Investigation of Burnout Levels of Psychological Counselors by Q Method Method

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 287 - 306, 26.06.2022

Metin Taytaş

https://doi.org/10.47793/hp.1085488

Cited By: 1

Öz

The purpose of this research is to investigate the burnout levels of psychological counselors. The study was conducted with 20 psychological counselors, 10 of whom were women and 10 of whom were men, working in the Van provincial center. The research is a mixed method study in which quantitative and qualitative approaches are used together. The quantitative dimension of the study was based on the Q Method used to determine the points where psychological counselors have a consensus or disagreement on any issue. In this direction, the Maslach Burnout Inventory, which is available in the literature, was used. In order to investigate the burnout levels of psychological counselors, participants were asked a total of 15 questions, including positive and negative, and the degree of participation of psychological counselors in these questions was analyzed using the Q method. In order to determine the factors under which the data obtained in the study was collected, the data was analyzed using the “PQ method 2.35” program. As a result, factor load values were calculated and the Z score values of the substances and the perception of the psychological counselors about burnout was revealed according to the order of importance of the substances in the factors. As a result, in this study, it was observed that there is a high correlation between burnout levels of psychological counselors and that the perception of psychological counselors regarding burnout levels does not decoupled.

Anahtar Kelimeler

psychological counselor, burnout, Q method

Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Seviyelerinin Q Metot Yöntemi İle İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanların tükenmişlik seviyelerini araştırmaktır. Çalışma Van il merkezinde görev yapan 10’u kadın, 10’u erkek olacak şekilde 20 psikolojik danışman ile yürütülmüştür. Çalışmanın nitel ve nicel boyutu psikolojik danışmanların herhangi bir konuda fikir birliği ya da fikir ayrılığı yaşadıkları noktaları tespit etmek için kullanılan Q metoduna dayandırılmıştır. Bu doğrultuda alanyazında hazır bulunan Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Psikolojik danışmanların tükenmişlik seviyelerini araştırmak amacıyla katılımcılara olumlu ve olumsuz olmak üzere toplamda 15 soru yöneltilmiş ve psikolojik danışmanların bu sorulara katılıp katılmama dereceleri Q metodu yardımı ile analiz edilmiştir. Çalışmada ulaşılan verilerin hangi faktörler altında toplandığını tespit etmek için veriler “PQ Method 2.35” programı ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak faktör yük değerleri hesaplanarak maddelerin Z puan değerleri ve maddelerin faktörlerdeki önem sırasına göre psikolojik danışmanların tükenmişlik konusunda algıları ortaya konulmuştur. Sonuç olarak bu çalışmada psikolojik danışmanların tükenmişlik seviyeleri arasında yüksek bir korelasyon olduğu ve tükenmişlik seviyelerine ilişkin psikolojik danışmanların algısının ayrışmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

