Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Carpal Tunnel Syndrome Symptoms and Functional Status in Office

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 196 - 203, 15.10.2017
https://doi.org/10.17681/hsp.304396

Öz

Aim: The aim of the study was to examine carpal tunnel
syndrome symptoms and functional status in office workers. Material and Method: This study is a descriptive research. The
population of this research is comprised of people working in two different
buildings private institutions in the city of Istanbul. The research was
conducted between the dates of November 2015-May 2016. The population is
comprised of 700 workers. It is aimed to reach whole population without
sampling, but office workers intense worked and they didn’t want to
participate, so this research was completed by contacting with 153 workers who
are voluntary for this research. Individuals were informed about the research
and verbal consents were obtained for the research. Socio-Demographic
Questionnaire and Boston Carpal Tunnel Syndrome Questionnaire were used as data
collection tools. Results: The
average age of the participants was 33.62±8.22, 51.6% were woman, 50.3% were marriage,
12.4% were diagnosed with hand and wrist disorders.  The mean score of the Symptom Severity Scale
of Boston Carpal Tunnel Syndrome Questionnaire was 1.34±4.46 (min=1, max=3) and
the mean score of Functional Status Scale was 1.24±0.40 (min=1, max=3.5). 62.1%
of the workers stated that they did not have difficulty in their functions and
33.3% stated that they were slightly difficult. When examined in terms of
symptoms; it was found that 42.5% of the workers did not have signs for carpal
tunnel syndrome, 47% were mild, and 9.8% were medium. There was a significant
positive correlation between the symptom severity scale and the functional
status scale scores (r=.67, p=0.00). As carpal tunnel symptoms increased,
functional capacity insufficient increased.

