Dijital Evren “Metaverse” Platformlarındaki İşlemlerin Muhasebe Faaliyetlerine Etkisi

Yıl 2024, Sayı: ICAFR'23 Özel Sayısı, 54 - 75, 14.03.2024

Nisa Kıymet Şahin

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1391018

Öz

Web 1.0’la başlayan internetin doğuşu ve bireylerin kullanımına sunulmasından blockzincir, token, NFT, yapay zeka ve sonucunda web 3.0 ile birlikte anılan Metaverse, teknoloji dünyasında son zamanlarda en çok konuşulan konulardan biridir. Hala keşfetme yolunda olduğumuz Metaverse, içinde bulunduğumuz fiziksel dünyanın ötesinde, kullanıcıların dijital avatarları sayesinde eğitim, spor, eğlence, finans, turizm, moda, oyun vb. her türlü faaliyeti gerçekleştirebildikleri sanal üç boyutlu bir evrendir. Gelişmiş teknolojileri bütünleştiren bu yeni dünya düzeninin artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, hologramlar gibi teknolojilerle fiziksel dünya ile de etkileşimde olacağı söylenmektedir. Dijital ve fiziksel dünyaları birleştirmeye artan ilgi ile küresel Metaverse pazar büyüklüğünün hızla artıyor olması, dünya çapında pek çok şirketin yeni bilgi teknolojilerini kullanarak daha geniş bir pazara girme gereksinimlerini artırmalarına ve potansiyel iş fırsatlarını yakalamak için yeni sanal evrene adapte olma yolunda yatırım stratejilerini değiştirmelerine neden olmaktadır. Bu amaçla Geleceğin İnterneti olarak anılan Metaverse’ün pazarlama, finans, moda, sanat, eğitim, ticaret, tıp, lojistik gibi pek çok sektörün içinde olacağı platformlar olması bekleniyor. Metaverse platformlarının ticari amaçlı kullanılmaya başlanmasıyla şirketlerin meta evren dahilinde gelecekte yüksek tutarlarda kazanç yaratma ihtimalinin ve elde edilen kazançların fiziki para birimine çevrilebilir olması nedeniyle muhasebe bilimini etkileyeceği oldukça açıktır. Fiziki dünyada olduğu kadar sanal dünyada da işletmelerin faaliyet göstermesi muhasebe bilgi sisteminin varlığını ve denetlenmesini gerekli kılmaktadır. Mevcut uluslararası muhasebe standartlarının ise dijital çağın ihtiyaçlarıyla çeliştiği görülmektedir. Literatür taraması incelendiğinde Metaverse kavramını farklı disiplinlerle birlikte inceleyen bilimsel çalışmalar son yıllarda yapılmakla birlikte, muhasebe alanında yapılmış çalışmaların oldukça kısıtlı olduğu görülmüştür. Metaverse işlemlerinin muhasebe faaliyetlerine etkisini inceleyen kapsamlı bir çalışma olması, bu çalışmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır. Teknolojinin son noktası olan Metaverse platformlarında muhasebeye duyulacak ihtiyacın boyutunu tespit etmek amacıyla yapılan bu araştırmada; sanal evrenlerde ticari işlemler olduğu sürece muhasebe mesleğine ihtiyaç olduğunu, muhasebe sistemlerinin hedeflerinin aynı kalacağı ancak iş yapma şekillerini yeniden şekillendirerek geleneksel muhasebe paradigmasını önemli ölçüde etkileyeceği sonucuna varılmıştır. Metaverse pazar büyüklüğünün 2030 yılına kadar yaklaşık 1,3 trilyon ABD Dolarını aşacağı tahmin edilirken muhasebe mesleğinde de muhasebe uygulayıcılarına yönelik yeni bakış açılarına odaklanılmasını gerekli kılmaktadır. Çeşitli coğrafyaları ve yetki alanlarını kapsayan meta veri tabanının küresel doğası göz önüne alındığında, muhasebe endüstrisinin, muhasebe ve vergilendirme alanlarında belirlenen yasal boşlukların ve zorlukların üstesinden gelmek için özel önerilere ve çözümlere yönelik acil ihtiyacın farkına varılmasına yönelik proaktif bir duruş sergilemesi yatırımcı ve paydaşların meta veriye olan güveni açısından son derece önemlidir. Çalışmada, muhasebeciler için sanal dünyada duygusal zeka ve dijital beceriler gibi yeni becerilerin geliştirilmesi, profesyonel muhasebe kuruluşlarının dijitalleşme, yapay zeka ve Metaverse gibi teknolojilerle ilgili yeni standartlar yayınlamaları, meta evrenlerde kullanılan dijital varlıkların yasal olarak tanınarak sistematik hale getirilmesi önerilmektedir. Sanal evrenin geleceği kaçınılmaz ise, muhasebe biliminin de bu yeni dünya düzenine adapte olabilmesi için hızlı hareket etmesi ve uluslararası alanda yasal boşluklardan kaynaklanan risklere karşı yasal düzenlemelerin yapılması gerekliliğine çalışmada yer verilmiştir. Böylelikle, muhasebe mesleği yeni süreçte verilerden daha fazlasına erişebilecek ve verileri hızlı bir şekilde entegre etme kapasitesine sahip olacaktır. Bu çalışma ile meta veri tabanındaki muhasebe ve denetimi iyileştirmek için uluslararası muhasebe ve denetim kuruluşlarının, meslek mensuplarının, akademisyenlerin bilgi iletişim teknolojisi alanındaki uzmanlarla işbirliği içinde oldukları, sanal varlıkların geleneksel finansal raporlama sistemleriyle uyumlu olacak şekilde etkili bir şekilde izlenmesi, raporlanması ve değerlendirilmesi için yenilikçi yöntemler, güncellenen standartlar ve kapsamlı çerçeveler geliştirmeyi amaçlayan daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Bilimi, Metaverse, Meta Muhasebe, Kripto Varlık, Dijital Dönüşüm

