Retorik, Politik Ethos ve Metis

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 20, 241 - 266, 15.10.2022

Yurdagül Kılınç

https://doi.org/10.20304/humanitas.1141091

Öz

Olgular kadar idealler de siyaset felsefesinin kapsamındadır. Reelpolitik teoriler, siyasi gerçekliği empirik değerlendirmeyle anlaşılır kılmaya çalışırken idealist teoriler, normatif değerlendirmeyi kullanır. Yaygın tutum, bu iki tavırdan birini diğerine dışlayıcı biçimde tercih etmektir. Başka bir deyimle, reelpolitik teoriler normatif değerlendirmeden, idealist teoriler ise empirik bakış açısının pozitivist sonuçlarından uzak kalmayı tercih eder. Teorilerdeki dışlayıcılığa alternatif olması bakımından bu iki kutbun arasında gidip gelebilecek, siyaset alanının akışkanlığı ve değişkenliğini göz önünde bulundurmakla birlikte bireyin karakterini ve eğilimini entelektüel erdemlerle destekleyecek bir “politik ethos” tartışmasını yürütmek makul bir arayıştır. Bu arayışın bir ürünü olan bu çalışma, iki sonucu hedeflemektedir. İlki, metis, epistemik erdemler ve epistemik kusurları retorikle ilişkilendirmenin politik epistemolojiye katkısını göstermek. İkincisi politik ethosun, değişen yönüyle siyaseti ve değişmeyen yönüyle bireysel karakter ve alışkanlıkları bir araya getirebildiğini göstermek. Böylece bu çalışma, retoriğin çağdaş siyaset felsefesi, müzakere ve argümantasyona dair olası katkısını tartışmaya açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

retorik, metis, ethos, politik epistemoloji, epistemik kusurlar, politik ethos

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

2219

Teşekkür

Bu çalışmanın 2219 numaralı Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde gerçekleştirilmesinde desteği olan TÜBİTAK'a ve ev sahibi kurum ABD Notre Dame Üniversitesi Politik Bilimler Fakültesi'ne teşekkür ederim .