Kaynakça

  • 1. Özgenel GY, Bayraktar A, Özbek S, Akın S, Kahveci R. Karpal tünel sendromu: 92 olgunun geriye dönük değerlendirilmesi [Carpal tunnel syndrome: retrospective analysis of 92 cases]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi [Journal of Uludag University Medical Faculty] 2010; 36(3): 95-8.
  • 2. Umay E, Karaahmet ZÖ, Avluk Ö, Çakçı A. Karpal tünel sendromlu hastalarda kompresyonun şiddeti ile klinik semptomlar, fiziksel, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesi bulgularının ilişkisi [Relationship between the severity of compression and clinical symptoms, physical, functional and quality of life findings in patients with carpal tunnel syndrome]. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi [Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation] 2011; 57: 193-200.
  • 3. Öztürk A. Karpal tünel sendromu hastalarında ağrı ve yeti yitiminin yaşam kalitesi üzerine etkileri [Effects of pain and disability on quality of life in patients with carpal tunnel syndrome]. Konuralp Tıp Dergisi [Konuralp Medical Journal] 2013; 5(3): 38-43.
  • 4. Harris-Adamson C, Eisen E, Kapellusch J, Garg A, Hegmann KT, Thiese MS et al. Biomechanical risk factors for carpal tunnel syndrome: a pooled study of 2474 workers. Occup Environ Med 2015; 72(1): 33-41.
  • 5. Dale AM, Harris-Adamson C, Rempel D, Gerr F, Hegmann K, Silverstein B, et al. Prevalence and incidence of carpal tunnel syndrome in us working populations: pooled analysis of six prospective studies. Scand J Work Environ Health; 39(5): 495-505.
  • 6. Raman SR, Al-Halabi B, Hamdan E, Landr MD. Prevalence and risk factors associated with self-reported carpal tunnel syndrome among office workers in Kuwait. BMC Res Notes 2012; 13(5): 289.
  • 7. Öztürk E. Karpal tünel sendromu tanısında ultrasonografinin rolü ve katkıları [Role and contributions of ultrasonography in the diagnosis of carpal tunnel syndrome] [Yüksek Lisans Tezi]. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi̇ Radyoloji̇ Kliniği [Taksim Training and Research Hospital Radiology Clinic], İstanbul, Türkiye, 2006.
  • 8. Bongers FJ, Schellevis FG, van den Bosch WJ, van der Zee J. Carpal tunnel syndrome in general practice (1981-2001): incidence and role of occupational and non-occupational factors. Br J Gen Pract 2007; 57 (534): 36-9.
  • 9. Bland J. Carpal tunnel syndrome. British Medical Journal 2007; 335 (7615): 343-46.
  • 10. Büyükkoyuncu Pekel N, Şenol N, Yıldız D, Kasım Kılıç A, Kamacı Şener D, Seferoğlu M et al. The diagnostic efficacy of clinical findings and electrophysiological studies in carpal tunnel syndrome. Eur Res J 2017: 1-6.
  • 11. Barcenilla A, March LM, Chen JS, Sambrook PN. Carpal tunnel syndrome and its relationship to occupation: a meta-analysis. Rheumatology 2012; 51(2): 250-61.
  • 12. Uçar M, Vatansever F, Tarık N, Çebici M, Sütbeyaz S, Sarp Ü et al. Karpal tünel sendromu olan hastalarda ortalama trombosit hacmi ve diğer hemogram sonuçlarının karşılaştırılması [The comparison of mean platelet volume and other hemogram results in patients with carpal tunnel syndrome] JCEI 2015; 6(2): 154-58.
  • 13. Kürşad F, Öztura İ, Genç A. Karpal tünel sendromu tanısında sübjektif yakınmaların kantitatif olarak kullanılabilirliği [Quantitative employment of subjective complaints in carpal tunnel syndrome diagnosis]. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi [Dokuz Eylul University Medical Journal] 2005; 19(1): 21-9.
  • 14. Güney F, Aydoğdu Kıreşi D, Tüfekçi O, Şahin TK. İdiyopatik karpal tünel sendromlu hastalarda klinik-elektrofizyolojik ve kantitatif MR görüntüleme değerlendirmesi [Clinical-neurophysiological and quantitative MR imaging assessment in patients with idiopathic carpal tunnel syndrome]. Türkiye Klinikleri [J Med Sci] 2014; 34(3): 285-92.
  • 15. Serarslan Y, Melek İM, Duman T. Karpal tünel sendromu [Carpal tunnel syndrome]. Pamukkale Tıp Dergisi [Pamukkale Medical Journal] 2008; 1(1): 45-9.
  • 16. Mediouni Z, Bodin AM, Dale E, Herquelot M, Carton A, Leclerc N et al. Carpal tunnel syndrome and computer exposure at work in two large complementary cohorts. BMJ Open 2015; 5 (9): 1-9.
  • 17. Carpal tunnel syndrome and computer use-is there a lınk? Available from: http://ergo.human.cornell.edu/jamamayocts.html (Erişim Tarihi: 02.03.2017)
  • 18. Keogh JP, Gucer PW, Gordon JL, Nuwayhid I. Patterns and predictors of employer risk reduction activities (ERRAs) in response to a work-related upper extremity cumulative trauma disorder (UECTD): reports from workers compensation claimants. Am J Ind Med 2000; 38(5): 489-97.
  • 19. Bekkelund SI, Pierre-Jerome C, Torbergsen T, Ingebrigtsen T. Impact of occupational variables in carpal tunnel syndrome. Acta Neurol Scand 2001; 103(3): 193-7.
  • 20. Roquelaure Y, Ha C, Fouquet N, Descatha A, Leclerc A, Goldberg M et al. Attributable risk of carpal tunnel syndrome in the general population: implications for intervention programs in the workplace. Scand J Work Environ Health. 2009; 35(5): 342-8.
  • 21. Collins RM, Janse Van Rensburg DC, Patricios JS, Common work-related musculoskeletal strains and injuries. S Afr Fam Pract 2011; 53(3): 240-6.
  • 22. Heybeli N, Ozdemıroglu RA, Aksoy OG, Mumcu EF. Functional and symptomatic scoring used for the assessment of outcome in carpal tunnel release. Acta Orthopaedica Traumatologica Turcica 2000; 35 (2):147-51.
  • 23. Palmer KT, Harris EC, Coggon D. Carpal tunnel syndrome and its relation to occupation: a systematic literature review. Occup Med 2007; 57(1): 57-66.
  • 24. Nathan PA, Meadows KD. Occupation as a risk factor for impaired sensory conduction of the median nerve at the carpal tunnel. J Hand Surg 1998; 13(2): 167-70.
  • 25. Ollivere J, Logan K, Ellahee N, Miller-Jones JC, Wood M, Nairn DS. Severity scoring in carpal tunnel syndrome helps predict the value of conservative therapy. J Hand Surg 2009; 34(4): 511-5.
  • 26. Roscerance JC, Douphrate DI. Carpal tunnel syndrome among dairy workers in large-herd operations in the United States. Ergonomics, Safety, and Health. International Conference of Agricultural Engineering-CIGR-Ag Eng 2012: Agriculture and Engineering for a Healthier Life, Valencia, Spain, 8-12 July 2012.
  • 27. Petit A, Ha C, Bodin J, Rigouin P, Descatha A, Brunet R et al. Risk factors for carpal tunnel syndrome related to the work organization: a prospective surveillance study in a large working population. Appl Ergon 2015; 47: 1-10.
  • 28. Shaffi Ahamed S, Bardeesi Anas M, Altwair Aref A, Al Mubarak Abdulrahman A. Prevalence and associated factors of carpal tunnel syndrome (CTS) among medical laboratory staff at king saud university hospitals, KSA. Pak J Med Sci 2015; 31(2): 331-5. 29. İdman E. Ofis ortamlarında çalışanların karpal tünel sendromuna yakalanma oranları [Carpal tunnel syndrome rate for offıce workers] [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü [Istanbul New Century University Institute of Health Sciences], İstanbul, Türkiye, 2015.
  • 30. İlhan D, Toker S, Kılıncıoğlu V, Gülcan E. Assessment of the boston questionnaire in diagnosis of idiopathic carpal tunnel syndrome: comparing scores with clinical and neurophysiological findings. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 3: 4-9.

Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 196 - 203, 15.10.2017
https://doi.org/10.17681/hsp.304396

Öz

Amaç: Bu çalışma ofis
çalışanlarında
 karpal tünel
sendromu 
 semptomları ve fonksiyonel
durumu belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır.
 
Gereç ve Yöntem:
Bu tanımlayıcı araştırmanın evrenini İstanbul ilinde bulunan özel bir şirketin
iki ayrı binasında Kasım 2015-Mayıs 2016 tarihleri arasında çalışan 700 ofis
çalışanı oluşturmuş, örneklem seçimi yapılmamış tüm evrene ulaşmak
hedeflenmiştir. Ofis çalışanlarının yoğun iş temposu ve çalışmaya katılmak
istememeleri nedeniyle, katılmaya gönüllü olan 153 bireye ulaşılmıştır. Bireyler
araştırma hakkında bilgilendirilmiş ve araştırma için sözlü onamları
alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Sosyo-Demografik Soru Formu ve
Boston Karpal Tünel Sendromu Anketi kullanılmıştır.  Bulgular: Araştırmaya katılan
çalışanların yaş ortalaması 33.62±
8.22, %51.6’sı
kadın, %50.3’ü evli, %12.4’ünün
 el ve bilek rahatsızlıkları için tanı konmuş hastalığı bulunmaktadır. Çalışanların Boston Karpal Tünel Sendromu
Anketi
Semptom Şiddeti Skalası puan ortalaması 1.34±4.46,
Fonksiyonel Durum Skalası puan ortalaması 1.24±0.40
bulunmuştur. Çalışanların %62.1’i fonksiyonlarında zorluk çekmediğini, %33.3’ü
hafif derece zorlandığını belirtmiştir. Semptomlar açısından incelendiğinde; çalışanların
%42.5’inde karpal tünel sendromuna yönelik belirti olmadığı, %47’sinde hafif
derecede, %9.8’inde ise orta derecede belirtiler olduğu bulunmuştur. Çalışanların
Semptom şiddeti skalası ile fonksiyonel durum skalası puan ortalamaları
arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=.67;
p=0.00). Buna göre çalışanlarda karpal tünel sendromu semptomları attıkça
fonksiyonel durum kapasitesinde yetersizlik artmaktadır. 

