KIRMIZI ZAMAN ROMANINDA OYUNLAŞAN KURGUSAL YAPI

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 52, 188 - 201, 31.12.2023

Ahmet Evis

Öz

Roman, öykü, deneme, biyografi gibi farklı türlerde eserler veren Mine Söğüt, son dönem Türk edebiyatının üretken isimlerinden biridir. Modern ve çoğunlukla postmodern özellikler gösteren roman ve öykülerinde gerçekliğin sınırlarının zorlandığı, tematik yönden objektifliğin başarıyla sağlandığı ve muhtevasında toplumsal eleştirel bir kapsamın da yer aldığı bir görünüm hâkimdir. Roman sanatı yönünden sıklıkla postmodern tekniklere başvuran yazar; metinlerarasılık, üstkurmaca gibi yöntemlerle özgünlüğü yakalar. Eserlerinde halk kültürü ürünleri, mitoloji, masal, büyülü gerçeklik, fantastik, modern dünya tenkiti gibi tür ve söylem tarzlarını sıklıkla kullanan Söğüt, okur odaklı bir sanat anlayışını benimser.
Bu çalışmada betimsel bir yöntem kullanılarak Mine Söğüt’ün Kırmızı Zaman adlı romanı oyun-kurgu ilişkisi odağında değerlendirilmiştir. Yapılan tahliller sonucunda yazarın, romandaki kurgusal yapıyı postmodern edebiyat anlayışına büyük oranda uygun şekilde tasarladığı ve bunu yaparken üstkurmaca, zamanda kırılma ve kayganlık gibi uygulamalara başvurduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mine söğüt, Kırmızı Zaman, Postmodernizm, Oyun

THE GAMIFIED FICTIONAL STRUCTURE IN THE NOVEL KIRMIZI ZAMAN

Öz

Mine Söğüt, a prolific figure in contemporary Turkish literature, has produced works in various genres: novels, short stories, essays, and biographies. In her modern and predominantly postmodern novels and stories, the boundaries of reality are often pushed, achieving thematic objectivity, and encompassing a critical social perspective in their content. In terms of the art of the novel, the author frequently employs postmodern techniques, capturing originality through methods including intertextuality and metafiction. Incorporating elements of folk culture, mythology, fairy tales, magical realism, fantasy, and critiques of the modern world in her works, Söğüt adopts a reader-centric artistic approach.
In this study, a descriptive method is employed to evaluate Mine Söğüt's novel "Kırmızı Zaman" with a focus on the relationship between game and narrative. Through the analysis, it is observed that the author adeptly employs postmodern literary principles in the construction of the novel's fictional structure, employing techniques such as metafiction, temporal disruption, and fluidity to align with the postmodern literary perspective.

