Yüksek enflasyon koşullarının mevduat bankalarında kredi/mevduat oranı ve nakit akışlarına etkisinin araştırılması

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 563 - 581, 31.12.2023

Zehra Haberal

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1391399

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türk bankacılık sektöründe yüksek enflasyon koşullarının, bankaların kredi mevduat oranları ile nakit akış tablolarını nasıl etkilendiğinin analiz edilmesidir. Bu amaçla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayınlanan Türk Bankacılık Sektörü’nün “temel göstergeleri” dikkate alınarak 2021, 2022 yılları ve 2023 Haziran dönemine ait finansal tablolar incelenerek bankaların mevduat ve kredi tutarları incelenmiştir. Araştırma kapsamına 3 kamu mevduat bankası, 8 özel sermayeli mevduat bankası ve 4 yabancı sermayeli mevduat bankası olmak üzere toplam 15 banka alınmıştır. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde; bankaların topladıkları mevduatlarda ve verdikleri kredilerde 2022 dönem sonu ve 2023 Haziran ayı verilerinde önemli artışlar olduğu, ancak bu artışların enflasyon oranının altında kaldığı, kredi/mevduat oranın %80-85 oranında gerçekleştiği, incelenen dönemde oranda %3-5 puanlık azalma olduğu görülmüştür. Bankaların nakit akışlarındaki değişim nakit akış modellerine göre değerlendirildiğinde genellikle 2. modelin hâkim olduğu ve bankacılık faaliyetlerinden net nakit girişi sağlarken yatırım faaliyetlerinde finansal varlık alımlarından dolayı net nakit çıkışı ve finansman faaliyetlerinde de net nakit çıkışı olduğu belirlenmiştir. Bankaların dönem sonu nakit mevcutlarını koruyarak likidite risklerini azaltma politikası uyguladıkları ve dönem sonu nakit mevcutlarını artırmaya çalıştıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yüksek Enflasyon, Kredi /Mevduat Oranı, Nakiş Akış, Mevduat Bankaları

Investigation of the effect of high inflation conditions on credit/deposit ratio and cash flows in deposit banks

Öz

The purpose of this research is to analyze how high inflation conditions in the Turkish banking sector affect banks' loan deposit rates and cash flow statements. For this purpose, the financial statements for the years 2021, 2022 and June 2023 were examined and the deposit and loan amounts of the banks were examined, taking into account the "basic indicators" of the Turkish Banking Sector published by the Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA). A total of 15 banks were included in the scope of the research, including 3 public deposit banks, 8 private capital deposit banks and 4 foreign capital deposit banks. When the research results are evaluated; It was observed that there were significant increases in the deposits collected and loans given by banks in the end-2022 and June 2023 data, but these increases remained below the inflation rate, the loan/deposit ratio was 80-85%, and there was a 3-5% decrease in the rate in the examined period. When the change in banks' cash flows is evaluated according to their cash flow models, it is determined that the second model generally dominates and while there is a net cash inflow from banking activities, there is a net cash outflow due to financial asset purchases in investment activities and a net cash outflow from financing activities. It has been observed that banks implement a policy of reducing liquidity risks by preserving their end-of-period cash assets and try to increase their end-of-period cash assets.

Anahtar Kelimeler

High inflation, Credit/Deposit Ratio, Cash Flow, Deposit Banks

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2008). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 12. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi
• Alao, M.E ve Ifayemi, O. (2021). Cash flow optimisation strategies and performance of deposit money banks. KIU Journal of Social Sciences, 6(4),189-203. Erişim adresi: https://www.ijhumas.com/ojs/index.php/kiujoss/article/view/1091
• Allen, F., Carletti, E. ve Gu, X. (2008). The roles of banks in financial systems. Oxford handbook of banking, 32-57. Oxford: Oxford University Press
• Alshatti, A.S. (2015). The effect of the liquidity management on profitability in the Jordanian commercial banks. International Journal of Business and Management, 10(1), 62-72. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org
• Amahalu, N., Chinyere, O., Abiahu, M.F.C. ve Beatrice, E. (2017). Loan management and financial performance of quoted deposit money banks in nigeria. The 2017 International Conference on African Entrepreneurship and Innovation for Sustainable Development (AEISD), Erişim adresi: https://ssrn.com/abstract=3029465
• Aydemir, R., Övenç, G. ve Koyuncu, A. (2018). Türk bankacılık sektöründe kredi mevduat oranı, çekirdek dışı yükümlülükler ve kârlılık: dinamik panel modelinden bulgular. Ege Academic Review. 18 (3), 495-506. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/41358/500049
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2023). Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Veri/Detay/162
• Demirel, D. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin dijital bankacılık işlemleri üzerinde etkisi. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 5(11), 49-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bspad/issue/63559/950687
• Golubeva, O., Duljic, M. ve Keminen, R. (2019). The impact of liquidity risk on bank profitability: some empirical evidence from the European banks following the introduction of Basel III regulations. Accountting and Management Information Systems, 18(4), 455-485. doi:10.24818/jamis.2019.04001
• Goldfeld, S.M., ve Jaffee, D.M. (1970). The determinants of deposit-rate setting by savings and loan associations. The Journal of Finance, 25(3), 615-632. doi: 10.2307/2325858
• Heffernan, S. (2003). 14. The causes of bank failures. Handbook of International Banking, 366. Cheltenham: Edward Elgar Publishing
• Işık A. ve Akdoğan, N. (2021). Covid-19’un Türk bankacılık sektöründeki̇ mevduat bankalarına etkileri̇. Muhasebe ve Denetime Bakış, 21(63), 111-138. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/pub/bspad/issue/61125/86919
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Erişim adresi: bwww.kap.org.tr
• Kamu Gözetimi Kurumu. (2023). Erişim adresi: bwww.kgk.org.tr
• Karakaş, A. ve Acar, M. (2022). Ticari bankalarda likidite ve kârlılık ilişkisi: Türk Bankacılık sektörü üzerine bir uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 139-171. doi:10.46520/bddkdergisi.1178316
• Kartal, M.T., Çetin, A. ve Tan, Ö.F. (2021). Kredi/Mevduat oranı (KMO) gelişiminin kredi faiz oranlarına etkisi: nedensellik analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-8. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/aruiibfdergisi/issue/62680/896596
• Marozva, G. (2013). Asset liquidity and bank profitability in South Africa. Corporate Ownership and Control, 11(1), 745-753. doi: 10.22495/cocv11i1c8art5
• Reis, Ş. Kılıç, G. ve Buğan, M.F. (2016). Banka kârlılığını etkileyen faktörler: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 72, 21-36, doi:10.25095/mufad.396715
• Simion, D., Stanciu, M. ve Armăşelu, S. (2015). Correlation analysis between structure financial system and economic growth in Romania. Procedia Economics And Finance, 32(2015), 1332-1341. doi:10.1016/S2212-5671(15)01510-5
• Yilmaz, E. (2018). Türk bankacılık sektöründe krediler ile mevduatlar arasındaki açığın kaynağı nedir? Vergi Dünyası Dergisi, 38(445), 23-30. Erişim adresi: https://ssrn.com/abstract=3250946