ANNIE ERNAUX’NUN YAPITLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 6, 239 - 252, 04.01.2016

Esma Sönmez Öz

https://doi.org/10.20304/husbd.63679

Öz

Bu makalenin amacı, günümüz Fransız yazınının önemli yazarlarından Annie Ernaux’nun yapıtlarında betimlenen kadın betisini ve rollerini özyaşamöyküsel verilerden yararlanarak irdelemektir. Bununla birlikte amacımız, toplumsal yapı içerisinde zamanla belirgin biçimde ayrılık gösteren cinsiyet kavramı ile ilgili düşünce, tutum ve davranışların yapıtlara nasıl yansıdığını belirlemeye çalışmaktır. Toplum içerisinde yaşamlarını sürdüren bireyler, istedikleri gibi davranıp hareket edemezler. Çünkü tutum ve davranışlarını içinde bulundukları toplumun kültürel değerlerine göre şekillendirip buna uygun biçimde davranırlar. Kadın ve erkek, biyolojik olarak kendilerine özgü cinsiyet özelliklerine sahip iken toplum içerisine girdiklerinde ise ayrı rollere bürünürler. Bu bağlamda, Annie Ernaux’nun hayatında büründüğü ve cesurca yapıtlarında yansıttığı kadın betileri ve rolleri ise bir bakıma toplumun kadına yüklediği rollerdir: genç kız, genç kadın, sevgili, eş, kürtaj yaptıran kadın, anne, meme kanseri hasta bir kadın. Annie Ernaux gibi büyük kadın yazarlar sadece yazma eyleminde bulunmamakta aynı zamanda tarih boyunca insanoğlunun karşısına çıkan kadın sorunlarını ortak bir sorun olarak görüp ele alır ve bu konularda hem cinslerini bilinçlendirmeye çalışırlar. Buna karşın, amacımız, yazarın yaşamında kadın cinsiyetinin ne kadar etkili olduğunu göstermek olduğu kadar, Ernaux’nun hayatında yoksunluk olarak yer alan erkek kimliği ile ilintili baba betisini de kısaca ele almaktır. Philippe Lejeune’ün, Özyaşamöyküsel Sözleşme adlı kitabı temel alınarak, özyaşamöyküsel yazın koşutunda cinsiyet kavramının yazarın yaşamındaki önemini göstermek ve yazın yaşamını da yönlendiren bu kavramlar açısından durum saptaması yapmak makaleyi farklı odak açısından okumaya yardımcı olacak kanısındayız.

Anahtar Sözcükler: Annie Ernaux, Özyaşamöyküsel, Cinsiyet, Kadın Betisi, Fransız Yazını

THE CONCEPT OF GENDER IN ANNIE ERNAUX’S NOVELS

Abstract: The aim of this study is to analyse the figure of woman and the roles of woman in Annie Ernaux’s works through autobiographical data and Philippe Lejeune’s The Autobiographical Contract. The study examines the concept of gender that shows differentiation more specifically in social structure and whose manipulations are much more effective in women’s life as it is reflected in Ernuax’s novels. Cultural values shape the attitudes and the behaviours of individuals in a society; individuals oppress and form themselves depending on social values in order not to be marginalized in the society they live in. Although women and men have sexual characteristics peculiar to themselves, their social roles may be divided into different parts. In this context, Annie Ernaux’s roles and her attitudes as a woman in her life, which she directly reflects in her novels are the roles of women that society impose as a burden; being a young lady, being a woman, beloved wife, mother, a woman who has an abortion and a woman who has breast cancer. Annie Ernaux discusses women issues in order to awaken her fellows and to draw a kind of map to survive in a male dominant society. This study emphasizes the importance of gender notion in Annie Ernaux’s life and the notion’s oppression upon women. The study also includes father figure as a male identity which represents a deprivation in Ernaux’s life. Philippe Lejeune’s The Autobiographical Contract is the most relevant method to evaluate the issues from different perspectives in overall analysis of the novels.

