HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ÇALIŞANLARINA UYGULANAN ÖLÇEKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 81 - 94, 27.04.2022

Kadir Çekiç , Ali Ekşi

https://doi.org/10.54409/hod.1069810

Öz

Amaç: Sağlık alanında yapılan araştırmalarda ölçüm aracı olarak genellikle yurt dışında geliştirilen ve Türkçe uyarlaması yapılan ölçüm araçları kullanılmaktadır. Çalışmamızın, araştırmacıların geçerli ve güvenilir yeni ölçüm araçları geliştirirken onlara katkı sağlayacağı ve zamanı daha iyi kullanabilecekleri düşünülmektedir. Çalışmamız, hastane öncesi acil sağlık hizmetleri (HÖASH) bilim alanında veri toplama aracı olarak kullanılmak amacıyla geliştirilmiş ya da Türkçeye uyarlanmış ölçeklerin değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Veri taraması Türkiye Ölçme Araçları Dizini (TOAD), YÖK Ulusal Tez Merkezi, Türkiye Atıf Dizini, TR Dizin, Pudmed elektronik veri tabanları ve Google Schoolar internet arama motoru üzerinden 2000-2021 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Tarama Türkçe ve İngilizce dilinde belirlenen; “Paramedik, Paramedic, scale, Prehospital, hastane öncesi, ölçek, acil sağlık hizmetleri, emergency medical service” anahtar kelimeleriyle gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: 2000-2021 yılları arasında kullanılmış 33 ölçekten, 20 ölçek doğrudan HÖASH çalışanlarına uygulanmıştır. HÖASH çalışanları ile ilgili geliştirilen ölçekleri, dört farklı alanda gruplandırmak mümkündür. Bunları, HÖASH çalışanlarının emasyonel durumu; eğitim durumu ve fiziksel uygunluk durumu; afet bilgi ve hazırlık durumu; güvenlik ve mesleki risklerle ilgili ölçekler olarak sıralamak mümkündür.
Sonuç: HÖASH, tıbbın en genç ve gelişime açık bilim alanlarından birisidir. Genel olarak bakıldığında alan ile ilgili tüm konularda yapılacak bilimsel çalışmalar büyük önem taşımakta olup, literatüründeki mevcut birçok çalışmada olduğu gibi yeni çalışmalarda da veri toplama aracı olarak kullanılabilecek ölçeklerin geliştirilmesi ya da Türkçe geçerlilik ve güvenlilik çalışmalarının yapılması önemlidir. Türkiye’de yapılacak araştırmalar için mesleki güvenlik ve risklerle ilgili çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri (HÖASH), Bilimsel Araştırma, Veri Toplama Aracı, Ölçek

Anahtar Kelimeler

Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri (HÖASH), Bilimsel Araştırma, Veri Toplama Aracı, Ölçek

EVALUATION OF THE SCALES APPLIED TO PRE-HOSPITAL EMERGENCY HEALTHCARE EMPLOYEES

Öz

Objective: Measurement tools used in research in the field of health are often developed abroad and adapted into Turkish. It is thought that our study will contribute to the researchers while developing valid and reliable new measurement tools and to their time management. Our study aims to evaluate the scales developed or adapted to Turkish to be used as a data collection tool in the field of prehospital emergency medical services (PH-EMS).
Methods: Data search was carried out between the years 2000-2021 using the Turkey Assessment Tools Index (TOAD), YOK National Thesis Center, Turkey Citation Index, TR Index, Pudmed electronic databases and Google Scholar internet search engine. The screening was determined in Turkish and English; it was carried out using the keywords “Paramedic, Paramedic, scale, Prehospital, pre-hospital, scale, emergency health services, emergency medical service”.
Results: Out of 33 scales used between 2000-2021, 20 scales were applied directly to PH-EMS employees. It is possible to group the scales developed for PH-EMS employees in four different areas. These include the emotional status of PH-EMS employees; educational status and physical fitness; disaster information and preparedness; safety and occupational risks.
Conclusion: PH-EMS is one of the most juvenile and promising scientific fields of medicine. In general, scientific studies on all subjects related to the field are of great importance, and it is important to develop scales that can be used as data collection tools in new studies, as in many existing studies in the literature, or to conduct validity and safety studies in Turkish. Studies on occupational safety and risks are needed for research to be conducted in Turkey.

