TÜRK İMALAT SANAYİ FİRMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 1900 - 1713, 31.12.2018

Hasan Bülbül

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.440591

Öz

Bu
araştırmanın amacı Türk imalat sanayi firmalarının iş sağlığı ve güvenliğine
bakışını, uygulama düzeyini, elde edilen faydaları belirlemek ve bunlar
arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmada değişik sektörlerde faaliyet
gösteren farklı büyüklükteki 265 firmadan toplanan veriler kullanılarak
analizler gerçekleştirilmiştir. Firmaların genel olarak yüksek denilebilecek
düzeyde iş sağlığı ve güvenliğini uyguladıkları ve bunlardan faydalar elde
ettikleri görülmüştür. Faktör analizi sonuçlarına göre iş sağlığı ve güvenliği
uygulamaları çalışan ve önlem, faydaları da üretim ve itibar olarak
isimlendirilen boyutlardan meydana gelmiştir. Regresyon analizi sonuçları da iş
sağlığı ve güvenliğinin sadece yasal zorunluluk olarak görülmesinin uygulanma
düzeyini düşürdüğünü ortaya koymuştur. Üretim ve itibar odaklı faydalardaki
değişimin iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları sayesinde güçlü biçimde
açıklandığı, ancak çalışan odaklı uygulamaların önlem odaklılara kıyasla daha
yüksek etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İş sağlığı ve güvenliği, Rekabetçilik, İmalat sanayi, Türkiye