Keywords: Annie Ernaux, autobiography, gender, the figure of woman, French literature

 

Kaynakça

• Aksoy, S. E.(2004). Aşk-ı Memnu’da Cennet İmgeleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akten, S. (2010a). Kadından Kentler’in Kadınları. Pamukkale Üniversitesi Yayınları,17, 364-370.
• Akten, S. (2010b). Metinlerarası Bağlamda Fotoğrafı Okumak. VI. Ulusal Frankofoni Kongresi, 20-22 Mayıs, Kars.
• Akyıldız Ercan, C. (2014). Cinsiyetin Toplumsal Rol’deki Yeri Elfriede Jelinek’in Seçilmiş Romanlarında Kadınlık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Aliette, A. (1991). Yaşam Öyküsü Oyunu. (Çev. Sevim Akten). Argos: Duras Özel Sayısı, (32), 64-69.
• Ayverdi, İ.(2005). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Aubonnet, B. (1994). Entretien avec Annie Ernaux. EncresVaga bondes, 1.
• Bouchy, F. (2005). La Place La Honte Annie Ernaux. Paris: Hatier.
• De Beauvoir, S. (1970). Kadın Genç Kızlık Çağı. (Çev. Orhan Suda). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Erlat, J. ve Kasap, Ö.(2011). Başlangıçtan Günümüze Fransız Edebiyatında Kadın Yazarlar (1. bs.). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Ernaux, A.(1974). Les armoires vides. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (1989). Ce qu’ils disent ou rien. Paris: Folio.
• ------------ (1992). Passion Simple. Paris: Folio.
• ------------ (1993). Journal du dehors. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (1994a). Bir Kadın. (Çev. Yaşar Avunç). İstanbul: Cem Yayınevi.
• ------------ (1994b). Bir Adam. (Çev. Yaşar Avunç). İstanbul: Cem Yayınevi.
• ------------ (1997a). Je ne suis pas sortie de ma nuit. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (1997b). La Honte. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2000a). La vie extérieure. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2000b). L’événement, Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2000c). Kürtaj. (Çev. Siren Edemen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• ------------ (2001a). Se perdre, Mayenne: Gallimard.
• ------------ (2001b). Babam. (Çev. Siren Edemen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• ------------ (2002). L’Occupation. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2003). Ecriture comme un couteau. Entretien avec Frédéric-Yves Jeannet. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2007). Une Femme. Barcelone: Gallimard
• ------------ (2008a). La femme gelée. Paris: Folio.
• ------------ (2008b). Les Années. Paris: Éditions Gallimard.
• ------------ (2008c). La Place. Barcelone: Éditions Gallimard.
• Ernaux, A. ve Marie, M. ( 2005). L’usage de la photo. Paris: Folio.
• Fort, P. L. (2003). Entretien avec Annie Ernaux. American Association of Theachers of French, French Review, 76 (5), 984-994.
• Graber, G. H. (1996). Kadın Psikolojisi. (Çev. Kamuran Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Gürsoy, F. (2010). Türkiye’de Kadın. Yayın No: 5. Ankara: Türkiye Üniversiteli Kadınlar Derneği.
• Heilbrun, C. G. (1992). Kadının Özyaşamını Yazarken. Yurdanur (Çev. Yurdanur Salman ve Gülşat Aygen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kadıoğlu, S. (2005). Batı Ülkelerinde Kadın Hareketleri. İstanbul: Gri Yayınevi.
• Lejeune, P. (1996). Le Pacte Autobiographique. Paris: Editions du Seuil.
• Mall, L. (1995). Moins seule et factice: la part autobiographique dans Une Femme d'Annie Ernaux. American Association of Teachers of French, The French Review, 69 (1), 45-54.
• Moran, B. (2009). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. (19. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rifat, M. (2007). Metnin Sesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Tağızade Karaca, N. (2006). Edebiyatımızın Kadın Kalemleri. (1. bs.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Thomas, L. ve Webb, E. (1999). Writing from Experience: The Place of the Personal in French Feminist Writing. Feminist Review, (61), Snake sand Ladders: Reviewing Feminisms at Century’s End, 27-48.
• Tilbe, A. ve Civelek, K. (2007). Anılarla Şiirsel Bir Yolculuk: Nedim Gürsel ile Sağsalim Kavuşsak. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Dergisi, XVI.
• Tilbe, A. (2003). Marguerite Duras’ın Yapıtlarında Aile İmgesi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (12), 25-34.