KHALKERİTİS VE TOKUL ŞAPEL İSKELETLERİNİN TRAVMA ANALİZLERİ

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 0 - 0, 07.01.2016

Asuman Çırak , Seda Arıhan Karaöz , Ahmet Cem Erkman , Emel Acar

Öz

Geçmişten günümüze iskeleti en yaygın biçimde etkileyen patolojik rahatsızlıkların başında gelen travma olgusu ekolojik ortam, sosyo-ekonomik yaşam, siyasi ve sosyal hareketlilikten etkilenmektedir.  Bu çalışmada Geç Bizans Dönemine tarihlendirilen, Khalkeritis (Giresun Adası) ve Tokul (Kütahya) şapel kazılarından ele geçen iskeletlerinin travmaları incelenmiştir.  Khalkeritis Kilise toplumunda 1 bireye ait kafatası travması, 7 bireye ait gövde travması olmak üzere toplam 8 bireyde (% 4,65),  Tokul Köyü Kilise topluluğunda 5 bireyde kafatası travması, 6 bireyde gövde travması olmak üzere toplam 11 bireyde  (% 22,44) yaralanma olgusuna rastlanmıştır. Her iki toplumda da travmalar ölüme sebep olmamıştır. Balıkçılıkla geçimini sağlayan Khalkeritis ada toplumunda ve tarımla geçimini sağlayan Tokul toplumunda günlük işler sırasında meydana gelen kazalar sebebiyle travmaların oluştuğu söylenebilir. Yine her iki toplumda travmalar için tedavi yapıldığı ancak tedavilerin yetersiz düzeyde olduğu söylenebilir.

