Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 Genel Seçimlerindeki AB Söylemi: Dilbilimsel Söylem Analizi

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 1, 109 - 125, 21.06.2023

Dursun Karakaya , Mutlu Er

https://doi.org/10.32600/huefd.1124120

Öz

Bu çalışma Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) 2002 genel seçimlerinde Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliği konusunda takındığı tavır ve oluşturduğu söylemin dilbilimsel söylem analizi yoluyla çözümlenmesi amaçlamaktadır. Çözümleme yapılırken Düsseldorf Okulu/Ekolü olarak da bilinen yöntem temel alınmıştır. Buna göre parti programı, seçim bildirgesi ve belirlenen ulusal gazetelerden elde edilen derlem; söz varlığı, metafor konsepti ve gerekçelendirme (Alm: Lexik-Metaphorik-Argumentation) boyutlarıyla ele alınmış ve incelenmiştir. Uygulalan metodoloji bakımından bu çalışma, daha çok eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelen siyasi söylemlerin çözümlenmesinde nispeten özgün bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Özellikle Düsseldorf Ekolü’nün geliştirdiği, yukarda belirtilen üç aşamalı inceleme modelinin Türkiye’deki politik söylem üzerine bu anlamda ilk defa uygulandığı söylenebilir. Yapılan inceleme ortaya koymuştur ki AKP, içinden geldiği Millî Görüş geleneğinin aksine Türkiye’nin AB üyeliği konusunda oldukça pozitif bir tavır içindedir ve bu tavrını hem söz varlığı hem oluşturduğu metafor konseptleri hem de sunduğu çok çeşitli argümanlarla gerekçelendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

AKP, AB söylemi, dilbilimsel söylem analizi, Düsseldorf ekolü, 2002 seçimleri

EU Discourse of the Justice and Development Party in 2002 General Elections: A Linguistic Discourse Analysis

Öz

This study aims to analyze the attitude and discourse of the Justice and Development Party (Tur. Adalet ve Kalkınma Partisi, AKP) towards Turkey's EU membership in the 2002 general elections through linguistic discourse analysis. The method, also known as the Dusseldorf School, was taken as the basis for the analysis. In accordance with this; the party program of AKP, the election manifesto and the corpus obtained from the determined national newspapers were discussed and analyzed in terms of vocabulary, metaphor concept and argumantation (Ger: Lexik-Metaphorik-Argumentation). In terms of the methodology applied, this study presents a relatively unique approach to the analysis of political discourses, which are mostly examined by the method of critical discourse analysis. It can be said that the above-mentioned three-stage analysis model developed by the Dusseldorf School was applied for the first time in this sense in Turkey. The study revealed that the Justice and Development Party has a very positive attitude towards Turkey's EU membership, contrary to the tradition of National View (tr. Millî Görüş) it has come from. And he justified this attitude with both the vocabulary and metaphor concepts he created and the various arguments he presented.

Anahtar Kelimeler

AKP, EU discourse, linguistic discourse analysis, Dusseldorf school, 2002 elections

Kaynakça

• AKP (2002). Ak Parti Seçim Beyannamesi: Her şey Türkiye için. http://hdl.handle.net/11543/954 adresinden erişim: 08.02.2021
• AKP (2002b). Ak Parti Programı: Kalkınma ve Demokratikleşme Programı. Erişim Adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/926
• Ayan, V. M. (2019). Adalet ve Kalkınma Parti̇si̇ Dönemi̇nde Türki̇ye Medyasi ve Tari̇hsel Blokun Dönüşümü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi̇], Ankara Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, Ankara.
• Bora, T. (2002). 2002 Seçimi ve Siyasi Güzergah Problemleri. Birikim Dergisi, 2002(163-164), 29-35. Erişim adresi: https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-163-164-kasim-aralik-2002/2352 Busse, D; Teubert, W (2013). Ist Diskurs ein sprachwissenschaftliches Objekt? Zur Methodenfrage der historischen Semantik. In Busse, D; Teubert, W. (Hrgs.), Linguistische Diskursanalyse: Neue Perspektiven (pp. 13-30). Wiesbaden: Springer.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
• Fairclough, N. (2001). Language and Power. 2. Ed. London: Longman
• Jäger, S. (2015). Kritische Diskursanalyse. 7. überarb. Aufl. Münster: Unrast Verlag.
• Kaygusuz, Ö. (2009). Türkiye-AB İlişkilerinin ‘Möbius’ Şeridi: AKP Reformculuğu ve AB Çokkültürlülüğü. içinde İlhan Uzgel ve Bülent Duru, (der), AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu, 2, (410-438).
• Klein, W. (1980). Argumentation und Argument. Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik. 38(3), 9-57.
• Keller, R. (2011). Diskurs-forschung: Eine Einführung für SozialwissenschaftlerInnen. 4.Aufl. Wiesbaden: VS.
• Metzler (1990. Metzler-Literatur-Lexikon: Begriffe und Definitionen. Hrsg. von Günther u. Irmgard Schweikle, 2. überarb. Aufl. Stuttgart: Metzler.
• Milliyet Gazetesi (2003). Milli Görüş'le gurur duyuyorum. https://www.milliyet.com.tr/siyaset/milli-gorusle-gurur-duyuyorum-5178071 adresinden erişim: 08.02.2022
• Niehr, T. (2014). Einführung in die Politolinguistik: Gegenstände und Methoden. Göttingen: UTB.
• Niehr, T. (2014b). Einführung in die Linguistische Diskursanalyse. Darmstadt: WBG.
• Refah Partisi (1995). 24 Aralık 1995 Refah Partisi Seçim Beyannamesi (Özet): 25 Aralık sabahı Türkiye yeniden doğacak. http://hdl.handle.net/11543/763 adresinden erişim: 08.02.2021
• Spitzmüller, J.; Warnke, I. H. (2011). Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse. Berlin: de Gruyter.
• Steinbach, U. (1996). Die Türkei im 20. Jahrhundert: Schwieriger Partner Europas. Bergisch Gladbach, Gustav Lübbe.
• Toulmin, S. (1996). Der Gebrauch von Argumenten. 2. Aufl. (übersetzt von Ulrich Berk). Weinheim: Beltz Athenäum Verlag.
• Tuğal, C. (2011). Pasif Devrim İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi. 2. Baskı, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Ülger, U. (2017). Siyasal İslam’ın AB’ye Bakış Açısı: Milli Görüş Hareketi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 619-632
• Wengeler, Martin (2018). Diskurslinguistik als Argumentationsanalyse. In: Ingo H. Warnke (ed.), Handbuch Diskurs, (pp. 242-264), Berlin, Boston: De Gruyter. Erişim adresi: https://doi.org/10.1515/9783110296075-010
• Wodak, R. (2001). The discourse-historical Approach. In: M. Meyer ve R. Wodak (ed.) Methods of Critical Discourse Analysis, (63-95), London: SAGE.