Anahtar Kelimeler

Mine Söğüt, Kırmızı Zaman, Postmodernism, Game

Kaynakça

• Almasulu, D. (2008). Postmodernizm sanatın sonu mu?. Sone Yayınları.
• Atlı, F. (2019). İbiş’in Rüyası tiyatro metninde oyun hayat benzerliği. Turkish Studies, 14(4), 1719-1736.
• Ayan, E. (2020). Mine Söğüt’ün romanlarında terk edilmiş kahramanlar üzerine bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(2), 354-367.
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana -edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar-. C. Soydemir (Çev.), Ayrıntı Yayınları.
• Balcı, U. (2012). Şiir dilinde sapma ve alışılmadık bağdaştırmaların çevirisi. JASS, 5(2), 43-53.
• Başaran, E. (2015). “Zaman Tanrının ta kendisidir!” / Bir Mine Söğüt röportajı. Kolektif Psikoloji.https://kolektifpsikoloji.com/zaman-tanrinin-ta-kendisidir-bir-mine-sogut-roportaj.(24.09.2023).
• Borst, A. (1997). Computus. çev. Z. Aksu-Yılmazer (Çev.), Dost Kitabevi.
• Bozkurt, K. (2021). Yazdığım birçok şey anlaşılamayabilir; kurulmayan bağlardan, görünmek istenmeyen gerçeklerden bahsediyorum. Independent Türkçe. https://www.indyturk.com. (01.11.2023).
• Burcu Yılmaz, E. (2011). Geceye söylenen masallar: Fantastik anlatılarda gerçeküstünün işlevi. Turkish Studies, 6(3), 1315-1328.
• Çetin, N. (2009). Roman çözümleme yöntemi. Öncü Kitap.
• Ecevit, Y. (2001). Türk romanında postmodernist açılımlar. İletişim Yayınları.
• Eliuz, Ü. (2016). Oyunda oyun postmodern roman. Kesit Yayınları.
• Evis, A. (2021). Türk romanında postmodernizm -teori ve inceleme-. Kriter Yayınları.
• Geçgel, H. (2005). İkinci yeni şiirinde sapmalar, Uluslararası IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildirileri (ss. 439-448). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
• Hatiboğlu, B. (2023). Eugene Ionesco’nun Gergedanlar oyunu ve Mine Söğüt’ün Gergedan hikâyesi bağlamında kötülüğün dönüşümü. Kültür Araştırmaları Dergisi, (18), 87-103.
• İnce, S. (2023). Mine Söğüt: Benim için umut öncelikle farkındalık demek. BirGün. https://www.birgun.net/makale/mine-sogut-benim-icin-umut-oncelikle-farkindalik-demek-463960. (13.11.2023).
• Karadeniz, M. (2016). Orhan Pamuk’un Beyaz Kale romanında anlatım teknikleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 118-122.
• Kas, B. (2018). Mine Söğüt'ün romanlarında postmodern unsurlar. (Tez No. 506198) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kıraç, T. (2023). Bir söylemin devamını yazmak: Ionesco’nun Gergedanlar adlı tiyatrosundan Mine Söğüt’ün Gergedan adlı hikâye kitabına devam eden bir başkalaşımın hikâyesi ve türlerarasılık. Journal of Art and Iconography, 5(1), 38-52.
• Kızılgök, M. (2015). Mine Söğüt'ün romanlarında halk kültürü unsurları (Tez No. 412201) [Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kocabıçak, G. (2020). "Mine Söğüt", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mine-sogut. (15.10.2022).
• Koçakoğlu B. (2012). Anlamsızlığın anlamı postmodernizm. Hece Yayınları.
• Özsoy, A. M. (2022). Mine Söğüt: Kirlenmeden yazmanız mümkün değil. GazeteDuvar. https://www.gazeteduvar.com.tr/mine-sogut-kirlenmeden-yazmaniz-mumkun-degil-haber-1561795 (14.09.2023).
• Rosenau, M. P. (2004). Post-modernizm ve toplum bilimleri. T. Birkan (Çev.), Bilim ve Sanat Yayınları.
• Sayak, B. (2016). Oyun kavramı etrafında postmodernizm ve roman. (Tez No. 440743) Yüksek Lisans Tezi, [Yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Sazyek, H. (2002). Türk romanında postmodernist yöntemler ve yönelimler. Hece Dergisi Türk Romanı Özel Sayısı, (65/66/67), 493-509.
• Sim, S. (2006). Postmodern düşüncenin eleştirel sözlüğü, çev. Mukadder Erkan ve Ali Utku, Ankara: Babil Yayıncılık.
• Söğüt, M. (2022). Kırmızı zaman. Can Yayınları.
• Türkeş, A. Ö. (2010). “Kötülük masalları. Sabit Fikir. http://www.sabitfikir.com/elestiri/kotuluk-masallari. (13.11.2023).
• Tüzül, Ş. (2014). Mine Söğüt: “Çünkü ben itiraz ettiğim için yazıyorum”. Edebiyathaber. https://www.edebiyathaber.net/mine-sogut-cunku-ben-itiraz-ettigim-icin-yaziyorum/ (12.10.2023).
• Yalçın, C. (2013). Wittgenstein'ın “dil oyunları” kuramı ve dil oyunlarının toplumdaki yeri, (Tez No. 451748) Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Yenen, Z. (2022). “Mine Söğüt'le Söyleşi”. Star Kıbrıs. http://www.starkibris.net/index.asp?haberID=308013. (13.11.2023).
• Yılmaz, A. Z. [?]. Okurun gözünden: neden Mine Söğüt okumalıyız?. Martı Dergisi. https://www.martidergisi.com/okurun-gozunden-neden-mine-sogut-okumaliyiz/ (13.10.2023).