KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK, NÜKLEER OLAYLARINA KARŞI HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ÇALIŞANLARININ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMI, BİLGİ VE BECERİ DURUMU: ADANA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 381 - 392, 02.12.2021

Süleyman Yıldırım , Senem Demircan , Nuray Küp Aylıkcı

https://doi.org/10.54409/hod.1002941

Cited By: 6

Öz

Amaç: Bu çalışma, Adana ili hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) olaylar karşısında kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanım durumu, bilgi ve beceri durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmamızın evrenini Adana 112 İl Ambulans Servisinde görev yapan Doktor, Acil Tıp Teknisyeni, Paramedik, Şoför, Hemşire/ Ebe ve Sağlık Memuru oluşturmaktadır ve toplam örneklem sayısı 541’dir. Veriler, katılımcıların demografik özelliklerini içeren 13 sorudan oluşan ve araştırmacı tarafından literatür incelenerek hazırlanan 25 sorudan oluşan iki adet veri toplama formu ile toplanmıştır. Veriler güvenirlik analizi, açıklayıcı faktör analizi, bağımsız t testi ve tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. KMO =0,948 (yeterli) ve ölçek güvenirliliği 0,942 olarak bulunmuştur (Cronbach Alfa>0,6). Bartlett Küresellik testi sonuçlarına göre ki karenin kabul edilebilir seviyede olduğu görülmüştür χ2(300) =7741,889; p<0,05). Verilerin analizinde SPSS 25 programı kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmaya 329 erkek (%60,8) ve 212 kadın (%39,2) olmak üzere 541 Adana 112 İl Ambulans Servisi personeli katılmıştır. Kişisel Korunma Yöntemi (KKY) eğitimi ve KBRN’de KKY eğitimi alanların eğitim almayanlardan, KBRN’ de KKY eğitimini birden fazla alan kişilerin eğitim almayan ya da az alanlardan, eğitim durumu ön lisans ve lisans olanların, lise olanlardan bilgi düzeyleri yüksek çıkmıştır. (p<0,05). KKY eğitimi alanların oranı %61,0 iken almayanların oranı %39,0’dır. KBRN’de KKY eğitimi alanların oranı %76,0 iken almayanların oranı %24,0’dır. KBRN’de KKY eğitimini 1 kere alanların oranı %51,8 iken ve 5 üzeri alanların oranı %2,0’dır.

Sonuç: Yapılan çalışma sonucunda olası bir KBRN olaylarında KKD kullanımının çok önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. KKD hakkında bilgi sahibi olmak ve kullanma becerisi kazanmanın önemli olduğu görülmüştür.  

Anahtar Kelimeler

KBRN, KKD, KKY, HASTANE ÖNCESİ

USE OF PERSONAL PROTECTIVE EQUIPMENT, KNOWLEDGE AND SKILLS OF PRE-HOSPITAL EMERGENCY HEALTH SERVICES AGAINST CHEMICAL, BIOLOGICAL, RADIOLOGICAL, NUCLEAR EVENTS: THE SAMPLE OF ADANA

Öz

Objective: This study was conducted to evaluate the use of personal protective equipment (PPE), knowledge and skills of pre-hospital emergency health care workers in Adana against chemical, biological, radiological and nuclear (CBRN) events.

Materials and Methods: The universe of our study consists of Doctor, Emergency Medical Technician, Paramedic, Driver, Nurse / Midwife and Health Officer working in Adana 112 Provincial Ambulance Service and the total number of samples is 541. The data were collected by two data collection forms consisting of 13 questions containing the demographic characteristics of the participants and 25 questions prepared by the researcher by examining the literature. Data were evaluated with reliability analysis, explanatory factor analysis, independent t test, and one-way analysis of variance. KMO = 0.948 (adequate) and scale reliability was found to be 0.942 (Cronbach Alpha>0.6). According to the results of the Bartlett Sphericity test, the chi-square was found to be at an acceptable level χ2(300) =7741,889; p<0.05). SPSS 25 program was used in the analysis of the data

Result: 541 Adana 112 Provincial Ambulance Service personnel, including 329 men (60.8%) and 212 women (39.2%), participated in the study. The level of knowledge of personnel who received Personal Protection Method (PPM) training and PPM training in CBRN was higher than those who did not receive training; those who received more than one PPM training in CBRN higher than those who did not receive or less educated; those education status with an associate degree or bachelor's degree was higher than high school degree. The rate of the personnel who received PPM training is 61.0%, the rate of those who didn’t receive is 39%. The rate of the personnel who received PPM training in CBRN is 76.0%, the rate of those who didn’t receive is 24.0%. The rate of the participants who received PPM training in CBRN once is 51.8%, the rate of those who received 5 or more is 2.0%.

