Anlatı Sinemasında Gerçekçi ve Biçimci Öğelerin Kullanımı: Alfonso Cuaron ve Roma Filmi

Yıl 2020, Cilt: 37 Sayı: 2, 449 - 461, 31.12.2020

Özcan Demir

https://doi.org/10.32600/huefd.604823

Öz

Sinema tarihi boyunca biçimci ve gerçekçi gelenekler sinemanın neyi anlattığını tanımlamak üzere çeşitli varsayımlar geliştirmiştir. Kameranın gerçeği anlatamayacağını savunan biçimciler, görüntünün manipülasyonu ile sanatsal etki yaratmayı amaçlamıştır. Bazin’in önderliğini yaptığı gerçekçiler ise kameranın gerçeği kaydetmenin eşsiz bir aracı olduğunu savunmuşlardır. Sinema kuramcıları gerçekçi ve biçimci gelenekler arasındaki tercihin nedenlerine yönelik eserler ortaya koymuşlardır. Anlatı sineması ve Hollywood özelinde düşünüldüğünde ise özellikle küreselleşen sinema sistemi içerisinde filmlerde gerçekçi ve biçimci öğelerin birlikte kullanılabildiğini söylemek mümkündür. Alfonso Cuaron Orozco, 1990’lı yılların sonunda dünya çapında yükselişe geçen Meksika sinemasında ve Hollywood’da ticari ve sanatsal alanda başarı kazanmış filmlere imza atmıştır. Bu çalışmada, çağdaş anlatı sinemasında biçimci ve gerçekçi yaklaşımların birlikte kullanılabileceği varsayımından hareketle, Cuaron’un Roma (2018) filmi mizansen öğeleri bağlamında yorumlayıcı ve betimleyici yöntemle çözümlenmiştir. Biçimci ve gerçekçi yaklaşımların Cuaron’un biçemine teknik ve estetik düzeydeki etkilerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda, Roma (2018) filmi ışığında yapılan değerlendirmede; yönetmenin gerçekçi ve biçimci öğeleri birlikte kullanarak özgün bir biçem oluşturduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Akım, Metin, Biçimcilik, Gerçekçilik, Alfonso Cuaron

The Use of Realistic and Formal Elements in Narrative Cinema: Alfonso Cuaron and Roma Film

Öz

Throughout the history of cinema, formalist and realist traditions have developed various assumptions to define what cinema narrates. Formalists, who argue that the camera cannot express reality, aimed to create artistic effects by manipulating the image. Realists who are led by Bazin, argue that the camera is a unique tool for recording reality. Considering the narrative tradition and Hollywood cinema, in particular, it is possible to say that both formalist and realist elements are used together in the globalised cinema system. Alfonso Cuaron Orozco has directed commercially and artistically successful movies in the Mexican cinema by the end of the 1990s and in the Hollywood film industry. In this study, Cuaron’s movie Roma (2018) is analysed in the context of the mise en scene elements by using interpretive and descriptive methods and according to the assumption that formalist and realist elements can be used together in contemporary narrative cinema. It is aimed to determine the effects of formalistic and realistic approaches on Cuaron’s style through technical and aesthetic levels. It is concluded that the director creates an original style by using realist and formalist elements together.

