Investigation of Hope Status of Parents with Children with Intellectual Disabilities

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 353 - 372, 26.06.2022

Elmas Sarıoğlu , Olcay Kulakoğlu

https://doi.org/10.47793/hp.1101087

Cited By: 3

Öz

Having a child with an intellectual disability brings with it some stress sources. In this study, it was aimed to determine the hope status of parents with mentally retarded children and to compare them in terms of various variables. "Personal Information Form" and "Continuous Hope Scale" were used as data collection tools in the study. The research group consists of 155 parents residing in the province of Istanbul, whose child has been diagnosed with intellectual disability. In the analysis of the research data, independent sample t-test from parametric tests, Anova, Welch and Pearson correlation analysis were used. In the study, while the hope levels of the parents did not differ according to the kinship status; It has been determined that the hope levels of parents who take care of their children, who take common responsibility in housework, who receive social support from the state, who do not receive economic support, who have a high education level, who have a high income, who have other disabilities in their children, are high. There is a positive relationship between the age of the disabled child and the hope levels of the parents. Based on the research data, it has been seen that the hope levels of parents with high education and income levels, who receive help with child care and housework, are high.

Anahtar Kelimeler

hope, mental disability, family, child

Zihinsel Yetersizliğe Sahip Çocuğu Olan Ebeveynlerin Umut Durumlarının İncelenmesi

Öz

Aileye yeni bir üye geleceği haberi ile ebeveynlerde beliren umut ve heyecan, çocuğun yetersizliğe sahip olduğu bilgisiyle yerini inkar, öfke, hüzün, umutsuzluk gibi olumsuz duygulara bırakmaktadır. Zihinsel yetersizliği olan bir çocuğa sahip olmak bir takım stres kaynaklarını da beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada zihinsel yetersizliğe sahip çocuğu olan ebeveynlerin umut durumlarının belirlenmesi ve çeşitler değişkenler açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve “Sürekli Umut Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma grubu İstanbul ilinde ikamet eden, çocuğu zihinsel yetersizlik tanısı almış 155 ebeveynden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde parametrik testlerden Bağımsız Örneklemler t Testi, ANOVA, Welch ve Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayısı uygulanmıştır. Araştırmada ebeveynlerin umut düzeyleri akrabalık durumuna göre farklılaşmazken; çocuğuyla başkalarının da ilgilendiği, ev işlerinde ortak sorumluluk alan, devletten sosyal destek alan, ekonomik destek almayan, eğitim seviyesi ve gelir düzeyi yüksek olan, çocuğunun yetersizliği hafif düzey olan ebeveynlerin umut düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yetersizliğe sahip çocuğun yaşı ile ebeveynlerin umut düzeyleri arasında pozitif bir ilişki vardır. Araştırma sonucunda yetersizliğe sahip çocuğu olan ebeveynlerin umut düzeylerinin yüksek olduğu değişkenlerden yola çıkılarak, çocuk bakımı ve ev işlerinde yardım alan, eğitim seviyesi ve gelir düzeyi yüksek ebeveynlerin umut düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

