Menopozal Dönemdeki Kadınlarda Huzursuz Bacak Sendromunun Görülme Sıklığı, Yaşam ve Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 62 - 73, 10.02.2019

Hamide Altundağ Sevil Şahin

https://doi.org/10.17681/hsp.410362

Öz

ÖZ Amaç: Araştırma, menopozal dönemdeki kadınlarda
Huzursuz Bacak Sendromunun (HBS) görülme sıklığı, yaşam ve uyku kalitesi
üzerine etkisini belirlemek amacı ile kesitsel ve analitik bir çalışma olarak
planlanmıştır. Gereç ve Yöntemler:  Araştırmanın örneklemini Menopoz
Polikliniğine başvuran ve HBS’li olan 256 ile HBS’li olmayan 359 menopoz
dönemindeki toplam 615 kadın oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak,
"Bireysel Bilgi Formu", "Huzursuz Bacak Sendromu Tanı
Kriterleri", "Huzursuz Bacak Sendromu-Şiddet Değerlendirme
Ölçeği", "Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi", "SF-36 Yaşam
Kalitesi Ölçeği" kullanılmıştır. Bulgular:
Araştırmaya katılan kadınların yaş
ortalaması 53.72±5.92 yıl olup, %50.4’ünün HBS’li olduğu ve %46.8’inin ise
HBS’li olmadığı belirlenmiştir. Araştırmada HBS’li olan ve HBS’li olmayan grup karşılaştırıldığında; HBS
farkındalığı, ailede HBS tanısı ve ailede HBS olan bireyler yönünden gruplar
arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar olduğu ortaya çıkmıştır
(p<0.05). HBS’li olan kadınların %96.1’inin
ve HBS’liolmayankadınların %88’inin
menopozda sağlık sorunları yaşadıkları
ve bu sorunların çoğunluğunun sıcak basması sorunu olduğu belirlenmiştir. HBS’li
olan ve olmayan iki grup Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi Ölçeği puanları
açısından karşılaştırıldığında uyku kalitesi, öznel uyku kalitesi, uyku
latensi, uyku süresi, alışılmış uyku etkinliği ve uyku bozukluğu alt ölçek
puanları HBS’li olan grupta istatistiksel anlamlılık düzeyinde daha kötü olduğu
belirlenmiştir (p<0.05). Benzer şekilde HBS’li olmayan kadınların yaşam kalitesinin HBS’li olanlara göre daha
iyi olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç: HBS
yaşam ve uyku kalitesini olumsuz etkileyen ve uyku bozukluklarının ayırıcı
tanısında akılda tutulması gereken klinik bir durumdur. Bu nedenle prevalansının
tespiti için daha geniş örneklemli toplum tabanlı çalışmalara ağırlık verilmesi
ve bu konuda hemşirelerin uzmanlaşarak aktif rol almaları önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Huzursuz Bacak Sendromu, Menopoz, Yaşam ve uyku kalitesi

Prevalence and Effect of Restless Legs Syndrome on Quality of Life and Sleep Quality in Menopausal Women

Öz

ABSTRACT Aim: This is a cross-sectional and analytical study to determine prevalence and effect of the Restless Legs Syndrome (RLS) on quality of life and sleep quality in menopausal women.  Materials and Metods: Study sample consisted of a total of 615 menopausal women presented to the Menopause Polyclinic, including 256 women with RLS and 359 women without RLS. Data collection instruments included "Personal Information Form", "Restless Legs Syndrome Diagnostic Criteria", "Restless Legs Syndrome Rating Scale", "Pittsburgh Sleep Quality Index" (PSQI) and "SF-36 Health-Related Quality of Life Survey". One-Sample Kolmogorov-Smirnov test was used for pre-assessment of data.  Result: Women in the study had a mean age of 53.72±5.92 years. Out of these women, 50.4% had RLS and 46.8% had no RLS.  Comparison of groups with RLS and without RLS revealed statistically significant differences between the groups in terms of RLS awareness, diagnosis of RLS in the family and family members with RLS (p<0.05). It was determined that 96.1% of women with RLS and 88% of women without RLS experienced health issues, particularly hot flush, during the menopause. Both groups were compared in terms of Pittsburgh Sleep Quality Index scores and it was found out that the group with RLS had statistically significant lower scores in sleep quality, subjective sleep quality, sleep latency, sleep duration, habitual sleep efficiency and sleep disturbance subscales (p<0.05). Similarly, it was determined that quality of life of women without RLS was better than those with RLS (p<0.05).  Conclusion:There stless legs syndrome is a clinical condition that affects quality of life and sleep quality adversely and it must be considered in differential diagnosis of sleep disorders. Therefore, community-based studies must be conducted on a larger sample to determine its prevalence and it is recommended that nurses must specialize in this condition to take an active role.

