Dijital Emeğin Biyopolitikası: Heterotopya ve Mikropolitika Mümkün Mü?

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 78 - 95, 22.10.2018

Hacı Hasan Saf

https://doi.org/10.20304/humanitas.424030

Öz

     Bilginin üretimin temel unsuru haline
gelişi, bilişsel kapitalizm içerisinde emeğin konumunu değiştirmiştir. Artık üretimde maddi olmayan yeni
bir emek biçiminden yani dijital emekten söz edilmektedir. Nüfusun yaşam
koşullarını iyileştirerek onu denetlemeyi amaçlayan bir iktidar tipi olan
biyoiktidar, her alanda olduğu gibi üretim alanında da biyopolitikalar gerçekleştirmiş,
dijital emeğin kuşatılması, denetlenmesi ve gözetlenmesi için ortaya dijital
emeğin biyopolitikası çıkmıştır. Bu kuşatmadan kurtulmak için meydana gelen
kaçış ve direniş odakları ise heterotopya ve mikropolitika olarak
adlandırılmışlardır. Temel amacı biyopolitikaya maruz kalan dijital emekte
heterotopya ve mikropolitikanın var olma potansiyelinin araştırılması olan
makalede, literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Yapılan literatür taraması
sonucunda iktidar ve sermayenin yeni enstrümanları olarak görülebilecek yeni
iletişim teknolojilerinin dijital emekte heterotopya ve mikropolitika oluşturma
potansiyellerini neredeyse tamamen yok ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel kapitalizm, dijital emek, biyopolitika, heterotopya, mikropolitika

Kaynakça

• Aydoğanoğlu, E. (2011). Emek Sürecinin Dönüşümü. Ankara: Kültür Sanat Sen Yayınları.
• Best, S. Kellner, D. (1998). Postmodern Teori Eleştirel Sorgulamalar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Best, S. ve Kellner, D. (2000). Postmodern Teori. (Küçük, M. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Binark, M. (2012). Türkiye'de Dijital Gözetim. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği Yayınevi.
• Boutang, Y. M. (2007). Cognitive Capitalism and Entrepreneurship. Conference on Capitalism and Entrepreneurship.
• Castells, M. (2005). Çalışmanın ve İstihdamın Dönüşümü: Ağ İşçileri. İşsizler ve Esnek Zamanlı Çalışanlar içinde. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dede, G. (2010). Heterotopik Bir Mekân Olarak Tiyatro Sahnesi: Uyumsuz Tiyatro. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Deleuze, G. (2001). Denetim Toplumları Konusunda Bir Ek. (Baker, U. Çev.). Birikim Dergisi, Şubat - Mart Sayısı içinde (142-143).
• Deleuze, G. (2006). Müzakareler. (Uysal, İ. Çev.), İstanbul: Norgunk Yayınları.
• Dolgun, U. (2008). Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu: Küreselleşen Dünyada Gözetim: Toplumsal Denetim ve İktidar İlişkileri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Foucault, M. (1979) Discipline and Punish. (Sheridan, A. Çev.), New York: Vintage.
• Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü. (Ergüden, I. Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar: Seçme Yazılar 2. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi. (Tanrıöver, H. U. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2008). The Birth of Biopolitics. (Burchell, G. Çev.). New York: Palgrave.
• Habermas, J. (2002). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. (Bora, T. ve Sancar, M. Çev.), İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2001). İmparatorluk. (Yılmaz A. Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2004). Çokluk. (Yıldırım B. Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İğci, S. (2015). Postmodernist Kent ve Heterotopyalar, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• ILO (1993) Workers' Privacy Part II: Monitoring and Surveillance in the Workplace, Conditions of work digest, Volume 12 Number 1 1993, Geneva, International Labour Office, http://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09921/09921(12).pdf, (Erişim Tarihi: 19.03.2018).
• Lazzarato, M. (2005) Maddi Olmayan Emek. (Göbelez, S. Ve Özer, S. Çev.), İtalya'da Radikal Düşünce ve Kurucu Politika içinde, İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Lyon, D. (1994). The Electronic Eye: The Rise of Surveillance Society. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum. (Soykan, G. Çev.), İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Marx, K. (1990). Capital: A Critique of Political Economy. London: Penguin Books.
• Nalçacıoğlu, H. (2002). Heterotopya, Koloni ve Öteki Mekânlar: Michel Foucault'nun Kısa Bir Metni Üzerine Düşünceler. Doğu Batı Düşünce Dergisi. Yıl 5, Sayı 19, s: 125-140, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Özgün, A. (2007). Kılçıksız Emek Yağsız Sermaye: Gayrı-maddi Emek Tartışması. Birikim Dergisi, Sayı: 217, s. 31-45.
• Öztepe, O. (2008). Bir Heterotopya Mekânı ve İki Şiiri: Kışla. Taflan Dergisi, Sayı: 5-6, s: 21-23, Hatay.
• Polat, E. ve Bilsel, G. (2006). Mimarinin ve Kentin Birlikte Planlanması'nda Farklılaşan Kavramlar Üzerine. Planlama Dergisi, Sayı: 38, Sf: 57-67, İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını.
• Saraçoğlu D. (2015). Sömürünün Yeni ve "Sevimli" Yüzü: Dijital Emek. Dijital Emek ve Karl Marx içinde (Fuchs, C. Ed.) Ankara: Notabene Bilişim.
• Sheridan, A. (2005). The Will to Truth London and Routladge. London and New York.
• Sucu, İ. (2011). Gözetim Toplumunun Karşı Ütopya Yüzü: İktidar Güçleri ve Ötekiler. Atatürk Üniversitesi İletişim Dergisi. 2, 125-140.
• Toscano, A. (2007). From Pin Factories to Gold Farmers: Editorial Introduction to a Research Stream on Cognitive Capitalism, Immaterial Labour, and the General Intellect. Historical Materialism 15, pp: 3-11.
• Vercellone, V. (2007). From Formal Subsumption to General Intellect: Elements for a Marxist Reading of the Thesis of Cognitive Capitalism. Historical Materialism 15, pp: 13-36.