021). Assessment of green hospital criteria: Case of Trabzon. International Social Mentalıty and Researcher Thınkers Journal, 7(54), 3512-3522. Doı: http://dx.doi.org/10.31576/smryj.1256
• Kozak, N. (2001). Türkiye’de turizm pazarlaması literatürünün gelişim süreci: 1972-1998 yılları arasında hazırlanmış lisansüstü̈ tez çalışmaları üzerine biyo-bibliyografik bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(1), 26-33. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/53033/702127
• Li, Y., Li, M., Sanga, P., Chenb, P. ve Li, C. (2022). Stakeholder studies of green buildings: a literature review. Journal of Building Engineering, 54, 104667. Erişim adresi: https://doi.org/l 0.1016/j.jobe.2022.104667
• Li, Y., Rong, Y., Ahmad, U. M., Wang, X., Zuo, J. ve Mao, G. (2021). A comprehensive review on green buildings research: Bibliometric analysis during 1998-2018. Environmental Science and Pollution Research, 28, 46196-46214. Erişim adresi: https://doi.org/! 0.1007/s11356-021-12739-7
• McGain, F. ve Naylor, C. (2014). Environmental sustainability in hospitals–a systematic review and research agenda. Journal of Health Services Research & Policy, 19, 245-252. doi:10.1177/1355819614534836
• Onaran, S. (2019). Sürdürülebilir yeşil hastane süreçlerinde güncel kalite anlayışları. İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Orcan, B. (2021). Yeşil bina ve sürdürülebilirlik açısından yeni yapılan bir hastanenin LEED Sertifikasyon Sistemi kapsamında inşaat sürecinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Özdemir, M. (2017). Yeşil hastane tasarım ölçütlerinin irdelenmesi ve tasarıma ilişkin çözüm önerileri. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Palteki, A. S. (2013). İstanbul'daki kamu hastanelerinin yeşil hastane ölçütlerine uygunluklarının belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Practice Greenhealth. (2022). Erişim adresi: https://practicegreenhealth.org/
• Qadir, S. Akhtar, M. N. Hassan, M. U., Ahmad, I., Naeem, H. ve Rehman, O. U. (2014). Study of hospital waste disposal practice in a tertiary care hospital. Gomal Journal of Medical Sciences, 12(2), 64-67. Erişim adresi: http://www.gjms.com.pk/ojs/index.php/gjms/article/view/1039/647
• Sadatsafavıa, H. ve Shepleyb, M. M. (2016). Performance evaluation of 32 leed hospitals on operation costs. Procedia Engineering, 145, 1234-1241. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.proeng.2016.04.159
• Sadler, B. L. ve Guenther, R. (2015). Ten rules for 21st-century healthcare: A us perspective on creating healthy. Healing Environments, Future Hospital Journal, 2(1), 22-27. doi:10.7861/futurehosp.15.009
• Sağlık Bakanlığı (2012). Mevcut ve yeni yapılacak sağlık tesislerinde uyulması gereken asgari teknik standartlar. Erişim adresi: https://dosyahastane.saglik.gov.tr/Eklenti/52204,47-mevcut-ve-yeni-yapilacak-saglik-tesislerinde-uyulmasi-gereken-asgari-standartlar-30102012pdf.pdf?0
• Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü. (2022). Erişim adresi: https://sygm.saglik.gov.tr/
• Sarıkoyuncu Emre, Ş. (2020). Türkiye kamu hastaneleri için sürdürülebilirlik performans ölçümünde BSC ile entegre edilmiş Bahp Model Önerisi ve bu modele ilişkin ampirik bir çalışma. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Kütahya.
• Savaş, A. B. (2018). Hastanelerin "yeşil hastane" olma süreci, muhasebenin rolü ve bir uygulama. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Tarkar, P. (2022). Role of green hospitals in sustainable construction: Benefits, rating systems, and constraints. Materials Today: Proceedings, 60, 247-252. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.12.511
• Terekli, G., Özkan, O. ve Bayın, G. (2013). Çevre dostu hastaneler: Hastaneden yeşil hastaneye. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12 (2), 37-54. Erişim adresi: https://doi.org/10.1501/Ashd_0000000090
• Tiftik, C. (2022). Sağlık sektörü işletmelerinde sürdürülebilirlik: Sistematik derleme çalışması. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 397-417. Erişim adresi: https://doi.org/10.55179/dusbed.998422
• Turan Kurtaran, A. ve Yeşildağ, A. Y. (2021). Trabzon’daki kamu hastanelerinin yeşil hastane standartlarına uygunluklarının belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3), 777-797. Erişim adresi: https://doi.org/10.17153/oguiibf.947208
• U.S. Green Building Council. (2022a). Erişim adresi: https://www.usgbc.org/leed
• U.S. Green Building Council (2022b). Erişim adresi: https://www.usgbc.org/projects?Country=%5B%22Turkey%22%5D
• Ültay, E., Akyurt, H. ve Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. Erişim adresi: https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Yazıcı, A. (2016). Ankara'daki özel hastane örnekleri üzerinden ameliyathane ünitelerinin yeşil bina kriterleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldız, H. (2016). Sürdürülebilirlik bağlamında sağlık sektöründe inovatif uygulamalar: Yeşil hastaneler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 323-340. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kauiibf/issue/37948/579688