Anahtar Kelimeler

Menopause, Quality of Life and Sleep Quality

Kaynakça

• 1. Kişnişçi HA, Gökşin E, Durukan T, Ayhan A, Gürgan T, Önderoğlu LS. Temel Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi. Ankara, Güneş Kitabevi. 1987; 830-1359.
• 2. Görgel EB, Çakıroğlu FP. Menopoz Döneminde Kadın. Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi; 2007:3-12.
• 3. World Health Organization The World Health Report 1998; Life in the 21st Century-a Vision for All. Geneva, Switzerland: WHO 1998.
• 4. Barlow BH. Hormone Replacement Therapy And Other Menopausal Associated. Conditions. In: Khaw, K.T. Ed. Hormone Replacement Therapy. Churchill Livingstone, 357-365, London.
• 5. Luzuy F, Campana A. The Menopause. In: Campana, A. Ed. Reproductive Health. Ares-Serono Suymposia publications, 137-145, Geneva.
• 6. Mishra G, Kuh D. Perceived Change in Quality of Life During the Menopause, Social Science & Medicine, 62, 93-102, 2006.
• 7. Gezer A. Menopoz ve Osteoporoz, Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi Kitabı, Ankara, Güneş Kitabevi, Ofset Matbaacılık, 2004, 1163-1165.
• 8. Atasü T. Menopoz-tedavisi ve kanser ‘de: Atasü T (Editör). Menopoz: Tanım ve Terminoloji, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2001. s.13-26.
• 9. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, 2014.
• 10. Taşkın L. Doğum Ve Kadın Sağlığı Hemşireliği,10.Baskı. Ankara, Sistem Ofset Maatbacılık, 2011; 119-128.
• 11. Willis T. The London Practice of physick.1st ed, London, Basset ve Crookee; 1685:404.12. Ekbom KA. Restless legs. Acta Med Scand. 1945; 158:1-123.
• 13. Walters AS. Toward a better definition of the Restless Legs Syndrome. The International Restless Legs Syndrome Study Group. Mov Disord. 1995; 10: 634-642.14. Phillips B, Young T, Finn L, Asher K, Hening WA, Purvis C. Epidemiology of restless legs symptoms in adults. Arch Intern Med. 2000; 160: 2137-2141.
• 15. Johnson E. Omnibus Sleep in American Poll. Washington DC, National Sleep Foundation 1999.16. Yüksel G, Varlıbaş F, Karlıkaya G, Tireli H. Huzursuz Bacak Sendromu: Klinik ve Demografik Değerlendirme, Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Dergisi 2006;9:92-103.
• 17. Spiegelhalder K, Hornyak M. Restless legs syndrome in older adults, Clin Geriatr Med 2008;24:167-180.
• 18. Montplaisir J, Baucher S, Poirier G. Clinical polisomnographic and genetic characteristics of Restless Leg Syndrome: a study of 133 patients diagnosed with new standart criteria. Mov. Disord 1996; 12: 61-65.
• 19. Hening W, Allen RP, Tenzer P, Winkelman JW. Restless legs syndrome: Demographics, presentation, and differential diagnosis, Geriatrics 2007;62: 26-9.
• 20. Berger K, Luedemann J, Trenkwalder C, John U, Kessler C. Sex and the risk of restless legs syndrome in the general population, Arch Intern Med. 2004, Jan 26;164(2):196-202.
• 21. Allen RP, Walters AS, Montplaisir J, Hening W, Myers A, Bell TJ, et al. Restless Legs syndrome prevelans and ımpact: Rest General Population Study, Arch Intern Med 2005;165:1286-92.
• 22. Sun ER, Chen CA, Ho G, Earley CJ, Allen RP. Iron and Restless Legs Syndrome. Sleep 1998;21:371-377.
• 23. Üstün Y, Çınar Yücel Ş. Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:4,Sayı:1. 2011.
• 24. Benbir G, Kaynak D, Kaynak H. Huzursuz bacak sendromu ve uykuda periyodik hareket bozukluğu, Türk Noroloji Dergisi 2004;10:117-123. RLS Medical Bulletin 2005.
• 25. Onat ŞŞ, Delialioğlu SÜ, Biçer S, Özel S. Osteoporozda Uykunun Yaşam Kalitesine Etkisi. Türk Osteoporoz Dergisi 2013;19: 32-7.
• 26. Ghorayeb I, Bioulac B, Scribans C, Tison F. Perceived severity of Restless Legs Syndrome across the female life cycle. Sleep Med 2008;9:799-802.
• 27. Montplaisir J, Denesle R, Petit D. Pramipexole in the treatment of restless legs syndrome: A follow-up study (in process citation), Eur J Neurol. 2000;7: 27.
• 28. Agargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 1996 7,107-15.
• 29. Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-Item short-form health survey1: conseptual framework and item selection. Medical Care, 1992, 30(6):473-483.
• 30. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF-36)' nın Türkçe versiyonunun güvenirliği ve geçerliği, İlaç ve Tedavi Dergisi, 1999, 12(2):102-106.