umut, zihinsel yetersizlik, aile, çocuk

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı web sitesi (2022, Mart 5). https://www.aile.gov.tr/sss/engelli-ve-yasli-hizmetleri-genel-mudurlugu/sosyal-yardimlar/
• Akandere, M., Acar, M., & Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22,23-32.
• Altuğ Özsoy, S., Özkahraman, Ş., & Çallı, H. (2006). Zihinsel engelli çocuk sahibi ailelerin yaşadıkları güçlüklerin incelenmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 9(9), 69-78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/21102/227266
• Arslan Aydın, M. (2016). Zihinsel engelli bireye sahip olan ebeveynlerin tükenmişlik
• Avşaroğlu, S. (2012). Zihinsel yetersizliğe sahip çocuğu olan anne-babaların kaygı
• Avşaroğlu, S. & Okutan, H. (2018). Zihin engelli çocuğu olan ailelerin yaşam doyumları, iyimserlik ve psikolojik belirti düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (1) , 59-76 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40516/485818
• Aykara, A. (2015). Zihinsel engelli kardeşe sahip bireylerin yaşantılarının değerlendirilmesi [Yayınlanmış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aydın, Ş. (2016). Fiziksel ve Zihinsel Engelli Çocuk Annelerinin Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi [Yayımlanmış tüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
• Baker, J.B., Mcintyre, L., Blacher, J., & Crnic, K. (2003). Pre-school children with and without developmental delay: behaviour problems and parenting stress over
• Bayer, A. (2020). Modernleşme sürecinde aile: Değişen annelik ve babalık. Selçuk
• Beckman, J.P. (1991). Comparison of mothers and fathers perceptions of the effects of young children with and without disabilites. American Journal on Mental
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019).
• Cavkaytar, A. (Ed.). (2021). Özel eğitimde aile eğitimi. Vize Akademik.
• Cin F., Aslan, M., & Arı, E. (2017). Zihinsel engelli bireye sahip olan ebeveynlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 19-32.
• Çağatay Deniz, M. (2011). Ayaktan kemoterapi alan hastalar ve yakınlarında sağlıkla ilgili yaşam kalitesi [Uzmanlık tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Çetin Gündüz, H. (2016). 21. yüzyılda Pozitif Psikoloji’nin parçası olarak umut ve Türkiye’deki yeri. Nobel Yayıncılık.
• Demirli Yıldız, A. (Ed.). (2016). Pozitif psikoloji bağlamında umut. Nobel Yayıncılık.
• Diken, H. (Ed.). (2012). Özel eğitime gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitim. Pegem Akademi.
• Duran, H. (2014). Tüketim kültürünün ailesi, medeniyet vakfı aile sempozyumu tebliğler. Medeniyet Vakfı Yayınları.
• Eke, B. (2011). Yaşam tarzı ile gelir seviyesi arasındaki ilişki. Sosyoloji Konferansları, 8,
• Eripek, S. (2005). Özel gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitim. Standart, Ekonomik ve Teknik Dergisi, 44, 14-19.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2018). How to design and evaluate research
• George, D., & Mallery, M. (2010). Spss for windows step by step: A simple guide and
• Gallagher, S., Phillips, A.C., Oliver, C. ve Carroll, D. (2008). Predictors of psychological morbidity in parents of children with intellectual disabilities. Journal of Pediatric Psychology 33(10), 1129-1136. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsn040
• Işıkhan, V. (2005). Engelli çocuğa sahip anne ve babalarda depresyon, Şefkat Matbaacılık.
• İşcan, G. Ç., & Malkoç, A. (2017). Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin umut düzeylerinin başa çıkma yeterliği ve yılmazlık açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Kalaycı, Ş. (Ed.). (2018). Faktör analizi. Dinamik Akademi.
• Kulbaş, E., & Özabacı, N. (2021). Pozitif psikoloji akımının zihinsel yetersizliği olan
• Kurt, A., Tekin, A., Koçak, V., Kaya, Y., Özpulat, Ö., & Önat, H. (2008). Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların karşılaştıkları güçlükler. Türkiye Klinikleri J Pediatr, 17, 158-163.
• Kashdan, T. B., Pelham, W. E., Lang, A. R., Hoza, B., Jacob, R. G., Jennings, J. R., ... & Gnagy, E. M. (2002). Hope and optimism as human strengths in parents of children with externalizing disorders: Stress is in the eye of the beholder. Journal of Social and Clinical Psychology, 21(4), 441-468. https://doi.org/10.1521/jscp.21.4.441.22597
• McGoldrick, M. (1998). Re-visioning family therapy: Race, culture, and gender in clinical practice. Guilford Press.
• Nichols, M. (2013). Aile terapisi: Kavramlar ve yöntemler. Kaknüs Yayınları.
• Miller, J. F. (1985). Hope doesn’t necessary spring eternal sometimes it has to be carefully mined and channeled. American Journal of Nursing, 85, 22 – 25.
• Olçay, S., & Saral, D. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler: Aileler için rehber kitapçık. Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Ve Rehberlik Hizmetleri Müdürlüğü: Ankara, ISBN: 978-975-11-5495-8
• Öz, F. (2004). Sağlık alanında temel kavramlar. İmaj Yayıncılık.
• Owen, M. (2006). Genes and behavior: Nature–nurture ınterplay explained by michael rutter, British
• Özabacı, N., & Erkan, Z. (2013). Aile danışmanlığı: Kuram ve uygulamalara genel bir bakış. Pegem Akademi.
• Özen, A., Yaşaran, Ö., & Batu, S. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal
• Özmen, D., & Çetinkaya, A. (2012). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadiği sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(3), 35-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/issue/49347/630323
• Patterson, J.M (2002). Understanding family resilience. Journal of Clinical Psychology, 58(3), 233-246. https://doi.org/10.1002/jclp.10019
• Romero, M. (1989). Hope and outcome anticipation. Doctoral Dissertations Available from Proquest. AAI8917396.
• Sivrikaya, T., & Çiftçi Tekinarslan İ. (2013). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip
• Sneyder, C.R., Rand, K.L., ve Sigmon, D.R. (2002). Hope theory: A member of the positive psychology family. Hanbook of Positive Psychology Oxford University Press, 257-266.
• Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., ... & Harney, P. (1991). The will and the ways: Development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of Personality and Social
• Sucuoğlu, B. (Ed). (2016). Zihin engelliler ve eğitimleri. Kök Yayıncılık.
• Tarhan, S., ve Bacanlı, H. (2015). Sürekli umut ölçeğinin türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happines& Well-Being, 3, 1-4.
• Tozoğlu, E., & Dursun, M. (2020). Spor bilimlerinde bilimsel araştırma süreci. Efe Akademi Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu web sitesi (2022, Şubat 14). https://sozluk.gov.tr/
• Varol, N. (2005). Aile eğitimi. Kök Yayıncılık.
• Yola, İ. (2011). The mediatıng roles of coping styles and perceived social support between dispositional hope and posttraumatic growth relationships among postoperative breast cancer patients: A longitudinal study [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Yurtsever, Y., & Tortop, H. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda tablet bilgisayar yoluyla sunulan etkinlik çizelgesi uygulamaları. Journal of Gifted Education and Creativity, 4 (2), 12-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgedc/issue/38702/449425