Üniversite Öğrencilerinde Ebeveyne Duygusal Erişilebilirliğin Kendilik Değeri ve Kişilerarası Yetkinliğe Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 27 - 42, 22.02.2021

Sümeyye Yücel , Adem Semai Tuzcuoğlu

https://doi.org/10.47793/hp.821626

Öz

Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinde ebeveyne duygusal erişilebilirliğin kendilik değeri ve kişilerarası yetkinliğe etkisinin incelenmesidir. Araştırma nicel araştırma desenlerden yordayıcı korelasyonel desendedir. Çalışma grubunu Marmara Üniversitesi’nde lisans programlarında öğrenim görmekte olan, ulaşılabilirlik-elverişlilik ilkesine göre belirlenmiş 446 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, Ebeveyn Duygusal Erişilebilirlik Ölçeği, Rosenberg Kendilik Değeri Ölçeği ve Kişilerarası Yetkinlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi ve Basit Doğrusal Regresyon Analizleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; üniversite öğrencilerinde ebeveyne duygusal erişilebilirlik kendilik değeri ve kişilerarası yetkinliği yordamaktadır. Sonuçların ebeveyn-çocuk ilişkisi, aile terapileri ve bireysel terapiler, kişilerarası ilişkiler konularında literatüre katkı sağlayacağı düşünülerek araştırmacı ve uygulayıcılara bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ebeveyne duygusal erişilebilirlik, kendilik değeri

The Investigation of the Effect of Emotional Availability to Parents on Self-Esteem and Interpersonal Competence in University Students

Öz

The purpose of this research; it is the study of the effect of emotional availibility to parents on the self-esteem and interpersonal competence in university students. The research is a predictive correlational pattern from quantitative research patterns. The study group consists of 446 university students studying at undergraduate programs at Marmara University, determined according to the principle of accessibility and availability. As a data collection tool; The Personal Information Form, Parental Emotional Availibility Scale, Rosenberg Self-Esteem Scale and Interpersonal Competency Scale created by the researchers were used. In analyzing the data, Pearson Correlation Analyses and Simple Linear Regression analyzes were performed. According to the results obtained from the research; Emotional availibility to parents predicts self-esteem and interpersonal competence in university students. Some suggestions were made to the researchers and practitioners considering that the results will contribute to the literature on parent-child relationship, family therapies and individual therapies, interpersonal relations.

Anahtar Kelimeler

emotional availibility to parents, self-esteem, ınterpersonal competence, university students

