Hemşireliğin Felsefi Özü İyileştirici Bakım

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 3, 191 - 200, 09.08.2016

Hediye Arslan Özkan , Zümrüt Bilgin

Öz

ÖZET Hemşirelik var olduğu zamanlardan bu yana hemşireler, insanların yaralarını sarmak, acılarını dindirmek, yeniden yaşama uyum sağlamalarını desteklemek amacıyla bir iyileşme sürecinin uygulayıcısı olmuşlardır. Günü-müzdeki tıp ve hemşirelik biliminde, teknoloji ve biyomedikal alandaki gelişmeler sayesinde iyileştirme sürecinde çok çeşitli yöntemlerden yararlanılmaktadır. Bu gelişmeler, hemşirelik bakımını ama aynı zamanda felsefesini de etkilemiş olmasına karşın, iyileştirme felsefesi daima korunmuş, bakımın öz amacı olmaya yüzyıllardır devam etmiştir. Bir başka deyişle hemşireliğin bakım verici rolünün özünü iyileştirme süreçleri oluşturmaktadır. İyileş-mede kullanılan mevcut modellerin çoğu teknolojik yöntemlere dayalı tedavi ve bakım uygulamalarıdır. Oysa iyileştirme (terapötik yaklaşım) yaratabilmek için güven, umut, inanç, insan onuruna saygı, adil yaklaşım ve bi-limsel birikimle yoğrulmuş bir profesyonellik gerekmektedir. Aynı zamanda bireyi bilme, birlikte olma, onun için eylemde bulunma ve onun yaşamını kolaylaştırma gibi birden çok eylemi kapsamaktadır. İyileştirici bakım sürekli ilişkiye dayanır, hasta ve hemşire iyileşme sürecinin ortaklarıdır, hemşireler hastaların iyileşme yolculuklarında yanında olarak iyileşme sürecini hızlandırabilir. İyileştirici bakım, hastalığın şiddetini azaltmak veya ortadan kal-dırmak için yapılan hemşirelik girişimlerinin tamamını ayrıca hasta ve ailesinin bakıma aktif katılımını sağlamayı içerir.

Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, felsefe, iyileştirici, bakım

ABSTRACT In essence, since the time of beginning the nursing profession has been around to heal the wounds of people, relieve the pain. It has become a practice of the healing process to adopt people back to the life again. In today’s medical and nursing science, many various methods have been applied during the healing process, thanks to advancements in technology and biomedical fields. Although these developments changed the way of nursing care and its philosophy throughout the history, the healing philosophy behind nursing has always been always stayed the same and continued for centuries. In other words, the essence of caring in the nursing profession has been constituted by improvements in the healing process. Most of the recent methodological models used for treatment and caring are based on technological improvements. However, to maintain healing process (therapeutic approach), a fair approach and the professionalism built on trust, hope, faith and respect for human dignity are required. Likewise, in this approach, knowing the person, being together with her/him and taking actions to facil-itate his/her are equally important. A curative healing process depends on continuous communication between a patient and nurse. In addition, nurses are able to accelerate the healing process by assisting patients during the course. In summary, a curative care performed to reduce the severity of disease consists of all of the nurses’ effort, in addition to the ensured active participation of the patients’ family.
Key words: Nursing, philosophy, healing, care

Anahtar Kelimeler

Anahtar sözcükler: Hemşirelik; felsefe; iyileştirici; bakım.