Kaynakça

  • 1. Özgenel GY, Bayraktar A, Özbek S, Akın S, Kahveci R. Karpal tünel sendromu: 92 olgunun geriye dönük değerlendirilmesi [Carpal tunnel syndrome: retrospective analysis of 92 cases]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi [Journal of Uludag University Medical Faculty] 2010; 36(3): 95-8.
  • 2. Umay E, Karaahmet ZÖ, Avluk Ö, Çakçı A. Karpal tünel sendromlu hastalarda kompresyonun şiddeti ile klinik semptomlar, fiziksel, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesi bulgularının ilişkisi [Relationship between the severity of compression and clinical symptoms, physical, functional and quality of life findings in patients with carpal tunnel syndrome]. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi [Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation] 2011; 57: 193-200.
  • 3. Öztürk A. Karpal tünel sendromu hastalarında ağrı ve yeti yitiminin yaşam kalitesi üzerine etkileri [Effects of pain and disability on quality of life in patients with carpal tunnel syndrome]. Konuralp Tıp Dergisi [Konuralp Medical Journal] 2013; 5(3): 38-43.
  • 4. Harris-Adamson C, Eisen E, Kapellusch J, Garg A, Hegmann KT, Thiese MS et al. Biomechanical risk factors for carpal tunnel syndrome: a pooled study of 2474 workers. Occup Environ Med 2015; 72(1): 33-41.
  • 5. Dale AM, Harris-Adamson C, Rempel D, Gerr F, Hegmann K, Silverstein B, et al. Prevalence and incidence of carpal tunnel syndrome in us working populations: pooled analysis of six prospective studies. Scand J Work Environ Health; 39(5): 495-505.
  • 6. Raman SR, Al-Halabi B, Hamdan E, Landr MD. Prevalence and risk factors associated with self-reported carpal tunnel syndrome among office workers in Kuwait. BMC Res Notes 2012; 13(5): 289.
  • 7. Öztürk E. Karpal tünel sendromu tanısında ultrasonografinin rolü ve katkıları [Role and contributions of ultrasonography in the diagnosis of carpal tunnel syndrome] [Yüksek Lisans Tezi]. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi̇ Radyoloji̇ Kliniği [Taksim Training and Research Hospital Radiology Clinic], İstanbul, Türkiye, 2006.
  • 8. Bongers FJ, Schellevis FG, van den Bosch WJ, van der Zee J. Carpal tunnel syndrome in general practice (1981-2001): incidence and role of occupational and non-occupational factors. Br J Gen Pract 2007; 57 (534): 36-9.
  • 9. Bland J. Carpal tunnel syndrome. British Medical Journal 2007; 335 (7615): 343-46.
  • 10. Büyükkoyuncu Pekel N, Şenol N, Yıldız D, Kasım Kılıç A, Kamacı Şener D, Seferoğlu M et al. The diagnostic efficacy of clinical findings and electrophysiological studies in carpal tunnel syndrome. Eur Res J 2017: 1-6.
  • 11. Barcenilla A, March LM, Chen JS, Sambrook PN. Carpal tunnel syndrome and its relationship to occupation: a meta-analysis. Rheumatology 2012; 51(2): 250-61.
  • 12. Uçar M, Vatansever F, Tarık N, Çebici M, Sütbeyaz S, Sarp Ü et al. Karpal tünel sendromu olan hastalarda ortalama trombosit hacmi ve diğer hemogram sonuçlarının karşılaştırılması [The comparison of mean platelet volume and other hemogram results in patients with carpal tunnel syndrome] JCEI 2015; 6(2): 154-58.
  • 13. Kürşad F, Öztura İ, Genç A. Karpal tünel sendromu tanısında sübjektif yakınmaların kantitatif olarak kullanılabilirliği [Quantitative employment of subjective complaints in carpal tunnel syndrome diagnosis]. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi [Dokuz Eylul University Medical Journal] 2005; 19(1): 21-9.
  • 14. Güney F, Aydoğdu Kıreşi D, Tüfekçi O, Şahin TK. İdiyopatik karpal tünel sendromlu hastalarda klinik-elektrofizyolojik ve kantitatif MR görüntüleme değerlendirmesi [Clinical-neurophysiological and quantitative MR imaging assessment in patients with idiopathic carpal tunnel syndrome]. Türkiye Klinikleri [J Med Sci] 2014; 34(3): 285-92.
  • 15. Serarslan Y, Melek İM, Duman T. Karpal tünel sendromu [Carpal tunnel syndrome]. Pamukkale Tıp Dergisi [Pamukkale Medical Journal] 2008; 1(1): 45-9.
  • 16. Mediouni Z, Bodin AM, Dale E, Herquelot M, Carton A, Leclerc N et al. Carpal tunnel syndrome and computer exposure at work in two large complementary cohorts. BMJ Open 2015; 5 (9): 1-9.
  • 17. Carpal tunnel syndrome and computer use-is there a lınk? Available from: http://ergo.human.cornell.edu/jamamayocts.html (Erişim Tarihi: 02.03.2017)
  • 18. Keogh JP, Gucer PW, Gordon JL, Nuwayhid I. Patterns and predictors of employer risk reduction activities (ERRAs) in response to a work-related upper extremity cumulative trauma disorder (UECTD): reports from workers compensation claimants. Am J Ind Med 2000; 38(5): 489-97.
  • 19. Bekkelund SI, Pierre-Jerome C, Torbergsen T, Ingebrigtsen T. Impact of occupational variables in carpal tunnel syndrome. Acta Neurol Scand 2001; 103(3): 193-7.
  • 20. Roquelaure Y, Ha C, Fouquet N, Descatha A, Leclerc A, Goldberg M et al. Attributable risk of carpal tunnel syndrome in the general population: implications for intervention programs in the workplace. Scand J Work Environ Health. 2009; 35(5): 342-8.
  • 21. Collins RM, Janse Van Rensburg DC, Patricios JS, Common work-related musculoskeletal strains and injuries. S Afr Fam Pract 2011; 53(3): 240-6.
  • 22. Heybeli N, Ozdemıroglu RA, Aksoy OG, Mumcu EF. Functional and symptomatic scoring used for the assessment of outcome in carpal tunnel release. Acta Orthopaedica Traumatologica Turcica 2000; 35 (2):147-51.
  • 23. Palmer KT, Harris EC, Coggon D. Carpal tunnel syndrome and its relation to occupation: a systematic literature review. Occup Med 2007; 57(1): 57-66.
  • 24. Nathan PA, Meadows KD. Occupation as a risk factor for impaired sensory conduction of the median nerve at the carpal tunnel. J Hand Surg 1998; 13(2): 167-70.
  • 25. Ollivere J, Logan K, Ellahee N, Miller-Jones JC, Wood M, Nairn DS. Severity scoring in carpal tunnel syndrome helps predict the value of conservative therapy. J Hand Surg 2009; 34(4): 511-5.
  • 26. Roscerance JC, Douphrate DI. Carpal tunnel syndrome among dairy workers in large-herd operations in the United States. Ergonomics, Safety, and Health. International Conference of Agricultural Engineering-CIGR-Ag Eng 2012: Agriculture and Engineering for a Healthier Life, Valencia, Spain, 8-12 July 2012.
  • 27. Petit A, Ha C, Bodin J, Rigouin P, Descatha A, Brunet R et al. Risk factors for carpal tunnel syndrome related to the work organization: a prospective surveillance study in a large working population. Appl Ergon 2015; 47: 1-10.
  • 28. Shaffi Ahamed S, Bardeesi Anas M, Altwair Aref A, Al Mubarak Abdulrahman A. Prevalence and associated factors of carpal tunnel syndrome (CTS) among medical laboratory staff at king saud university hospitals, KSA. Pak J Med Sci 2015; 31(2): 331-5. 29. İdman E. Ofis ortamlarında çalışanların karpal tünel sendromuna yakalanma oranları [Carpal tunnel syndrome rate for offıce workers] [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü [Istanbul New Century University Institute of Health Sciences], İstanbul, Türkiye, 2015.
  • 30. İlhan D, Toker S, Kılıncıoğlu V, Gülcan E. Assessment of the boston questionnaire in diagnosis of idiopathic carpal tunnel syndrome: comparing scores with clinical and neurophysiological findings. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 3: 4-9.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm ARAŞTIRMA YAZILARI
Yazarlar