Kaynakça

• Altınörs, A. (2011). Platon ile Aristoteles’in retorik anlayışlarının karşılaştırılması. Ekev Akademi Dergisi, 15(49), 81-92. Anderson, A. (2006). The way we argue now: A study in the cultures of theory. New Jersey: Princeton University Press.
• Arendt, H. (2014). Totalitarizmin kaynakları 3: Totalitarizm. (İ. Serin, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orjinal çalışma basım tarihi 1948).
• Aristoteles. (1995). Retorik. (M.H. Doğan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aristoteles. (1997). Nikomakhos’a etik. (S. Babür, Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları. Arndt, D. (2019). Arendt on the political. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ataç, C. A. (2019). Truth, truth-telling and gender in politics: The “Hillary” experience. European Journal of American Studies, 14(2), 1-23.
• Aune, J. A. (2008). Modernity as a rhetorical problem: Phronēsis, forms, and forums in norms of rhetorical culture. Philosophy & Rhetoric, 41(4), 402–420.
• Baba, C. (2018a). Retoriğin ikna gücü. Çizgi Kitabevi. Baba, C. (2018b). Retorikte ethosun yeri. Felsefe Dünyası, 67, 203-219.
• Bal, M. (2010). Aristoteles’e göre retorik. Özne Kitap, 11-12, 183-193.
• Bauman, Z. (2000). Siyaset arayışı. (T. Brikan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orjinal çalışma basım tarihi 1999).
• Baumlin, J. S. (2006). Ēthos. Encyclopedia of rhetoric (e-reference edition) içinde. https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780195125955.001.0001/acref-9780195125955
• Beiner, R. (1983). Political judgment. New York: Routledge.
• Beiner, R. ve Nedelsky, J. (2001). Introduction. R. Beiner ve J. Nedelsky (Ed.) Judgement, imagination and politics: Themes from Kant and Arendt içinde (s. vii-xxvi). Oxford: Rawman & Littlefield.
• Benhabib, S. (1999). Müzakereci bir demokratik meşruiyet modeline doğru. Demokrasi ve farklılık siyasal düzenin sınırlarının tartışmaya açılması içinde (s. 101-139). (Z. Gürata ve C. Gürsel, Çev.). İstanbul: Dünya Kitaplığı. (Orjinal çalışma basım tarihi 1996).
• Butigan, V. (1998). The political ethos of the civil society. Political Philosophy, 41, 32-36.
• Cassam, Q. (2019). Vices of the mind from the intellectual to the political. Oxford: Oxford University Press.
• Chomsky, N., Olson, G. A. ve Faigley, L. (1991). Language, politics, and composition: A conversation with Noam Chomsky. Journal of Advanced Composition, 11(1), 1-35.
• Cohen, J. L. (1999). Eşitlik, farklılık ve kamusal temsil. Demokrasi ve farklılık siyasal düzenin sınırlarının tartışmaya açılması içinde. (s. 268-309), (Z. Gürata ve C. Gürsel, Çev.). İstanbul: Dünya Kitaplığı. (Orjinal çalışma basım tarihi 1996).
• Coşkun, A. (2014). İbn Sina felsefesinde retorik. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Çörekçioğlu, H. (2015). Phronesis ve düşünümsel yargı üzerine bir karşılaştırma. FLSF, 20, 1-16.
• de Certeau, M. ve Rendall, S. (1988). The practice of everyday life. Los Angeles: University of California Press.
• Detienne, M. ve Vernant, J. P. (1991). Cunning intelligence in Greek culture and society. (J. Lloyd, Çev.). Chicago: University of Chicago Press. (Orjinal çalışma basım tarihi 1996).
• Dolmage, J. (2009). Metis, mêtis, mestiza, medusa: Rhetorical bodies across rhetorical traditions. Rhetoric Review, 28(1), 1-28.
• Dougherty, C. (2015). Nobody’s home: Metis, improvisation and the instability of return in Homer’s Odyssey. Ramus, 44(1-2), 115-140.
• Dryzek, J.S. (2010). Rhetoric in democracy: a systemic appreciation. Political Theory, 38(3), 319- 339. Duman, M. A. (2019). Retorikten belâgate mecâzdan metafora. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Durhan, G. (2018). Aristoteles retoriğinde kullanılan kanıtlamaların bilgi değeri. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 8(2), 751-769.
• Finlayson, A. (2013). Ideology and political rhetoric. M. Freeden, L. T. Sargent ve M. Stears (Ed.), The Oxford handbook of political ideologies içinde (s.242-260). Oxford: Oxford University Press.
• Flyvbjerg, B. (2001). Making social science matter: Why social inquiry fails and how it can succeed again. Cambridge: Cambridge University Press.
• Garsten, B. (2011). The rhetoric revival in political theory. Annual Review of Political Science, 14, 159-180.