Keywords: Pre-Hospital Emergency Health Services (PH-EMS), Scientific Research, Data Collection Tool, Scale

Anahtar Kelimeler

Pre-Hospital Emergency Health Services (PH-EMS), Scientific Research, Data Collection Tool, Scale

Kaynakça

• Acehan, G ve Eker, F. (2013). Acil Tıp Hizmeti Veren Sağlık Personelinin Ölüm Kaygısı, Ölüme İlişkin Depresyon Düzeyleri ve Kullandıkları Başa Çıkma Yolları. Journal of Psychiatric Nursing, 4(1), 27-35.
• Ağargün, M, Kara, H ve Anlar, O. (1996). Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksinin Geçerliği ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7,107-115.
• Alharthy, N, Alrajeh, OA, Almutairi, M and Alhajri, A. (2017). Assessment of Anxiety Level of Emergency Health-Care Workers By Generalized Anxiety Disorder-7 tool. International Journal of Applied and Basic Medical Research, 7(3), 150.
• Amerikan Psikiyatri Birliği, (1995). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. Dördüncü Baskı (DSM-IV) (Çev. ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Aslantaş, O ve Tabuk, M. (2021) 112 İl Ambulans Servisi Personelinin Afete Hazır Olma Durumu ve Hazırlık Algısı: Balıkesir İli Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 44-55.
• Baier, N, Roth, K, Felgner, S. (2018). Burnout and Safety Outcomes - a Cross-Sectional Nationwide Survey of EMS-wWorkers in Germany. BMC Emerg Med, 18, 24, https://doi.org/10.1186/s12873-018-0177-2
• Buysse, D, Reynolds, C and Monk, T. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: a New Instrument for Psychiatric Practice and Research. Psychiatry Research, 28,193-213.
• Ekşi, A. (2021). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri. EMA Tıp Kitapevi. İstanbul.
• El Sayed, MJ. (2012). Measuring Quality in Emergency Medical Services: a Review of Clinical Performance Indicators. Emergency Medicine International. USA.
• Er, G, Şimşek, Z ve Aker, AT. (2013). İntihar Girişiminde Bulunan Olgulara Yönelik Acil Sağlık Çalışanlarının Tutumları Ölçeği’nin (İGYTÖ) Geliştirilmesi; Geçerlik ve Güvenilirlik. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 260-265.
• Ertufan, H. (2008). Hekimlik Uygulamalarında Ölümle Sık Karşılaşmanın Ölüm Kaygısı Üzerine Etkisi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. İzmir.
• Folkman, S ve Lazarus, RS. (1985). If It Changes It Must Be a Process: Study of Emotion and Coping During Three Stages of a College Examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48(1), 150.
• Güneşer, R ve Atalay, E. (2020). Ambulans Servis Çalışanlarının Uyku Kalitesi, İş Stresi ve Beslenme Davranışlarının Değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 5(2), 143-156.
• Hojat, M, Gonnella, JS, Mangione, S, Nasca, TJ, Magee, M. (2003), Physician Empathy in Medical Education and Practice: Experience with The Jefferson Scale of Physician Empathy”. Seminars in Integrative Medicine, 1(1),25-41.
• Karanci, A.N., Alkan, N, Aksit, B, Sucuoglu, H & Balta, E. (1999). Gender Differences in Psychological Distress, Coping, Social Support And Related Variables Following the 1995 Dinal (Turkey) earthquake. North American Journal of Psychology, 1(2), 189–204.
• Kazan, H. (2016). Bilimsel Araştırma Teknikleri. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Koval, KW, Lindquist, B, Gennosa, C, Mahadevan, A, Niknam, K, Patil, S. et al. (2020) First Look at Emergency Medical Technician Wellness in India: Application of the Maslach Burnout Inventory in an Unstudied Population. PLoS ONE, 15(3), e0229954. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0229954
• Lee, TW and Ko, YK. (2010) “Effects of Self-Efficacy, Affec-tivity and Collective Efficacy on Nursing Performance of Hospital Nurses”. Journal of Advanced Nursing, 66,839-848.