Kaynakça

• Kaynaklar
• Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar, Akademi Basın Yayın, İstanbul, 2012; 93-102.
• Arslan Özkan H. Hemşirelikte Bilim Felsefe ve Bakımın Temelleri. Akademi basın Yayın, 2014, İstanbul.
• Kahraman S. Modern ve postmodern düşünceler hemşirelik felesefesini etkiledi mi?. CÜ. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12(2):56-61.
• Watson J. Jean Watson: Theory of human caring. In: Parker, M.E. (Ed), Nursing Theories and Nursing Practice. 2nd ed., Philadelphia: FA Davis Company 2005b;295-305.
• Öner Altıok H, Şengün F, Üstün B. Bakım kavram analizi. DEUHYO ED. 2011; 4 (3):137-140.
• Taylan S, Alan S, Kadıoğlu S. Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012; (3):66-74.
• Watson J. Watson’s theory of human caring and subjective living experiences: Carative factors/caritas processes as a disciplinary guide to the professional nursing practice. Texto Contexto Enferm Florianópolis 2007;16(1):129-35.
• Göçmen Baykara Z. Hemşirelik bakımında hemşirenin mesleki özerkliğinin değerlendirilmesi: Niteliksel bir çalışma. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. 2010; http://tez2.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi:15.03.2015.
• Robinson J. and Elkan R. Health Needs Assessment. Pearson Professional Limited, 1996;New York.
• Bowling A. Measuring health. Open University Press, 1991;Milton Keynes.
• Miner-Williams D. Putting a puzzle together: Making spirituality meaningful fornursing using an evolving theoretical framework. Journal of Clinical Nursing 2006;15:811-821.
• Smith J. The idea of health: A philosophical inquiry. Adv Nurs Sci 1981;3:43-50.
• Swanson KM, Wojnar, D. Optimal healing environments in nursing. Journal of Alternative and Complementary Medicine 2004;10: 43-48.
• Watson J. Nursing: Human science and human care. New York: Jones & Bartlett Learning, 1nd Revised edition, 2008.
• Arslan Özkan İ, Okumuş H. Bakım ve İyileşmenin Kesiştiği Bir Model: Watson’ın İnsan Bakım Modeli. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2012;2;61-72.
• Cortis JD, Kendrick K. Nursing ethics, caring and culture. Nurs Ethics 2003;10 (1):77-88.
• Sherwood GD. Meta-synthesis of qualitative analysis of caring: defining a therapeutic model of nursing. Advanced Practice of Nursing Quarterly 1997;3: 32-42.
• Finfgeld-Connett D. Meta-synthesis of caring in nursing. Journal of Clinical Nursing 2008; 17: 196-204.
• Scott JG, Cohen D, Dicicco-Bloom B, Miller WL, Stange KC, Crabtree BF. Understanding healing relationships in primary care. Annals of Famıly Medıcın. 2008;6(4):315-321.
• Gaydos HL. On calling and character: caring as an archetypal act. Int J Hum Caring 2001;5:8-13.
• Snyderman, R, Weil, AT. Integrative medicine: Bringing medicine back to its roots. Archives of Internal Medicine 2003;162(4), 395-397.
• Akkuş Topçu S. Hemşirelik Uygulamaları ve Eğitiminde Tamamlayıcı ve Alternatif Tedaviler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2009; 6 (2):5-9.
• Lukose A. Developing a Practice Model for Watson’s Theory of Caring. Nurs Sci Q 2011;24(1):27-30.
• Sungur Ergeneoğlu A, Aytuğ A. Sağlık kurumlarında değişen paradigmalar ve iyileştiren hastane kavramının mimari tasarım açısından irdelenmesi. MMGARON YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi 2007; 2(1):44-63.
• Cohen Mansfield J, Werner P. Outdoor wandering parks for persons with dementia: Asurvey of characteristics and use, Alzherms Disease and Associated Disorders. 1999; 13(2):109-117, Lippincott Williams and Wilkins, USA.
• Bhowmik SR. Incorporation of healing environment in the ICU. Sinhgad e-Journal of Nursing 2011; 1(1):10-12.