Anahtar Kelimeler

Cinema, movement, text, formalism, realism, Alfonso Cuaron

Kaynakça

• Acar, A. (2017). Sessiz sinema tarihi. İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Aitken, I. (2015). Avrupa sinema kuramları eleştirel analiz. (Ed. Z. Atam, Çev. Z. Atam, S. Akgül ve B. Erzi) İstanbul: Doruk.
• Arnheim, R. (2002). Sanat olarak sinema. (Çev. R. Ünal) Ankara: Öteki Yayınevi.
• Barnwell, J. (2015). Film yapımının temellleri. (Çev. G. Altıntaş) İstanbul: Literatür Yayınları.
• Bazin, A. (2011). Sinema nedir? (Çev. İ. Şener) İstanbul: Doruk Yayınları.
• Billson, A. (2019). The Oscars' love affair with monochrome is not black and white. The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2019/feb/15/the-oscars-love-affair-with-monochrome-is-not-black-and-white adresinden erişildi.
• Birincioğlu, Y. D. ve Parlayandemir, G. (2016). Yapıtsal/bağlamsal film eleştirisi: Tür ve Auteur eleştirilerini birlikte düşünmek. G. Parlayandemir ve Y. D. Birincioğlu (Ed.), Tür(k) Sinemasında Auteurler içinde (s. 1-20). İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Bordwell, D. (2016). Hollywood'un film dili. (Çev. Z. Atam, Y. C. Ekinci ve B. Tanyeri) İstanbul: Doruk Yayımcılık.
• Brown, B. (2014). Sinematografi "kuram ve uygulama". (Çev. S. Taylaner) İstanbul: Hil Yayın.
• Buckland, W. (2018). Sinemayı anlamak. (Çev. T. Göbekçin) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Clarke, J. (2012). Sinema akımları sinema dünyasını değiştiren filmler. (Çev. Ç. E. Babaoğlu) İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Corrigan, T. (2007). Film eleştirisi el kitabı. (Çev. A. Gürata) Ankara: Dipnot Yayınları.
• Coşkun, E. E. (2011). Dünya sinemasında akımlar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Cuaron, A. (Yönetmen). (2018). Roma [Film]. Amerika Birleşik Devletleri: Netflix
• Denizel, D. (2014). Sinemada estetik modeller olarak biçimcilik ı̇le duyumculuğun karşılaştırılması. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (23), 185-204.
• Eisenstein, S. M. (1985). Film biçimi. (Çev. N. Özön) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Eisenstein, S. M. (2006). Sinema dersleri. (Çev. E. Ayça,) İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Ekinci, B. T. (2015). Visitors filminin mizansen analizi ve çağdaş sinemada uzun çekim. Akademik Bakış Dergisi, (48), 416-425.
• Foss, B. (2016). Sinema ve televizyonda anlatım teknikleri ve dramaturji. (Çev. M. K. Gerçeker) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Gianetti, L. (2001). Understanding movies. New Jersey: Prentice Hall.
• Holden, T. (2019). Film yapımı. (Çev. E. B. Alpay) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• huckf ve McInnis, B. (2019). Alfonso Cuaron biography. Internet Movie Database (IMDb). https://www.imdb.com/name/nm0190859/bio?ref_=nm_ov_bio_sm adresinden erişildi.
• IMDb.com. (2019). Alfonso Cuaron - Cuotes. Internet Movie Database (IMDb):. https://m.imdb.com/name/nm0190859/quotes adresinden erişildi.
• Insider. (2019). Everything you need to know about the Netflix movie 'Roma,' the groundbreaking film tied for most Oscar nominations this year. Insider. https://www.insider.com/roma-movie-plot-cast-2019-1 adresinden erişildi.
• Kibaroğlu, B. (2015). Sinema Sanatında Gerçekçilik ve Biçimcilik. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi) Ankara: Hacettepe Üniversitesi http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/3604/c9969b90-de07-46cd-89fd-5981699615f9.pdf?sequence=1 adresinden erişildi.
• Kolker, R. (2011). Film, biçim ve kültür. (Çev. F. Ertınaz, A. Güney, Z. Özen, O. Şakır, B. Tokem, D. Tunalı ve E. Yılmaz,) Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Mükerrem, Z. (2012). Sinematografi üzerine düşünceler "kuram ve uygulamalar". İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Maestri, N. (2019). The Mixtecs. ThoughtCo.: https://www.thoughtco.com/the-mixtec-culture-171769 adresinden erişildi.
• Matheou, D. (2014). Latin Amerika Sineması. P. Kemp (Dü.), (Çev. E. Yılmaz ve N. Yılmaz) Sinemanın tüm öyküsü içinde (s. 514-519). İstanbul, Türkiye: Hayalperest Yayınevi.
• Miller, W. (2016). Senaryo yazımı. (Çev. Y. Büyükerşen, Y. Demir ve N. Esen) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Monaco, J. (2002). Bir film nasıl okunur? (Çev. E. Yılmaz) İstanbul: Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık Ltd. Şti.
• Onaran, A. Ş. (2012). Sinemaya giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Özakman, T. (1998). Oyun ve senaryo yazma tekniği. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özön, N. (2008). Sinema sanatına giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı. Pearlman, K. (2016). Sinemada ritimlerin kurgusu. (Çev. P. Ercan,) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rueda, M. H. (2012). Latin American Cinema. Oxford Bibliographies. https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199766581/obo-9780199766581-0083.xml?rskey=QyRd79veresult=2veq=alfonso+cuaron#firstMatch adresinden erişildi.
• Ryan, M. ve Lenos, M. (2012). Film çözümlemesine giriş. (Çev. E. S. Onat) Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Salazkina, M. ve Mihailovic, K. (2013). Sergei Eisenstein. Oxford Bibliographies. https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/obo-9780199791286-0134.xml?rskey=0ruwllveresult=12veq=formalism+cinema#firstMatch adresinden erişildi.
• Smith, I. H. (2014). Gişe bombası aile filmleri. P. Kemp (Ed.), (Çev. E. Yılmaz ve N. Yyılmaz) Sinemanın tüm öyküsü içinde (s. 528-529). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Sokolov, A. G. (2012). Sinemada ve televizyonda görüntü kurgusu. (Çev. S. Aslanyürek,) İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Thornton, N. (2017, Ekim 25). Mexican Film. Oxford Bibliographies. https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/obo-9780199791286-0170.xml?rskey=QyRd79veresult=1veq=alfonso+cuaron#firstMatch adresinden alındı (Erişim Tarihi:8 Ağustos 2019)
• Turvey, M. (2013, Ekim 29). Film Theory Before 1945. Oxford Bibliographies. https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/obo-9780199791286-0037.xml?rskey=0ruwllveresult=1veq=formalism+cinema#firstMatch adresinden erişildi.
• Udden, J. N. (2009). Child of the long take: Alfonso Cuaron's film aesthetics in the shadow of globalization. Style, 1(43), 26-44.
• Ward, S. (2014). Ananı Da! P. Kemp (Ed.), (Çev. E. Yılmaz ve N. Yılmaz), Sinemanın tüm öyküsü (Çev. E. Yılmaz ve N. Yılmaz) içinde (s. 520-521). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.