Etik Beyan

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulmuştur.

The Effect of Processes on The Dijital Universe "Metaverse" Platforms on Accounting Activities

Öz

Metaverse, which is mentioned with the birth of the internet starting with Web 1.0 and its availability to individuals, blockchain, token, NFT, artificial intelligence and eventually web 3.0, is one of the most talked about topics in the technology world recently. The Metaverse, which we are still on the way to discover, goes beyond the physical world we are in, thanks to the digital avatars of the users, education, sports, entertainment, finance, tourism, fashion, games, etc. It is a virtual three-dimensional universe where they can perform all kinds of activities. It is said that this new world order, which integrates advanced technologies, will also interact with the physical world through technologies such as augmented reality, virtual reality and holograms. The increasing interest in combining the digital and physical worlds and the rapidly increasing global Metaverse market size are causing many companies around the world to increase their need to enter a broader market by using new information technologies and to change their investment strategies to adapt to the new virtual universe to capture potential business opportunities. For this purpose, Metaverse, known as the Internet of the Future, is expected to be platforms that will include many sectors such as marketing, finance, fashion, art, education, commerce, medicine and logistics. It is clear that with the use of Metaverse platforms for commercial purposes, companies will be able to generate high amounts of income in the future within the metaverse and will affect accounting science because the profits can be converted into physical currency. The fact that businesses operate in the virtual world as well as in the physical world requires the existence and control of the accounting information system. Current international accounting standards appear to contradict the needs of the digital age. When the literature review was examined, it was seen that although scientific studies examining the Metaverse concept with different disciplines have been carried out in recent years, the studies in the field of accounting are quite limited. The fact that it is a comprehensive study examining the impact of metaverse transactions on accounting activities reveals the originality of this study. This research was conducted to determine the extent of the need for accounting on Metaverse platforms, which are cutting edge of technology. It has been concluded that as long as there are commercial transactions in virtual universes, there is a need for the accounting profession, and that the goals of accounting systems will remain the same, but will significantly affect the traditional accounting paradigm by reshaping the way of doing business. While the Metaverse market size is estimated to exceed approximately $1.3 trillion by 2030, it requires the accounting profession to focus on new perspectives for accounting practitioners. Given the global nature of the metadatabase spanning various geographies and jurisdictions, the accounting industry needs to take a proactive stance in recognizing the urgent need for tailored recommendations and solutions to overcome identified regulatory gaps and challenges in accounting and taxation. It is extremely important for trust. The study recommends that accountants develop new skills such as emotional intelligence and digital skills in the virtual world, that professional accounting organizations publish new standards regarding technologies such as digitalization, artificial intelligence and Metaverse, and that digital assets used in metaverses be legally recognized and systematized. If the future of the virtual universe is inevitable, the accounting science must act quickly in order to adapt to this new world order and legal regulations must be made against the risks arising from legal gaps in the international arena. Thus, the accounting profession will be able to access more of the data in the new process and will have the capacity to integrate data quickly. With this study, in order to improve the accounting and auditing in the metadatabase, international accounting and auditing organizations, professionals, academicians collaborate with experts in the field of information communication technology, and develop innovative solutions for the effective monitoring, reporting and evaluation of virtual assets in a way that is compatible with traditional financial reporting systems. It was concluded that more research is needed aimed at developing methods, updated standards and comprehensive frameworks.