Kaynakça

• ACAR, E. (2015). Giresun/Khalkeritis (Aretias) Adası Nekropolü ve İskeletlerinin
• Paleoantropolojik Analizi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• AUFDERHEİD, A. C., Rodriguez-Martin, C. (1998). The Cambridge Encyclopedia Of
• Human Paleopathology. Cambridge: Cambridge University Pres.
• BENNİKE, P. (2008). Trauma. (Editör: Pinhasi, R., Mays, S.). Advances in Human
• Paleopathology, Wiley, London, 309-328.
• BROTHWELL, D. R. (1981). Burnt Bones. Digging Up Bones, London: Oxford University
• Press, 14-16.
• BUİKSTRA, J. E., Ubelaker, D. H. (1994). Standards for Data Collection from Human
• Skeletal Remains. Research Series, no. 44. Arkansas Archeological Survey,
• Fayetteville.
• ERDAL, Ö. D. (2009). Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Topluluğundaki Travmaların
• Paleoepidemiyolojik Analizi. Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 2, 97-113.
• ERKMAN, A. C., Surul, Ö. (2014). Van Kalesi Höyüğü (Ortaçağ) İnsanlarının Travma
• İzleri Analizi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, 118-135.
• JUDD, M.A. ve Roberts, C.A. (1999). Fracture trauma in a medieval British farming
• village. Am. J. Phys. Anthropol., Cilt: 109, 229-243.
• JURMAİN, R.D. ve Bellifemine, V.I. (1997). Patterns of cranial trauma in a prehistoric
• population from Central California. Int. J. Osteoarchaeol., Cilt: 7, 43-50.
• KAUR, H., Jit, I. (1990). Age Estimation from Cortical Index of The Human Clavicle in
• Northwest Indians. American Journal of Physical Anthropology, 83 (3), 297- 305.
• KİLGORE, L., Jurmain, R.ve Gerven, D.V. (1997). Palaeoepidemiological patterns of
• trauma in a Medieval Nubian skeletal population. Int. J. Osteoarchaeol., Cilt: 7,
• -114
• KROGMAN, W. M., İşcan, M. Y. (1986). The Human Skeleton in Forensic Medicine. 2nd.
• Ed. Charles C. Thomas, Springfield, Illinois.
• LARSEN, C. S. (1997). Bioarcheology: Interpreting Behaviour from the Human Skeleton.
• Cambridge, Cambridge University Press.
• LOTH, S. R., İşcan, M. Y. (1989). Morhological Assesment of Age in the Adult: The
• Thoracic Region. (Editör: İşcan, M. Y.). Age Markers in The Human Skeleton,
• Springfield, İllinois, 105-135.
• LOVEJOY, C. O., Meındl, R. S., Pryzbeck, T. R., Mensforth, R. P. (1985). Chronological
• Metamorphosis of the Auricular Surface of the Illium: A New Method fort he
• Determination of Adult Skeletal Age at Death. AJPA, 68: 15- 28.
• LOVELL, N.C. (1997). Trauma analysis in paleopathology. Yrbk. Phys. Anthropol., 40,
• -170.
• LOVELL, N.C. (2008). Analysis and interpretation of skeletal trauma. (Editör: M. A.
• Katzenberg ve Saunders, S.R). Biological Anthropology of The Human Skeleton,
• New York: Wiley-Liss, 341-386
• MCKERN, T. W., Stewart, T. D. (1957). Skeletal Age Changes in Young American Males
• Analysed from the Standpoint of Age Identification. Technical Report EP- 45.
• Quartermaster Research and Development Command, Natick, MA.
• MERBS, C. F. (1989). Trauma. (Editör: Iscan, M.Y., Kennedy, K.A.R.). Reconstruction of
• Life from The Skeleton, Wiley-Liss, New York, 23-40.
• MUSEUM OF LONDON (Şubat 2014) , Centre for Human Bioarcheology, http://
• archive.museumoflondon.org.uk/CentreforHumanBioarchaeology/Database/
• Medieval+cemeteries/StMaryGraces.htm, erişim tarihi: 22.02.2014
• OLIVIER, G. (1969). Practical Anthropology. Charles C. Thomas Publisher, Springfi eld,
• Illionis.
• ORTNER, D. J., (2003). Identification of Pthological Conditions in Human Skeletal
• Remaing. San Diego: Academic Press.
• ORTNER, D. J., (2008). Differential Diagnosis of Skeletal Lesions in Infectious Disease.
• (Editör: Pinhasi, R., Mays, S.). Advences in Human Paleopathology,New York, sf:
• -199
• ÖZER, İ., A. Sevim, C. Pehlevan, O. Arman, P. Gözlük ve E. Güleç, (1999). “Karagündüz
• Kazısı’ndan Çıkarılan İskeletlerin Paleoantropolojik Analizi”, T.C. Kültür Bakanlığı
• XIV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Milli Kütüphane Basımevi, 75-96, Ankara
• (20. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu Toplantısı, 25-29
• Mayıs 1998, Tarsus Kültür Merkezi, Tarsus).
• POLAT, O. (2003). Ekstremite Kırıklarına Yaklaşım ve Tedavi Metodolojisi, Acil Tıp
• Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 4
• SAĞIR, M., Erkman, A. C., Sağır, S. (2012). Eski Anadolu Toplumlarında Kemik
• Travmaları, Ankara Üniversitesi DTCF 75. Kuruluş Yıldönümü Anı Kitabı
• Biyololojik Antropoloji, Sf: 119-136
• STANDEN V. G., Ariza, B. T. (2000). Travma in the Precceramic Coastal Populations
• of Nothern Chile: Violance or Occupational Hazards? Am I Phus Anthropol, 112:
• -249
• STEELE, D. G., Bramblett, C. A. (1988). The Anatomy and Biology of The Human
• Skeleton. Collage Station, Texas: Texas A&M University Press.
• SZILVASSY, J., Kritscher, H. (1990). Estimation of Chronological Age in Man Based on
• The Spongy Structure of The Long Bones. Anthrop Anz, 48: 289- 298.
• UBELAKER, D.H. (1989). Human Skeletal Remains: Excavation, Analysis, Interpretation.
• Washington: Taraxacum.
• WHITE, T. D., Folkens, P. A. (2005). Human Osteology. Academic Press. San Diego
• WORKSHOP OF EUROPEAN ANTHROPOLOGİST, (1980). Recommandations for Age and
• Sex Diagnoses of Skeletons. Journal of Human Evolution, Cilt:9, Sayı: 7, 518–549.