Conclusion: As a result of the study, it is seen that the use of PPE has a very important role in a possible CBRN incident. It has been seen that it is important to have knowledge about PPE and to gain the ability to use it.

Anahtar Kelimeler

CBRN, PPE, PPM, Pre-Hospital

Kaynakça

• AFAD. (2014). T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ( AFAD ). KBRN Terimler Sözlüğü:https://www.medikalakademi.com.tr/?get_group_doc=20/1476883385-AfadKbrnkimyasalbiyolojiknukleerterimlersozlugu.pdf, (Erişim Tarihi: 26.09.2021).
• AFAD. (2021). T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ( AFAD ). KRBN Terimler Sözlüğü: https://www.afad.gov.tr/kitaplar, (Erişim Tarihi: 29.08.2021).
• Cebeci, H. ve Odabaş, D. (2019). Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer Afetleri Yönetmek İçin Bir Karar Destek Sistemi Modeli Önerisi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 41-50.
• Doğan, G. (2019). KBRN Olaylarına Karşı Kurumların Bilgi, Eğitim ve Tatbikat İhtiyaçlarını Belirleme Çalışması: Gümüşhane ve Trabzon illeri örneği . Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Dönmez, A. (2019). Acil Tıp Çalışanlarının (KBRN) Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Kazalara Karşı İlgi, Bilgi ve Tutum Durumu Araştırması. Doktora Tezi. Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ekşi, A. (2015). Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi. Kitapana. İzmir.
• Erkekoğlu, P. ve Koçer- Gümüşel, B. (2018). Kimyasal Savaş Ajanları: Tarihçeleri, Toksisiteleri, Saptanmaları ve Hazırlıklı Olma. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-38.
• Gerstein, D.M. (2008), Examining the Potential for a Bioterror Attack, Doctoral dissertation, George Mason University, United States of America.
• Gürler, M., Gürsoy, G., Çiftçi, H., & Salar, A. (2021). Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer Risklere Karşı Korunmada Farkındalık Oluşturma ve Temel İlk Yardım Eğitimi Etkinliklerinin Değerlendirilmesi . Black Sea Journal of Health Science, 4(2), 63-68.
• Karcıoğlu, Ö. ve Topaçoğlu, H. (2017). Savaş ve Terör Afetlerinde Acil Servis Triajı. Okmeydanı Tıp Dergisi, 33(1), 1-8.
• Kızılkaya, M. (2020). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin KBRN Olaylarına Karşı Hazırlık Algıları ve Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• NATO. (2015). North Atlantic Treaty Organization (NATO). Combined Joint Chemical, Biological, Radiological and Nuclear Defence Task Force: https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_49156.htm, (Erişim Tarihi: 26.09.2021).
• Öztürk, A. (2020). Sağlık Alanında Yükseköğrenim Gören Öğrencilere Yönelik Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) Eğitim Programının Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pakdemirli, A. (2021). Sağlık Çalışanları İçin Koruyucu Ekipman Kullanımı. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 18(2), 834-839.
• Sandström, B., Eriksson, H., Norlander, L., Thorstensson, M. ve Cassel, G. (2014). Training of public health personnel in handling CBRN emergencies: A. Environment International, 72, 164-169.
• Şen, G., & Ersoy, G. (2017). Hastane Afet Ekibinin Afete Hazırlık Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 122-130.
• Tekin, E. ve Aslan, Ş. (2016). Emergency and First Aid in Cases of the Use of Chemical, Biological, Radiation, and Nuclear Weapons. Eurasian Journal Of Emergency Medicine, 15, 90-93.
• Tuçer, E. (2019). Demir Çelik Fabrikası Çalışanlarında Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının ve Sağlıklı Yaşam Davranışlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• Ütük, U. (2018). KBRN Tehdit ve Tehlikelerden Kaynaklı Zararlar Nedeniyle İdarenin Risk İlkesine Dayalı Sorumluluğu. Dirençlilik Dergisi, 2(1), 39-56.
• Yücel, H. (2019). KBRN Olaylarında İlk Müdahalede Görev Alan Bazı Ekiplerin Olay Yerindeki Tehlikelere Karşı Risk Algısı ve Hazırlık Tutumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Adana İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.