MURSELÂT SÛRESİNDE TEKRAR EDEN ÂYETLER ÜZERİNDE BAĞLAM ETKİSİ

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 177 - 195, 15.01.2015

Ahmet Yazıcı , Mustafa Kara

https://doi.org/10.17218/husbed.74099

Öz

Bu makalede “Murselât sûresinde tekrar eden âyetler üzerinde bağlam etkisi” konusu araştırılmaktadır. Bilindiği üzere Kur’ân evrensel bir mesajdır. O aynı zamanda nüzûl döneminde Araplar arasında son derece itibarlı bir konumu olan şiir geleneğinin tüm cazibesine meydan okuyan eşsiz bir belagat özelliğine sahiptir. Kur’ân’ı bu derece eşsiz kılan özelliklerden birisi de içerdiği bazı âyetlerin metin olarak tekrar edilmesidir. Acaba Kur’ân’da metin olarak tekrarlanan bu âyetler, sadece bir tekrar mıdır, yoksa başka bir amaç da taşımakta mıdır? İşte bu çalışmada sözü edilen soruya, Murselât sûresinde on defa tekrar eden “وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبٖينَ” âyeti ve bu âyetin bağlam etkisi üzerinden cevap aranmaya çalışılmaktadır. Bu kapsamda -araştırma metodu olarak-, tekrarın geçtiği her ayet öbeği öncelikle bağlamı içerisinde ele alınmakta, ardından klasik ve muasır müfessirlerin konuyla ilgili yorumlarına değinilmekte, daha sonra da mükerrer âyetin ilgili bağlamda hangi (lafzî/manevî) tekrar kapsamına girdiği tespit edilmeye ve herhangi bir kullanılış amacı varsa, ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Elde edilen bulgular “Değerlendirme ve Sonuç” kısmında verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Mürselât Sûresi, Tefsîr, Belagat, Tekrar