Anahtar Kelimeler

Accounting Science, Metaverse, Meta Accounting, Crypto-Asset, Digital Transformation

Kaynakça

• AICPA & CIMA (2022). Accounting for and auditing of digital assets practice aid. Retrieved from: https://www.aicpa-cima.com/resources/download/accounting-for-and-auditing-of-digital-assets-practice-aid-pdf
• Akyüz, F., & Gülten, S. (2023). Muhasebede dijital dönüşüm: metaverse. Muhasebe Ve Denetime Bakış, 22(68), 91-108. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1094864
• Al-Gnbri, M. K. (2022). Accounting and auditing in the metaverse world from a virtual reality perspective: a future research. Journal of Metaverse, 2(1), 29-41. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2404096
• Altunal, I. (2022). Metaverse dünyasının eğitim modeli olarak kullanımı ve muhasebe eğitimine yansımaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(Özel Sayı), 433-443. https://dergipark.org.tr/tr/pub/selcuksbmyd/issue/72622/1139375
• Angelis, J., & Da Silva, E. R. (2019). Blockchain adoption: A value driver perspective. Business Horizons, 62(3), 307-314. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2018.12.001
• Arslan, M. C. (2022). 3 Boyutlu sanal dünyaların muhasebe uygulamalarında beklenen dönüşümü üzerine bir değerlendirme: second life ve metaverse’de muhasebe. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(2), 133-149. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1108249
• Binance Akademy. Erişim adresi: https://academy.binance.com/tr/articles/what-is-an-nft
• Blockchain Türkiye Platformu (2019). Kişisel verilerin korunması hukuku ve blokzinciri teknolojisi raporu. Erişim adresi: https://bctr.org/dokumanlar/KVKK_ve_Blokzincir_Teknolojisi.pdf
• Blockchain Türkiye. (2021). Kripto Varlıkların Vergi-Muhasebe ve Denetim Yönünden İncelenmesi Raporu. Erişim adresi: https://bctr.org/dokumanlar/Kripto_Varliklarin_Vergi_Muhasebe_ve_Denetim_Yonunden_Incelen mesi.pdf
• Blockchain Türkiye. (2022). Erişim adresi: https://bctr.org/kripto-varliklar-ve-guncel-hukuki-gelismeler-26014/
• Blockchain Türkiye. (2022). Erişim adresi: https://bctr.org/oecd-kripto-varlik-raporlama-cercevesi-ve-ortak-raporlama-standardinda-sona-dogru-27454/
• BTC Haber. (2022). Erişim adresi: https://www.btchaber.com/hangi-sirketler-metaverse-uzerine-calisiyor/
• CoinMarketCap. Erişim adresi: https://coinmarketcap.com/nft/
• CoinKolik. Erişim adresi: https://www.coinkolik.com/populer-metaverse-platformlari-hangileri
• Dionisio, J., Burns, W., & Gillbert, R. (2013). 3D virtual worlds and the metaverse. ACM Comput. Surv., 1-38. Erişim adresi: https://digitalcommons.lmu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1004&context=cs_fac
• Duan, H., Li, J. Fan, S., Lin, Z., Wu, X., & Cai, W. (2021). Metaverse for social good: a university campus prototype. Proceedings of the 29th ACM International Conference on Multimedia (MM '21), 20-24, Virtual Event, 153-161. https://doi.org/10.1145/3474085.3479238
• Fortune Business Insights. Retrieved from: www.fortunebusinessinsights.com
• Huynh-The, T., Pham, Q. V., Pham, X. Q., Nguyen, T. T., Han, Z., ve Kim, D. S. (2023/a). Artificial intelligence for the metaverse: A survey. Engineering Applications of Artificial Intelligence, 117, 105581. https://doi.org/10.1016/j.engappai.2022.105581