Kaynakça

• Ainsworth, M. S. (1979). Infant—mother attachment. American Psychologist, 34 (10), 932-937.
• Akgün, E. (2008). Anne-çocuk ilişkisini oyunla geliştirme eğitiminin anne-çocuk etkileşimi düzeyine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Alan, H. (2011). Doğum sonrası dönemde sosyal desteğin anne bebek bağlılığına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Aslan, N. (2018). 60-72 aylık çocukların empati becerilerinin anne-çocuk ilişkisi açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachmentstyles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2),226-244.
• Bayraktar, F., Kumru, A., & Sayıl, M. (2009). Liseli ergenler ve üniversiteli gençlerde benlik saygısı: ebeveyn ve akrana bağlanma, empati ve psikolojik uyum değişkenlerinin rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 48-63.
• Baytemir, K. (2014). Ergenlikte ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide kişilerarası yeterliğin aracılığı [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Biringen, Z. (2000). Emotional availability: Conceptualization and research findings. American Journal of Orthopsychiatry, 70(1), 104-114.
• Biringen, Z., & Robinson, J. (1991). Emotional availability in mother‐child interactions: A reconceptualization for research. American Journal of Orthopsychiatry, 61(2), 258271.
• Biringen, Z. Robinson, J.L., & Emde, R.N. (1998). The Emotional Availability Scale (3rd ed.). Fort Collins: Department of Human Development and Family Studies, Colorado State University.
• Biringen, Z., & Easterbrooks, M.A. (2012). Emotional availability: Concept, research, and window on developmental psychopathology. Development and Psychology, 24(1), 1-8.
• Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment. Basic Books.
• Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Retrospect and prospect. American Journal of Orthopsychiatry, 52(4), 664-678.
• Buhrmester, D. Furman, W., Wittenberg, W. T., & Reis, H. T. (1988). Five domains of interpersonal competence in peer relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 55 (6), 991-1008.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. Kaknüs.
• Cooley, C. H. (1958). The social self: on the meanings of “I”. C. Gordon ve K. J. Gergen (Editör). The self in social interaction. John Wiley & Sons, Inc.
• Cooper, M. L. Shaver, P. R. & Collins, N. L. (1998). Attachment styles, emotion regulation, and adjustment in adolescence. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 1380-1397.
• Cori, J.L. (2015). Var’olan Annenin Yok’luğu (4.basım). Okuyanus.
• Cranley, M.S. (1981). Development of a tool for the measurement of maternal attachment during pregnancy. Nursing Research, 30(5), 281-284.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Emde R. N., & Easterbrooks, M.A. (1985). Assessing emotional availibility in early development. Early Identification of Children at Risk, 79-101.
• Erden, M. & Akman, Y. (2004). Gelişim Psikolojisi. Arkadaş.
• Field, A. (2000). Discovering statistics using SPSS for Windows. London-Thousand Oaks- New Delhi: Sage publications.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. SAGE.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Pearson.
• Gladding, S. T. (2015). Aile terapisi tarihi, kuram ve uygulamaları. (İ. Keklik ve İ. Yıldırım, Çev.). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
• Gökçe, G. (2013). Ebeveynin duygusal erişilebilirliği ve genel psikolojik sağlık: Duygu düzenleme, kişilerarası ilişki tarzı ve sosyal desteğin rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Gravetter, F., & Wallnau, L. (2014). Essentials of statistics for the behavioral sciences. Belmont, CA: Wadsworth.
• Giffin, K., & Patton, B. R. (1997). Basic readings in interpersonal communication. Harper-Row.
• Harter, S. (1993). Causes and consequences of low self-esteem ın chıldren and adolescents. (Ed. R. Baumeister), Self-esteem: The puzzle of low self-regard (s. 87-111). Plenum Press.
• Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. (31. Baskı). Nobel Yayınları.
• Kayadibi, Y. (2015). Parçalanmış ailelerdeki çocukların anne kabul red algılama düzeylerinin benlik saygısı açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kırıkkanat, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına ilişkin yol analizi modeli: Akademik güven, psikolojik sermaye ve akademik başa çıkma faktörlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kobak, R. R., & Sceery, A. (1988). Attachment in late adolescence: Working models, affect regulation, and representations of self and others. Child Development, 64, 135-146.
• Kocayörük, E. (2010). Pathways to emotional well-being and adjustment in adolescence: The role of parent attachment and competence. International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 719-737.
• Krampe, E. M., & Fairweather, P.D. (1993). Father presence and family formation: A theoretical reformulation. Journal of Family Issues, 14(4), 572-591.
• Lieberman, M., Doyle, A. B., & Markiewicz, D. (1999). Developmental patterns in security of attachment to mother and father in late childhood and early adolescence: Associations with peer relations. Child Development, 70(1), 202-213.
• Lum, J. J., & Phares, V. (2005). Assessing the emotional availability of parents. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 27(3), 211-226.
• Mikulincer, M., Florian, V., & Tolmacz, R. (1990). Attachment styles and fear of personal death: A case study of affect regulation. Journal of Personality and Social Psychology, 58(2), 278–290.
• Oppenheim, D., Emde, R.N., & Warren, S. (2006). Children's narrative representations of mothers: their development and associations with child and mother adaptation. Child Development, 68 (1), 127-138.
• Owen, M.T., Ware, A.M., & Barfoot, B. (2000). Caregiver- mother partnership behavior and quality of caregiver-child and mother-child interactions. Early Childhood Research Quarterly, 15(3), 413-428.
• Özabacı, N., & Erkan, Z. (2013). Aile danışmanlığı kuram ve uygulamalara genel bakış. Ankara: PEGEM Akademi.
• Paulk, A. L. (2008). Romantic relationship attachment and identity style as predictors of adolescent ınterpersonal competence: A mediation model [ Doctoral dissertation]. Auburn University, USA.
• Redshaw, M., Hennegan, J., & Kruske, S. (2014). Holding the babay: Early mother infant contect after childbirth and outcomes. Midwifery, 30(5), 177-187.
• Rice, K. G., Cunningham, T. J., & Young, M. B. (1997). Attachment to parents, social competence, and emotional well-being: A comparison of black and white late adolescents. Journal of Counseling Psychology, 44(1), 89-101.
• Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, C. J., & Ciarrochi J. (2005). Young people’s help seeking for mental health problems. Australian e-Journal for Advancement of Mental Health, 4(3), 218-251. https://doi.org/10.5172/jamh.4.3.218
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Ross, J., & Fuertes, J. (2010). Parental attachment, interparental conflict, and young adults’ emotional adjustment. The Counseling Psychologist, 38(8), 1050-1077.
• Saygı, D., & Uyanık- Balat, G. (2013). The research of relationship between mothers and their children who continue their nursery class education. Journal of Human Sciences, 10(1), 844-862.
• Sorce, J. F., & Emde, R. N. (1981). Mother's presence is not enough: Effect of emotional availability on infant exploration. Developmental Psychology, 17(6), 737–745. https://doi.org/10.1037/0012-1649.17.6.737
• Steinberg, L. (2007). Risk taking in adolescence: new perspectives from brain and behavioral science. Current Directions in Psychological Science, 16(2), 55-59.
• Sümer, N., & Şendağ, M. A. (2009). Orta çocukluk döneminde ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı. Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 86-101.
• Şahin, E. E. (2013). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde utangaçlık: benlik saygısı, ilişki başlatma, kendini açma, etki bırakma, duygusal destek ve çatışma yönetim değişkenlerinin rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Şeker, G. B. (2009). Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Tuzcuoğlu, N. (2004). Bir Aile Olmak, Anne-Baba Olmanın Altın Kuralları. Morpa Kültür Yayınları.
• Tuzcuoğlu, S. (2005). Gelişimin doğası. Betül Aydın (Edt.), Gelişim ve Öğrenme (27-64). Nobel.
• Verschueren, K., & Marcoen, A. (1999). Representation of self and socioemotional competence in kindergartners: Differential and combined effects of attachment to mother and to father. Child Development,70, 183-201.
• Yenidünya, A. (2005). Lise öğrencilerinde rekabetçi tutum, benlik saygısı ve akademik başarı ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yılmaz, S. (1997). Erken çocukluk gelişiminde anne-çocuk eğitim programının çocuklarda yaratıcılığa etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.