psikolojik danışman, tükenmişlik, Q metot

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner, S., & Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik. Nobel Yayınevi.
• Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Al-Darmaki, F. R. (2005). Counseling self-efficacy and its relationship to anxiety and problem-solving in United Arab Emirates. International Journal for the Advancement of Counselling, 27(2), 323-335. https://doi.org/10.1007/s10447-005-3190-6
• Bahar, E. (2006). Tükenmişlik sendromu, otel işletmelerinde ön büro çalışanlarında bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi|. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Başören, M. (2005). Çeşitli değişkenlere göre rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi|. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Bolat, O. İ. (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ı̇lişkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 255-266.
• Çelik, M. (2017). Rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Diyarbakır İli Örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Toros Üniversitesi.
• Çoban, A. E., & Demir, A. (2004). Güneydoğu anadolu bölgesinde görev yapan psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeyleri ve bazı demografik değişkenlerle tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(28), 20-28.
• Danielson, S. (2009). Q method and surveys: Three ways to combine Q and R. Field Methods, 21(3), 219–237. https://doi.org/10.1177%2F1525822X09332082
• Demir, F., & Kul, M. (2011). Modern bir araştırma yöntemi: Q metodu. Adalet Yayınevi.
• Demirtaş, H., & Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Anı Yayıncılık.
• Dinç, K. (2008). Yardım mesleklerinde tükenmişlik sendromu [Dönem projesi]. Ankara Üniversitesi.
• Diri, M. S., & Kıral, E. (2016). Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (39), 125-149. https://doi.org/10.21764/efd.81587
• Dolunay, A. B. (2002). Keçiören ilçesi “genel liseleri ve teknik- ticaret- meslek liseleri görevli öğretmenlerde tükenmişlik durumu” araştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55 (1), 51-62. https://doi.org/10.1501/Tipfak_0000000697
• Durak, H. Y., & Seferoğlu, S. S. (2017). Öğretmenlerde tükenmişlik duygusunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 759-788.
• Gül, H. (2002). Örgütsel bağlılık yaklaşımlarında mukayesesi ve değerlendirilmesi, Ege Üniversitesi Akademik Bakış Dergisi, 2 (1), 37-56.
• Güner, F., Çiçek, H., & Can, A. (2014). Banka çalışanlarının mesleki stres ve tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeyleri ile ı̇lişkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6 (3), 59-76.
• Hocaoğlu, Ö. G. (2005). Öğretmenlerin kariyer sürecinde yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çanakkale On-sekiz Mart Üniversitesi.
• İkiz, F. E. (2009). İlköğretim okullarında çalışan psikolojik danışmanların empati düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 346-356.
• İkiz, F. E. (2010). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran 
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 25-43.
• İnce. N. B., & Şahin. A. E, (2015). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu’nu Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 385-399. https://doi.org/10.21031/epod.97301
• Jackson, S. A. (2000). Referrals to the school counselor: A qualitative study. Professional School Counseling,3(4),277.
• Karasu, M., & Peker, M. (2019). Q Yöntemi: Tarihi, kuramı ve uygulaması. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 28-39. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120181122m000003
• Kepçeoğlu, M . (1999). Psikolojik danışma ve rehberlik. (12. Basım). Alkım Yayınevi.
• Kervancı, F. (2013). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma [Yayınlanmış doktora tezi]. Niğde Üniversitesi.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99–113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205
• MEB. (2001). Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, 2524.
• Öztabak, M. Ü. (2018). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı demografik değişkenlere ve faktörlere göre incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (12), 171-222. https://doi.org/10.16947/fsmia.502230
• Sarıkaya, P. (2007). Tükenmişlik sendromunun kişilik özelliklerinden denetim odağı ile ilişkisi ve bir uygulama [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Seğnemli, S. (2001). Rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Tuzgöl Dost, M., & Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik sorunları. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 389-407.
• Uslu, M., & Arı, R. (2005). Psikolojik danışmanların danışma becerisi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 509-519.
• Watts, S., & Stenner, P. (2005). Doing Q methodology: Theory, method and interpretation. Qualitative Research in Psychology, 2(1), 67-91. https://doi.org/10.1191/1478088705qp022oa
• Watts, S., & Stenner, P. (2012). Doing Q methodological research: Theory, method & interpretation. Sage Publications. 69-90. https://dx.doi.org/10.4135/9781446251911.n4
• Yam, F. C. (2018). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeyleri, iş doyumu, mesleki memnuniyet düzeyleri ve psikolojik danışma öz-yeterlikleri: Türkiye’de yapılmış araştırmaların incelenmesi. Akademik Başarı Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 70, 110-131.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2010). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Pegem Akademi. 
• Yıldırım, İ. (2017). Eğitimin oyunlaştırılmasına ilişkin öğrenci algıları: Bir Q metodu analizi. Eğitim ve Bilim, 42(191), 235-246. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6970
• Yüksel Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi: Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 5(2), 1-26.
• Yüksel, K., Diken, İ. H., Aksoy, V., & Karaaslan Ö. (2012). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 137-148.