Kaynakça

• ABAD, J., LAFUENTE, E. and VILAJOSANA, J. (2013), An Assessment of the OHSAS 18001 Certification Process: Objective Drivers and Consequences on Safety Performance and Labour Productivity, Safety Science, 60, 47–56.
• AKPINAR, T. (2013), İş Sağlığı ve Güvenliği, Birinci Basım, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• BAYBORA, D. (2012), İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış, Editör: D. Baybora, İş Sağlığı ve Güvenliği, Birinci Basım, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2664.
• CEYLAN, H. (2012), Türkiye'deki İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2(2), 94-104.
• CHONG, V.K. and RUNDUS, M.J. (2004), Total Quality Management, Market Competition and Organizational Performance, The British Accounting Review, 36(2), 155-172.
• CORNELISSEN, P.A., Van HOOF, J.J. and De JONG, M.D.T. (2017), Determinants of Safety Outcomes and Performance: A Systematic Literature Review of Research in Four High-Risk Industries, Journal of Safety Research, 62, 127-141.
• DESA, A.F.N.C., HABIDIN, N.F., HIBADULLAH, S.N., FUZI, N.M. and ZAMRI, F.I.M., (2013), Occupational Safety and Health Administration (OSHA) Practices and OSHA Performance in Malaysian Automotive Industry, Journal of Studies in Social Sciences, 4(1), 1-15.
• FERNANDEZ-MUNIZ, B., MONTES-PEON, J.M. and VAZQUEZ-ORDAS, C.J. (2009), Relation between Occupational Safety Management and Firm Performance, Safety Science, 47, 980–991.
• FERNANDEZ-MUNIZ, B., MONTES-PEON, J.M. and VAZQUEZ-ORDAS, C.J. (2012), Safety Climate in OHSAS 18001-certified Organisations: Antecedents and Consequences of Safety Behaviour, Accident Analysis & Prevention, 45, 745-758.
• GERVAIS, R.L., PAWLOWSKA, Z., BOJANOWSKI, R., KOUVONEN, A., KARANIKA-MURRAY, M., Van Den BROEK, K. and De GREEF, M. (2009), Occupational Safety and Health and Economic Performance in Small and Medium-Sized Enterprises: A Review, Luxembourg: European Agency for Safety and Health at Work.
• GRANT, A.M., CHRISTIANSON, M.K. and PRICE, R.H. (2007), Happiness, Health or Relationships? Managerial Practices and Employee Well-Being Tradeoffs, Academy of Management Perspectives, 21(3), 51–63.
• HAIR, J.F. Jr., ANDRESON, R.E. TAHTAM, R.L. and BLACK, W.C. (1998), Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice-Hall International Inc.
• HESAPRO (2013), İş Sağlığı - Güvenliği ve Verimlilik İlişkisi: Hesapro Projesi, Erişim tarihi: 13 Mart 2018, http://www.hesapro.org/files/Background_Research_tr.pdf
• JONSSON, P. (2000), An Empirical Taxonomy of Advanced Manufacturing Technology, International Journal of Operations & Production Management, 20(12), 1446-1474.
• KOÇ, M. ve AKBIYIK, N. (2011), Türkiye’de İş Kazalarının Maliyetleri ve Çözüm Önerileri, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 129-175.
• LO, C.K., PAGELL, M., FAN, D., WIENGARTEN, F. and YEUNG, A.C. (2014), OHSAS 18001 Certification and Operating Performance: The Role of Complexity and Coupling, Journal of Operations Management, 32(5), 268-280.
• MOSSINK, J. (2002), Inventory of Socioeconomics Costs of Work Accidents, Luxembourg: European Agency for Safety and Health at Work.
• NUNNALLY, J.C. (1978), Psychometric Theory, New York: McGraw-Hill.
• NYOH, V.W.C. (2015), The Effect of Occupational Health and Safety on Job Performance (Productivity) of Employees of Blue Skies Ghana Limited, (Master thesis), Ghana: University of Ghana.
• OCAKTAN, M.E. (2009), Bir Otomotiv Fabrikasında Güvenlik Kültürünün Değerlendirilmesi, (Doktora tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• OLUOCH, E.O. (2015), Effect of Occupational Safety and Health Programmes on Employee Performance at Kenya Power Company Limited, (Master thesis), Kenya: University of Nairobi.
• ÖZDEMİR, Ş. ve TOPÇUOĞLU H. (2009), İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Ölçümü ve İzleme, Mühendis ve Makine Dergisi, 50(592), 30-33.
• ÖZEL, S. (2014), İş Sağlığı ve Güvenliği’nde Maliyet Kavramı, , Erişim tarihi: 20 Mart 2018, http://ankarauzmanisg.com.tr/blog_ detay/1005.
• PAGELL, M., JOHNSTON, D., VELTRI, A., KLASSEN, R. and BIEHL, M. (2014), Is Safe Production an Oxymoron?, Production and Operations Management, 23(7), 1161-1175.
• PERYÖN (2012), İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Araştırması, Erişim tarihi: 23 Mart 2018, http://www.peryon.org.tr/images/ arastirmalar/Is_Sagligi_ve_Guvenligi_Arastirmasi_Raporu.pdf.
• RAVICHANDRAN, T. and RAI, A. (1999), Total Quality Management in Information Systems Development: Key Constructs and Relationship, Journal of Management Information Systems, 16(3), 119-156.
• SAMSON, D. and TERZIOVSKI, M. (1999), The Relationship between Total Quality Management Practices and Operational Performance, Journal of Operations Management, 17(4), 393-409.
• ÜNLÜ, A.E. (2013), İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının İşletmeler Üzerindeki Ekonomik Etkileri, Bursa: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı.
• VONDEREMBSE, M.A. and RAGHUNATHAN, T.S. (1997), Quality Function Deployment’s Impact on Product Development, International Journal of Quality Science, 2(4), 253-271.
• YENİEL, T. (2014), İş Güvenliği Uzmanlık Danışmanlık ve Sınavlarına Hazırlık, Birinci Basım, Ankara: Yeni Şura Yayınları.
• YILMAZ, F. ve TAN, O. (2015), Bir İnşaat Şantiyesinde İş Kazalarının Neden Olduğu İşgünü Kayıplarının İşverene Maliyetinin Belirlenmesi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 143-146.