• 31. Högl B, Kiechl S, Willeit J, Saletu M, Frauscher B, Seppi K, Müller J, Rungger G, Gasperi A, Wenning G, Poewe W. Restless legs syndrome: a community-based study of prevalence, severity, and risk factors, Neurology, 2005 Jun 14;64 (11):1920, 4.
• 32. Taşdemir M, Erdoğan H, Boru UT, Dilaver E, Kumaş A. Epidemiology of Restless Legs Syndrome in Turkish adults on the western Black Sea coast of Turkey: A door-to-door study in a rural area, Sleep Med 2010;11:82-6.
• 33. Cho YW, Shin WC, Yun CH, Hong SB, Kim JH, Allen RP, et al. Epidemiology of Restless Legs Syndrome in Korean adults, Sleep 2008, 31:219-23.
• 34. Turjanski N, Lees AJ, Brooks DJ. Striatal dopaminergic function in Restless Legs Syndrome: 18F-dopa and 11C-raclopride PET studies. Neurology 1999;52:932-7.
• 35. Deveci SE, Deveci F, Kırkıl G, Ulaş Ç. Sağlık çalışanlarında huzursuz bacak sendromu sıklığı, Kocatepe Tıp Dergisi (Kocatepe Medical Journal) 13: 139-148, Eylül 2012.
• 36. Winkelmann, J, Muller-Myhsok B, Wittchen HU, Hock B, Prager M, Pfister H, Strohle A, Eisensehr I, Dichgans M, Gasser T, Trenkwalder C. Complex segregation analysis of restless legs syndrome provides evidence for an autosomal dominant mode of inheritance in early age at onset families, Ann Neurol, 2002, 52: 297–302.
• 37. Khan FH, Ahlberg CD, Chow CA, Shah DR, Koo BB. Iron, dopamine, genetics, and hormones in the pathophysiology of restless legs syndrome, J Neurol 2017.
• 38. Ayrancı U, Orsal O, Orsal O, Arslan G, Emeksiz DF. Menopause status and attitudes in a Turkish midlife female population: an epidemiological study. BMC Women's Health. 2010;10:1.
• 39. Demircioğlu TD. Dişçigi Kavadar G, Esen Öre Ö, Yunus Emre T, Yaka U. Relationship Between Restless Leg Syndrome And Quality Of Life İn Üremic Patients. Ağrı 2015;27(2):73-78 doi: 10,5505/agri.2015,19327, Aprıl 2015.
• 40. Elsabagh E, Abd Allah E. Menopausal symptoms and the quality of life among pre/post menopausal women from rural area in Zagazig city, Life Science Journal, 2012;9 (2):283-91.
• 41. Chedraui P, Aguirre W, Hidalgo L, Fayad L. Assessing menopausal symptoms among healthy middle aged women with the Menopause Rating Scale, Maturitas. 2007;57 (3):271-8.
• 42. Koyuncu T. Beylikova’da Orta Yaş Kadınlarda Menopoz Semptomları Sıklığı, Menopoz Bilgi Düzeyi Ve Sağlık Eğitiminin Menopoz Semptomları Üzerine Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık tezi, Eskişehir 2015.
• 43. Aukerman MM, Aukerman D, Bayard M, Tudiver F, Thorp L, Bailey B. Exercise and Restless Legs Syndrome: a randomized controlled trial, J Am Board Fam Med 2006;19: 487–93.
• 44. Milanlıoğlu A. Venlafaxine-Induced Restless Legs Syndrome, DOI: 10.5350/DAJPN2012250414, Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25(4), 2012.
• 45. Yurdakul M, Eker A, Kaya D. Menopozal dönemdeki kadınların yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, F.Ü. Sağ. Bil. Derg., 2007: 21 (5): 187 – 193.
• 46. Timur S, Hotun Şahin N. Menopoz ve uyku. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:3. 2010.
• 47. Çölbay M. Huzursuz bacak sendromlu hemodiyaliz hastalarında uyku kalitesi, Genel Tıp Dergisi 2007;17(1).
• 48. Kim KW, Yoon IY, Chung S, et al. Prevalence, comorbidities and risk factors of restless legs syndrome in the Korean elderly population - results from the Korean Longitudinal Study on Health and Aging, J Sleep Re. 2010;19:87-92.
• 49. Phillips B, Hening W, Britz P, Mannino D. Prevalence and correlates of restless Legs Syndrome: results from the 2005 National Sleep Foundation Poll, Chest 2006;129:76-80.
• 50. Güzel S, Kurtcebe ZÖ, Şencan S, Turhan N. Doğurganlık çağındaki kadınlarda hormonal değişikliklerin huzursuz bacak sendromu şiddeti, uyku ve yaşam kalitesi üzerine etkisi, Türk Fiz Tıp Rehab Derg, 2013;59:45-51.
• 51. Taylor-Gjevre RM, Gjevre JA, Skomro R, Nair B. Restless legs syndrome in aRheumatoid arthritis patient cohort. J Clin Rheumatol; 15:12–15, 2009.
• 52. McCrink L, Allen RP, Wolowacz S, Sherrill B, Connolly M, Kirsch J. Predictors of health-related quality of life in sufferers with restless legs syndrome: a multi-national study. Sleep Med. 2007 Jan;8(1):73-83. Epub 2006 Oct 4.
• 53. Gökçal E, Gür VE, Selvitop R, Babacan Yıldız G, Asil T, İdiyopatik Parkinson Hastalığında Motor ve Non-motor Semptomlar ve Yaşam kalitesine Etkileri, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye, Arch Neuropsychiatr 2016.