Kaynakça

• KUR’ÂN-I KERÎM.
• ‘ABD, Tarafe ve diğ. (1998), Mu‘allakât-ı Seb‘a/Şark Klasikleri, çev. Sadık Yalsızuçanlar, Timaş Yayınevi, İstanbul.
• ‘IMÂDÎ, Ebussuud b. Muhammed. (ts), İrşâdü’l-‘Akli’s-Selîm ilâ Mezâyi’l-Kitâbi’l-Kerîm, C. V, Mektebetü Riyâd, Riyad.
• ‘ITR, Nureddîn. (1993), ‘Ulûmü’l-Kur’âni’l-Kerîm, Mektebetü’s-Sabâh, Dımeşk.
• ÂLÛSÎ, Ebuıs-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. ‘Abdullâh b. Mahmûd. (2005), Rûhu’l-Ma‘ânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-‘Azîm ve’s-Seb‘ı’l-Mesânî, C. XV, Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, Bey- rut.
• ATEŞ, Süleyman. (1989), Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri, C. X, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul.
• BAŞ, Erdoğan. (2003), Kur’ân’ın Üslûbu ve Tekrarlar, Pınar Yayınları, İstanbul.
• BEYDÂVÎ, Nasıruddîn ‘Abdullâh b. Ömer b. Muhammed. (ts), Envâru’t-Tenzîl ve Esrâ- ru’t-Te’vîl, C. V, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, Beyrut.
• BUHÂRÎ, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. (1992), el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• CERRAHOĞLU, İsmail. (1993), Tefsîr Usûlü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
• DEMİRCİ, Muhsin. (1988), Tefsîr Usûlü ve Tarihi, İFAV Yayınları, İstanbul.
• ERBAŞ, Ali. (1987), Kur’ân’daki Tekrarlar ve Sırları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• EREN, Cüneyt. (2001), “Kur’ân-ı Kerim’de Tekrar Olduğu İddiasının Belağat Açısından Değerlendirilmesi”, EKEV Akademi Dergisi, C. 3, S. 2, ss. 91-107.
• HÂLİDÎ, ‘Abdulfettâh. (2000), Îcâzü’l-Beyâni’l-Kur’ânî, Dâru ‘Imâd, Amman.
• HAVVÂ, Sa‘id. (2003), el-Esâs fi’t-Tefsîr, C. XI, Dâru’s-Selâm, Kahire.
• HERERÎ, Muhammed Emin b. ‘Abdullâh el-Uremmî el-‘Alevî. (2001), Tefsîru Hadâi- ki’r-Ravh ve’r-Reyhan, C. XXX, Dâru Tavki’n-Necât, Beyrut.
• İBN AŞUR, Muhammed Tâhir. (1984), et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, C. XXIX, Dâru’t-Tûnûsiyye, Tunus.
• İBN MANZÛR, Ebu’l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem. (1999), Lisânü’l-‘Arab, C. V, Dar Sâder, Beyrut.
• İBNU’L-CEVZÎ, Ebu’l-Ferec Cemâluddîn ‘Abdurrahmân. (1984), Zâdü’l-Mesîr, C. VIII, el-Mektebetü’l-‘Isâmî, Beyrut.
• İSFEHÂNÎ, Ebu’l-Kâsım Huseyn b. Muhammed Râğıb. (ts), el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, C. I, Mektebetü Nezâru Mustafâ, Beyrut.
• KARAMAN, Hayreddin ve diğ. (2007), Kur’ân Yolu, C. V, DİB Yayınları, Ankara.
• KÂSIMÎ, Muhammed Cemâlüddîn. (2003), Mehâsinü’t-Te’vîl, C. IX, Dâru’l-Hadîs, Kahire.
• KİRMÂNÎ, Mahmûd b. Hamza. (ts), Esrâru’t-Tekrâr fi’l-Kur’ân, Dâru’l-Fadîle, Kahire.
• KURTÛBÎ, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ahmed. (2006), el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, C. XXI, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut.
• KUTUB, Seyyid. (1997), Kur’ân’da Edebî Tasvir, terc. Kamil M. Çetiner, Hikmet Neşriyat, İstanbul.
• _______ . (2008), Fî Zilâli’l-Kur’ân, C. VI, Dâru’ş-Şurûq, Kahire.
• MAZHARÎ, Muhammed Senâullah el-Osmânî. (2004), Tefsîru’l-Mazharî, C. X, Dâru İh- yâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, Beyrut.
• MERÂĞÎ, Ahmed Mustafa. (2006), Tefsîru’l-Merâğî, C. X, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Bey- rut.
• MEVDÛDÎ, Ebu’l-A‘lâ. (2006), Tefhîmü’l-Kur’ân, C. VI, İnsan Yayınları, İstanbul.
• NESEFÎ, ‘Abdullâh b. Ahmed. (2009), Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, C. IV, Dâ- ru’n-Nefâis, Beyrut.
• OKİÇ, M. Tayyip. (1995), Tefsîr ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri, Nun Yayıncılık, İs- tanbul.
• OKUYAN, Mehmet. (2011), Kısa Sûrelerin Tefsîri III, Düşün Yayıncılık, İstanbul.
• ÖZTÜRK, Mustafa. (2002), Kur’ân Dili ve Retoriği, Kitabiyat Yayınları, Ankara.
• RÂZÎ, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahruddîn. (2009), Mefâtîhu’l-Ğayb, C. XXIX, Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, Beyrut.
• SEMERKANDÎ, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed. (1993), Tefsîru’s-Semerkandi el-Müsemmâ Bahru’l-‘Ulûm, C. III, Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, Beyrut.
• ŞEVKÂNÎ, Muhammed b. ‘Ali b. Muhammed. (1994), Fethu’l-Kadîr: el-Câmi‘ Beyne Fen- neyi’r-Rivâye ve’d-Dirâye min ‘Ilmi’t-Tefsîr, C. V, Dâru’l-Vefâ, Mansura.
• ŞEYHÛN, Mahmud Seyyid. (1983), Esrâru’t-Tekrâr fî Luğati’l-Kur’ân, Daru’l-Hidaye, Kahire.
• TABÂTABÂÎ, ‘Allâme Muhammed Huseyn. (2001), el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân, C. III, terc. Vahdettin İnce, Kevser Yayınları, İstanbul.
• TABERÎ, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. (2001), Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, C. XXIII, Dâru’l-Hıcr, Kahire.
• YAZICI, İshak. (1991), “Bahru’l-‘Ulûm”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı yayınları, İstanbul, C. IV, ss. 517-518.
• YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi. (1979), Hak Dini Kur’ân Dili, C. VIII, Eser Neşriyat, İstanbul.
• ZEMAHŞERÎ, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. (2006), el-Keşşâf ‘an Hakâi- kı Ğavâmidi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl, C. IV, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrut.
• ZERKEŞÎ, Bedruddîn Muhammed b. ‘Abdillâh. (2006), el-Burhân fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân, C. III, Dâru’l-Hadârati li’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, Riyad.
• ZUHAYLÎ, Vehbe. (2009), et-Tefsîru’l-Munîr, C. XV, Dâru’l-Fikr, Dımeşk.