• Huynh-The, T., Gadekallu, T. R., Wang, W., Yenduri, G., Ranaweera, P., Pham, Q. V., ..., & Liyanage, M. (2023/b). Blockchain for the metaverse: A Review. Future Generation Computer Systems. https://doi.org/10.1016/j.future.2023.02.008
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2022). Erişim adresi: https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/4105/TurkiyeMuhasebeStandartlar%C4%B1,
• Karyağdı, G. N. (2022). Metaverse dünyasında muhasebe denetiminin geleceğine yönelik bir değerlendirme. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 7(2), 379-397. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2672839
• Lee, L. H., Braud, T., Zhou, P., Wang, L., Xu, D., Lin, Z., ..., & Hui, P. (2021). All one needs to know about metaverse: A complete survey on technological singularity, virtual ecosystem, and research agenda. arXiv preprint arXiv:2110.05352. Erişim adresi: https://arxiv.org/pdf/2110.05352.pdf
• Lerer, M. (2019). The taxation of Cryptocurrency: Virtual transactions bring real-life tax implications. The CPA Journal, 89(1), 40-43. Erişim adresi: https://eds.s.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=03b99e55-cb07-4c76-b7ff-62f88a5e55f1%40redis
• Lindawati, A. S. L., Handoko, B. L., Mustapha, M., Sarjono, H., & Heykal, M. (2023, February). Metaverse world challenges for accountant and auditor. In Proceedings of the 2023 5th Asia Pacific Information Technology Conference, 113-117. https://doi.org/10.1145/3588155.3588173
• Marketing Türkiye. (2022). Erişim adresi: https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/metaversee-adim-atan-oncu-markalar/
• Milgram, P., Takemura, H., Utsumi, A., & Kishino, F. (1994). Augmented reality: A class of displays on the realityvirtuality continuum. Telemanipulator and Telepresence Technologies, 2351. https://doi.org/10.1117/12.197321
• Mozumder, M. A. I., Theodore, A. T. P., Athar, A. ve Kim, H. C. (2023). The metaverse applications for the finance industry, its challenges, and an approach for the metaverse finance industry. In 2023 25th International Conference on Advanced Communication Technology (ICACT), 407-410. IEEE. https://doi.org/10.23919/ICACT56868.2023.10079695
• Mystakidis, S. Metaverse. Ansiklopedi 2022, 2, 486- 497. https://doi.org/10.3390/encyclopedia2010031
• Nesrine, M., & Mohammed. (2023). A. Metaverse technique: accounting practice in a virtual world, Journal of Research in Finance and Accounting, 8, 730-750. Erişim adresi: https://www.asjp.cerist.dz/en/downArticle/99/8/1/230585
• OECD. (2022). Erişim adresi: https://www.oecd.org/tax/exchange-of-tax-information/crypto-asset-reporting-framework-and-amendments-to-the-common-reporting-standard.htm
• Öncel, M. (2022). Metaverse muhasebesi. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 97-105. https://doi.org/10.47899/ijss.1172639
• Pandey, D., & Gilmour, P. (2023). Accounting meets metaverse: navigating the intersection between the real and virtual worlds. Journal of Financial Reporting and Accounting. https://doi.org/10.1108/JFRA-03-2023-0157 Prager Metis. Erişim adresi: https://pragermetis.com/metaverse/