Nurcan Kolaç Bu kişi benim

Ayşe Sezer Balcı

Fatma Nevin Şişman

Filiz Ünver Bu kişi benim

Zeynep Böyükbaş Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 15 Ekim 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 4 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Kolaç, N., Sezer Balcı, A., Şişman, F. N., Ünver, F., vd. (2017). Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi, 4(3), 196-203. https://doi.org/10.17681/hsp.304396
AMA Kolaç N, Sezer Balcı A, Şişman FN, Ünver F, Böyükbaş Z. Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum. HSP. Ekim 2017;4(3):196-203. doi:10.17681/hsp.304396
Chicago Kolaç, Nurcan, Ayşe Sezer Balcı, Fatma Nevin Şişman, Filiz Ünver, ve Zeynep Böyükbaş. “Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları Ve Fonksiyonel Durum”. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi 4, sy. 3 (Ekim 2017): 196-203. https://doi.org/10.17681/hsp.304396.
EndNote Kolaç N, Sezer Balcı A, Şişman FN, Ünver F, Böyükbaş Z (01 Ekim 2017) Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 4 3 196–203.
IEEE N. Kolaç, A. Sezer Balcı, F. N. Şişman, F. Ünver, ve Z. Böyükbaş, “Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum”, HSP, c. 4, sy. 3, ss. 196–203, 2017, doi: 10.17681/hsp.304396.
ISNAD Kolaç, Nurcan vd. “Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları Ve Fonksiyonel Durum”. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 4/3 (Ekim 2017), 196-203. https://doi.org/10.17681/hsp.304396.
JAMA Kolaç N, Sezer Balcı A, Şişman FN, Ünver F, Böyükbaş Z. Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum. HSP. 2017;4:196–203.
MLA Kolaç, Nurcan vd. “Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları Ve Fonksiyonel Durum”. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi, c. 4, sy. 3, 2017, ss. 196-03, doi:10.17681/hsp.304396.
Vancouver Kolaç N, Sezer Balcı A, Şişman FN, Ünver F, Böyükbaş Z. Ofis Çalışanlarında Karpal Tünel Sendromu Semptomları ve Fonksiyonel Durum. HSP. 2017;4(3):196-203.