Three Important Anatomists in the Transition from the Ottoman Empire to the Turkish Republic: Hasan Mazhar, Berkol and Zeren

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 3, 34 - 38, 22.12.2023

Ozan Turamanlar

https://doi.org/10.58961/hmj.1387053

Öz

The aim of this study is to examine the change and development of medical anatomy through the short autobiographies of three respected anatomists (Hasan Mazhar Pasha, Nurettin Ali Berkol and Zeki Zeren), who shed light on anatomy education with their studies in the field of medical anatomy in the last periods of the Ottoman Empire and the establishment of the Republic of Türkiye. These three intellectual scientists have worked devotedly for the development of the country at the scientific, political, social, and cultural level in the country under wars and change of management.

Anahtar Kelimeler

Hasan Mazhar Pasha, Nurettin Ali Berkol, Zeki Zeren, anatomy, history, Türkiye

Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne Geçiş Dönemindeki Üç Önemli Anatomist: Hasan Mazhar, Berkol ve Zeren

Öz

Bu çalışmanın amacı, anatomi alanındaki çalışmalarıyla anatomi eğitimine ışık tutan üç saygın anatomistin (Hasan Mazhar Paşa, Nurettin Ali Berkol ve Zeki Zeren) kısa otobiyografileri üzerinden Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda tıbbi anatominin değişim ve gelişimini incelemektir. Bu üç aydın bilim insanı, savaşlar ve yönetim değişikliği altında ülkenin bilimsel, siyasi, sosyal ve kültürel düzeyde kalkınması için özveriyle çalışmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Mazhar Paşa, Nurettin Ali Berkol, Zeki Zeren, anatomi, tarih, Türkiye

Kaynakça

• Mesut R, Taşkınalp O. Anatomi Tarihçesi. Editörler Ertin H, Salduz A, Salduz ZİY. Tıp Dallarındaki Gelişmelerin Tarihi İstanbul, 2021.
• Şehsüvaroğlu B.N. Bizde Anatomi Öğretimine Dair. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 1952;15 (1):402-404.
• Güzel HC, Birinci A. Genel Türk Tarihi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları; 2002.
• Turamanlar, O. Anatomi Bakış Açısı ile Mehmed Atâullah Efendi (Şânizâde). Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2023;13 (3):498-503. DOI: 10.31020/mutftd.1312901
• Küçükkurt İ, Uyan M. Afyonkarahisar Kütüğü. Cilt 2, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları; 2001.
• Atabek Ö.F. Afyon Vilayeti Tarihçesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları; 1997.
• Uzluk FN. Türk Tıbbiyesinin 747 nci Kuruluş Yıldönümü Dolayısıyla, Türkiye’de Anatomi Öğretiminin Gelişmesi ve Teşrihçi Mazhar Paşa. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 1953: 3-11.
• Kâhya E. Fransa’da İhtisas Yapmış olan Türk Hekimlerimizden Bazıları. Cumhuriyetin 60. Yılı Armağanı (D.T.C.F), Ankara, 1987:245-262.
• Erimoğlu C. Dünya’da ve Türkiye’de Tıp Dallarındaki İlerlemelerin Tarihi, Anatomi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Vakfı Yayınları. 1988; 4: 26-31.
• Ulucam E, Gokce N, Mesut R. Turkish anatomy education from the foundation of the first medical school to today. JISHIM 2003; 2: 50-52.
• Elçioğlu Ö. Osmanlı İmparatorluğu’nda Anatomi Öğretimi. Dirim. 1990; 56: 179-184.
• Mesut R. Osmanlı Döneminde Türk Anatomi Bilimi ve Anatomi Öğretimi. Morfoloji Dergisi. 1999; 7(2): 11-14.
• Turamanlar O, Özen OA. Akçer S, Toktaş M. Modern Anatominin Kurucularından Hasan Mazhar Paşa. Kocatepe Tıp Dergisi, 2012; 13 (2), 1-4.
• Başekim CÇ. Hasan Mazhar Paşa: En son dersini, cenaze törenini engellemek isteyen işgal kuvvetlerine verdi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2015; 5 (2) , 84-87.
• Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi. İstanbul: Anadolu Yayıncılık, 1985.
• Ulucam E, Gokce N, Mesut R. Türkiye’de antropoloji bilimini kuran anatomistler ve katkıları. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları 2002; 8: 57-67.
• Atmaca NS. Türk Tıp Dilinin Tarihsel Gelişimi. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 2.Ulusal Sempozyumu: 28-05-2004; Ankara; 197-210.
• Turamanlar O. Uluçam E. Türkiye’de İlk Tahnit Yönteminin Uygulayıcısı: Nurettin Ali Berkol. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2016; 6 (2), 94-99.
• Erdem M. Ord. Prof. Dr. Zeki Zeren (1900-1973) Anatomi Terimlerinin Türkçe’leştirilmesinde Öncü Anatomist. Nobel Medicus 2017;13(3):69-71.
• Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi 10. cilt. İstanbul: Anadolu Yayıncılık; 1983.
• Alpay M, Zeybek A. Türk Tıp ve Anatomi Eğitiminin Değişimine Genel Bir Bakış. KOU Sag Bil Derg 2021;7(1):6-10. doi:10.30934/kusbed.789204
• Akkın SM. Türkçe Anatomi Terminolojisinin Kurucusu: Zeki Zeren. Anatomiden Güncel Haberler. Deonta Yayıncılık 2003;2:8.
• Ülker S. Bilim dili ve Türkçe. Güncel Gastroenteroloji 2003;7:1-3.
• Turamanlar O. Türkçe Anatomi Terminolojisinin Öncülerinden Ord. Prof. Dr. Zeki Zeren: Hayatı ve Eserleri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2022; 12 (1), 18-23. doi:10.31020/mutftd.1017921