• Habermas, J. (1988). On the distinction between poetic and communicative uses of language. M. Cook (Ed.), On the pragmatics of communication içinde (s. 384-398). Cambridge: MIT Press.
• Halloran, S. M. (1982). Aristotle’s concept of ethos, or if not his somebody else’s. Rhetoric Review, 1(1), 58-63. Hawhee, D. (2005). Bodily arts. Austin: University of Texas Press.
• Hesiod. (2006). Theogony, works and days, testimonia. (G. W. Most, Çev.). Cambridge: Harvard University Press.
• Homer. (1919). The Odyssey. (A. T. Murray, Çev.). Cambridge: Harvard University Press.
• Ijsseling, S. (1976). Rhetoric and philosophy in conflict: A historical survey. Netherlands: Martinus Nijhoff.
• İbn Rüşd (2015). Retorik üzerine küçük şerh. (A. Tekin, Çev.). Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(2),179-193.
• Kamtekar, R. (2004). Situationism and virtue ethics on the content of our character. Ethics, 114(3), 458–491.
• Kidd, I. J. (2021). Epistemic corruption and political institutions. M. Hannon ve J. Ridder (Eds.), Routledge handbook political epistemology içinde (s. 301-311). London: Routledge.
• Kumar, A. (2021). Between metis and techne: Politics, possibilities, and limits of improvisation. Social & Cultural Geography, 22(6), 783-806.
• Leff, M. (2002). The relation between dialectic and rhetoric in a classical and a modern perspective. F. H. van Eemeren ve P. Houtlosser (Eds.), Dialectic and rhetoric: the warp and woof of argumentation analysis içinde (s. 53-64). Dordrecht: Kluwer.
• Li, T. M. (2005). Beyond “the State” and failed schemes. American Anthropologist, 107(3), 383-394.
• Nelson, J. S. (1990). Political foundations for the rhetoric of inquiry. H. W. Simons (Ed.), The rhetorical turn: Invention and persuasion in the conduct of inquiry. Chicago: University of Chicago Press.
• Norris, A. (2017). Rhetoric and political theory. M. J. Macdonald (Ed.), The Oxford handbook of rhetorical studies içinde (s. 625-636). Oxford: Oxford University Press.
• Platon. (2002). Phaedrus. (R. Waterfield, Çev.). Oxford: Oxford University Press.
• Platon. (2015). Sofist. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon. (2016). Gorgias. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Pogoloff, S. M. (1992). Logos and sophia: The rhetorical situation of 1 Corinthians. Atlanta: Scholars Press.
• Ramsey, E. (1999). A hybrid techne of the soul?: Thoughts on the relation between philosophy and rhetoric in Gorgias and Phaedrus. Rhetoric Review, 17, 247-63.
• Robert, C. R. ve Wood, W. J. (2007). Intellectual virtues: An essay in regulative epistemology. Oxford: Oxford University Press.
• Sandel, M. (2014). Liberalizm ve adaletin sınırları. (A. E. Zeybekoğlu, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. (Orjinal çalışma basım tarihi 1982).
• Schiappa, E. (2017). The development of Greek rhetoric. M. J. Macdonald (Ed.), The Oxford handbook of rhetorical studies içinde (s. 33-42). Oxford: Oxford University Press.
• Schmitt, C. (1986). Political romanticism. (G. Oakes, Çev.). New York: Routledge. (Orjinal çalışma basım tarihi 1986).
• Schopenhauer, A. (2012). Eristik diyalektik: haklı çıkma sanatı. (Ü. Hınçal, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orjinal çalışma basım tarihi 1831).
• Scott, J. C. (2008). Devlet gibi görmek: İnsanlık durumunu geliştirmeye yönelik projeler nasıl başarısız oldu? (N. Erdoğan, Çev.). İstanbul: Versus Kitap. (Orjinal çalışma basım tarihi 1998).
• Scott, R. L. (1967). On viewing rhetoric as epistemic. Central States Speech Journal, 18(1), 9-17.
• Scott, R. L. (1976). On viewing rhetoric as epistemic: Ten years later. Central States Speech Journal, 27(4), 258-266.
• Simons, H. W. (Ed.). (1990). The rhetorical turn: Invention and persuasion in the conduct of inquiry. Chicago: University of Chicago Press.
• Tironi, M. (2015). Modes of technification: Expertise, urban controversies and the radicalness of radical planning. Planning Theory, 14(1), 70-89.
• Van Eemeren, F. H. (2017). Rhetoric and argumentation. M. J. Macdonald (Ed.) The Oxford handbook of rhetorical studies içinde (s. 661- 671). Oxford: Oxford University Press.
• Wolterstorff, N. (1996). John Locke and the ethics of belief. Cambridge: Cambridge University Press.
• Wróbel, S. (2015). Logos, ethos, pathos: classical rhetoric revisited. Polish Sociological Review, 191, 401- 421.
• Young, I. M. (2000). Inclusion and democracy. New York: Oxford University Press.