• Precedence Research. Erişim adresi: https://www.precedenceresearch.com/metaverse-market
• Sert, T. (t.y.). Sorularla Blockcain, Blockchain Türkiye. Erişim adresi: https://bctr.org/dokumanlar/Sorularla_Blockchain_Turan_Sert.pdf
• Süleyman, S. Halkbank Kobi. Erişim adresi: https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmanina-danisin/makaleler/girisimcilik/web-3,0-ve-metaverseun-sekillendirdigigelecegimiz.html,
• Sunder, S. (2011). Imagined worlds of accounting. Accounting, Economics, and Law, 1(1). https://doi.org/10.2202/2152-2820.1014
• Spanò, R., Massaro, M., Ferri, L., Dumay, J., & Schmitz, J. (2022). Blockchain in accounting, accountability and assurance: an overview. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 35(7), 1493-1506. https://doi.org/10.1108/AAAJ-06-2022-5850
• Şahin, I. F. O., & Çiftçi, T. E. (2022). Metaverse’de gerçekleştirilen işlemlerin vergilendirilmesi. Fiscaoeconomia, 6(2), 677-698. https://doi.org/10.25295/fsecon.1104368
• Thinktech STM Teknolojik Düşünce Merkezi. Erişim adresi: https://thinktech.stm.com.tr/tr/metaverseun-dayandigi-teknolojiler
• Thomason, J. (2022). Metaverse, token economies, and non-communicable diseases. Global Health Journal, 6(3), 164-167 https://doi.org/10.1016/j.glohj.2022.07.001
• Tokgöz, M. M., & Karabatak, S. (2022). Metaverse ve eğitim teknolojisi. Eğitim & Bilim 2022-III, 9-24. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Songuel-Karabatak/publication/367309867_Metaverse_ve_Egitim_Teknolojisi/links/63cba44fd7e5841e0be47331/Metaverse-ve-Egitim-Teknolojisi.pdf
• Usta, A., & Doğantekin, S. (2018). Blockchain 101, Bankalararası Kart Merkezi, Erişim adresi: https://bkm.com.tr/wpcontent/uploads/2019/08/15082019_kitap.pdf
• Usta, A. (2021). Metaverse yalanı ve gerçekler, Campaign Türkiye, Erişim adresi: https://www.campaigntr.com/metaverse-yalani-ve-gercekler/
• Utku, M., & Kaya, Y. (2022). NFT (değiştirilemez token) varlıkların UMS/UFRS çerçevesinde muhasebeleştirilmesi. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies, 8(37), 44-52. https://doi.org/10.26728/ideas.591
• Ülger, Y. T., & Ülger, H. T. (2023). Metaverse evrenine giriş yapan markalar üzerine bir inceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 111-124. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1131341
• Yang, Q., Zhao, Y., Huang, H., Xiong, Z., Kang, J., & Zheng, Z. (2022). Fusing blockchain and AI with metaverse: A survey. IEEE Open Journal of the Computer Society, 3, 122-136. https://doi.org/10.1109/OJCS.2022.3188249
• Yeşil, T. (2023). Muhasebe ve metaverse. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 18(1), 291-304. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.62532
• Yüksel, F. (2023). Metaverse ve muhasebe: sanal ekonomide yürütülen faaliyetlerin muhasebesi. Journal of Accounting and Taxation Studies, 16(2), 269-288. https://doi.org/10.29067/muvu.1191527
• Zadorozhnyi, Z. M., Muravskyi, V., Humenna-Derij, M., & Zarudna, N. (2022). Innovative accounting and audit of the metaverse resources. Marketing i menedžment innovacij, 13(4), 10-19. https://doi.org/10.21272/mmi.2022.4-02