• Spaniol S. Art and mental illness: where is the link? The Arts in Psychotherapy 2001;28:221-232.
• Monti AD, Peterson C, Kunkel SJE, Hauck WW, Pequignot E, Rhodes L et al. A randomized, controlled mindfulness based art therapy (MBAT) for women wıth cancer. Psychooncology 2006;15:363-373.
• Bar-Sela G, Atid L, Danos S, Gabay N, Epelbaum R. Art therapy improved depression and influenced fatigue levels in cancer patients on chemotherapy. Psychooncology 2007; 16:980-984.
• Yardımcı İ. Mizah Kavramı ve Sanattaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2010; 3(2): 1-41.
• Arslan Özkan H: Mizahın aile üzerine etkisi, Ed: S Kuğuoğlu, BC Demirbağ Aile Temelli Sağlık Yaklaşımı, Akademisyen Tıp Kitapevi, 2015 Ankara.
• Wıckberg D. The Senses Of Humor: Self and Laughter in Modern America, Cornell University Pres, 1998); Ithaca NY.
• Hefferın L. “The Relationship Between Sense Of Humor And Teamwork Management Styles Of Business Managers”, Unpublished Doctoral Dissertation, Northern Illinois University, 1996;UMI Dissertation Information Service.
• Kleın A. “Mizahın İyileştirici Gücü” (Çev: Sibel Karayusuf), Epsilon Yayınları, 1999;İstanbul.
• Karamızrak N. Ses ve müziğin organları iyileştirici etkisi. Koşuyolu Heart Journal 2014; 17(1):54-57
• Çoban A. Müzikterapi. Ruh Sağlığı İçin Müzikle Tedavi. İstanbul: Timaş Yayınları; 2005;40-58.
• Gençel Ö. Müzikle tedavi. Kastamonu Eğitim Dergisi 2006; (14)2: 697-706 .
• World Federatıon Of Musıc Therapy, Bulletin. 1997; 1, July, s.1
• Sawatzky R, Pesut B. Attributes of spiritual care in nursing practice. Journal of Holıstıc Nursıng 2005; 23(1): 19-33.
• Carpenter K, Girvin L, Kitner W et al. Spirituality: A dimension of holistic critical care nursing. Dimens Crit Care Nurs 2008; 27(1):16-20.
• McEwen M. Spiritual nursing care. Holistic Nursing Practice 2005; 19(41):161 -168.
• Khorshıd L, Gürol Arslan G. Hemşirelik ve spiritüel bakım. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006; 22 (1): 233-243.
• Öz F. İnsan, spiritual gereksinimler ve hemşirelik. Klinik Bilimler ve Doktor 2004; 10, 266-273.
• Baldacchino DR. Nursing competencies for spiritual care. Journal of Clinical Nursing 2006;5: 885–896.
• Arslan H, Konuk Şener D. Stigma, spiritüalite ve konfor kavramlarının Meleis’in kavramgeliştirme sürecine göre irdelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009;2(1):51-58.
• Kostak M. Hemşirelik bakımının spiritüel boyutu. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 6: 105-115.
• Seybold KS, Hill PC. The role of religion and spirituality in mental and physical health. American Psychological Societ. 2001;10(1): 21-24.
• Como JM. Spiritual practice: a literature review related to spiritual health and health outcomes. Holıstıc Nursıng Practıce 2007;21(5):224-236.
• Sağkal T, Eşer İ. Hemşirelikte yeni bir uygulama: reiki dokunma terapisi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011;4 (1):182-189.
• Singg S. Use of Reiki as a biofield therapy: An adjunct to conventional medical care. Clin Case Rep Rev, 2015; 1(3):54-60.
• Rogers M. Nursing: a science of unitary human beings. In: Conceptual Models for Nursing Practice, 3rd edn (ed. J. P. Riehl-Sisca), 1989; pp. 181-188. Appleton &Lange, Norwalk, Connecticut.
• Erdoğan Z, Çınar S. Reiki: eski bir iyileștirme sanatı-modern hemșirelik uygulaması. Kafkas J Med Sci 2011; (2):86-91.
• Arslan Özkan H, Çıtak Tunç G. İyileştirici bakım modelleri ve hemşirelik, Ed: H.Arslan Özkan. Hemşirelikte Bilim Felsefe ve Bakımın Temelleri. Akademi basın Yayın, 2014, İstanbul.