• Likert, R. (1967). The Method of Constructing an Attitude Scale. Readings in Attitude Theory and Measurement (Ed: Martin Fishbein). New York: John Wiley&Sons.
• Luecht, RM, Madsen, MK, Taugher, MP, Petterson, BJ. (1990). Assessing Professional Perceptions: Design and Validation of an Interdisciplinary Education Perception Scale. J Allied Health,. 19(2),181-191.
• Maslach, C, Jackson, SE. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. J Organ Behav, 2,99–113.
• Patterson, PD, Weaver, MD, Frank, RC, Warner, CW, Martin-Gill, C, Guyette, FX. et al. (2012). Association Between Poor Sleep, Fatigue, and Safety Outcomes in Emergency Medical Services Providers. Prehosp Emerg Care, 16,86–97.
• Postacı, ES, Uysal, İ, Koşan, AMA ve Toraman, Ç. (2020). Developing an Occupational Anxiety Scale for Emergency Medical Service Professionals. Tıp Eğitimi Dünyası, 19(58), 102-115.
• Siva, A. (1991). İnfertilite’de stresle başetme, öğrenilmiş güçlülük ve depresyonun incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Nörolojik ve Psikiyatrik Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Suni, JH, Oja, Laukkanen, RT, Mülunpalo, SI, Pasanen, ME, Vuori, IM and Bös, K. (1996). Health-Related Fitness Test Battery for Adults: Aspects of Reliability. Archives of Physical Medicine And Rehabilitation, 77(4), 399-405.
• Spitzer, RL, Kroenke, K, Williams, JB. et al. (2006). A brief measure for assessing generalized anxiety disorder: the GAD-7. Arch Intern Med,166,1092–1097.
• Stevens, SS. (1946). American Association for the Advancement of Science,103(2684), 677-680.
• Tavares, W, Boet, S, Theriault, R, Mallette, T and Eva, KW. (2013). Global Rating Scale For The Assessment of Paramedic Clinical Competence. Prehospital Emergency Care, 17(1), 57-67.
• Tercan, B ve Şahinöz, S. (2021). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Personelin Afetlere Hazırlık Algılarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme: Metodolojik Bir Çalışma. Hastane Öncesi Dergisi, 6(3), 367-379.
• Terzioglu, F, Aktaş, D, Ertuğ, N ve Boztepe, H. (2019). Disiplinlerarası Eğitim Algısı Ölçeğinin (DEAÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 16(1), 15-20.
• Thornton, KE. and Sayers, MG. (2014). Unfit for duty? Evaluation of 4 Years of Paramedic Preemployment Fitness Screening Test Results. Prehospital Emergency Care, 18(2), 201-206.
• TOAD (2022). Türkiye Ölçme Araçları Dizini, https://toad.halileksi.net, 03.01.2022.
• United States Department of Defense (1998). Total Quality Management Master Plan, Washington, DC. August. p. 1, OCLC 831675799, ADA355612, retrieved 2013-10-19.
• Urgancı, Ç ve Engin, E. (2018). İstanbul 112 Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Algılanan Stresle Başa Çıkmada Evlilik Doyumunu Yordamlama Gücü. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 4(2), 35-60.
• Williams, B and Webb, V. (2013). Examining the measurement properties of the Interdisciplinary Education Perception Scale (IEPS) in Paramedic Education. Nurse Education Today, 33(9), 981-985. Yalçın, F. (2018). Acil Durumlarda Çalışanların Öz Yeterlilik Ölçeği. Yüksek lisans tezi. Üsküdar Üniversitesi. İstanbul.
• Yaparel, R, Yıldız, M. (1998). Ölüme İlişkin Depresyon Ölçeğinin Türkçe Çevirisinin Normal Populasyonda Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 9(3), 198 - 204.
• Yeşil, A. (2010). 112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Sağlık Çalışanlarında Ruhsal Travma ve İlişkili Soruların Yaygınlığı. Yüksek Lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi. Kacaeli.
• Yılmaz, B, Şahin, NH. (2007). Arama- Kurtarma ÇalıĢanlarında Travma Sonrası Stres Belirtileri ve Travma Sonrası Büyüme. Türk Psikoloji Dergisi, 22(59), 119-133.