MODERN TİCARİ YAŞAMDA MÜSİAD ÜYESİ GİRİŞİMCİLERİN İŞ AHLAKI: DENİZLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 4, 87 - 108, 24.03.2015

Anzavur Demirpolat , Sıtkı Yıldız

https://doi.org/10.20304/husbd.74535

Öz

1990’lı yıllara değin, Türkiye’de muhafazakar-dindar kesimler arasında herhangi bir burjuva sınıfı mevcut değildi. Aksine, 1980’li yıllara değin, esnaf ve “geleneksel tüccar”ın Türk toplumunun dini - muhafazakar kesimleri arasında, özellikle Orta Anadolu’nun geleneksel şehirlerinde temel ekonomik aktörler olduğu söylenebilir. 1990 yılından başlayarak, Türkiye’nin çevre bölgelerin de, özellikle Konya, Kayseri, Yozgat ve Gaziantep gibi şehirlerinde “Anadolu Kaplanları” ya da “Yeşil Sermaye” olarak nitelendirilen yeni bir dini burjuvazi ya da girişimci kesimi yükselmeye başladı. Sonrasında, bu gelişmelerin paralelinde, Türk ve Batılı akademisyenler arasında Türk toplumunda bu yeni yükselmeye başlayan dini burjuvazinin gelişiminde önemli olduğu düşünülen sosyoekonomik faktörlere yönelik yükselen bir ilgi ortaya çıktı. Daha önceki akademik çalışmaların büyük bir kısmı devlet ve büyük işadamları arasındaki ilişkinin niteliği üzerineydi. Yeni yükselen girişimcilerin dinsel kimliklerinin tersine bu işadamlarının çoğu seküler yönelimli bir işadamları derneğinin (TÜSİAD) üyesiydi. İslam, Kapitalizm ve iş ahlakı arasındaki ilişki sorunsalını tartıştıktan sonra, bu çalışma Denizli’deki muhafazakâr girişimcilerin geleneksel değerleri ile modern piyasa koşullarında gerçekleştirdikleri ekonomik aktiviteler arasındaki ilişkiyi ele almayı amaçlar. Diğer bir deyişle, bu çalışma, kendi muhafazakar değerleri ile modern ekonomik aktiviteleri arasında uyumluluğu nasıl ve hangi yollarla sağladıklarını değerlendirmeyi amaçlar. Bu saha çalışması, 2010 yılında çoğunun MÜSİAD üyesi olduğu Denizlili girişimcilere uygulanmıştır. Bu çalışmanın temel tezini şu şekilde ifade edebiliriz: muhafazakâr iş adamlarının çağdaş piyasa ekonomisinde başarılı olmalarının temel nedeni geleneksel-muhafazakâr değerleri modern rasyonel girişimcilik kültürüyle bütünleştirmeleridir.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik, Çalışma Ahlakı, Muhafazakâr İşadamları, İslam ve Kapitalizm

Kaynakça

• Berger, B. (1991). The Culture of Modern Entrepreneurship. Brigitte Berger
• (Ed.). The Culture of Entrepreneurship (p.13-32). California: ICS Press. Buğra, A. (1998). Class, Culture and State: an Analysis of Interest
• Representation by Two Turkish Business association. Int. J. Middle East Stud. 3, 521-539. Buğra, A. ve Savaşkan O. (2010). Yerel Sanayi be bugünün Türkiye’sinde İş
• Dünyası. Toplum ve Bilim,(118), 92-123. Eisenstadt, S. N. (1999). Weber’s Analysis of Islam and the Specific Pattern of
• Islamic Civilization. Toby E. Huff ve Wolfang Schluchter (Ed.). Max Weber And Islam (p. 281-294). London: Transaction Publishers. Goitein, S. D. (1968). Studies in Islamic History and Institutions. Leiden: BRILL.
• Hershlag, Z. Y. (1975). The Economic Structure of the Middle East. Leiden: BRILL.
• Hirschman, A. O. (2007). Tutkular Ve Çıkarlar. (Çev. Barış Cezar). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kalberg, S. (2011). Introduction to The Protestant Ethic. The Protestant Ethic
• And The Spirit of Capitalism (8-63). New York. Keyder, Ç. (1989). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kuran, T. (1997). Islam and Underdevelopment: An Old Puzzle Revisited. JITE 153, 41-71.
• Mardin, Ş. (1991). Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Murat, S. (2008). İş Ahlakı ve İş Uygulamaları. İGİAD İş Ahlâki Sempozyumu
• Bildirileri, (ss. 67- 80). İstanbul: İGİAD. Mutlu, K. (1990). Toplumların Gelişiminde Dini Değer Yağılarının Önemi.
• Journal of lslamic Research, 4 (2), 99-104. Navora-yaşin, Y. (2002). Metalar, İslamcılık, Laiklik. Deniz Kandiyoti ve Ayşe
• Saktanber ( Ed.). Kültür Fragmanları (229-258). İstanbul: Metis Yayınları. Özcan B. G. ve Çokgezen M. (2003). Limits to Alternative Forms of
• Capitalization: The Case of Anatolian Holding Companies. World Development 31(12), 2061-2084.
• Özel, M. (1996). Ekonomi Modern Dünyanın Dinidir. İzlenim, (40).
• Özcan, Y. Z. (1995). Is Islam an Obstacle to Development? Evidence to the Contrary and Some Methodological Considarations. Intellectual Discourse, 3 (1), 1-22.
• Özoral, B. (2011). Economic Engagenement Of Religious Ethics In A Global
• Economy: The Rise Of Islamic Capital In Central Anatolia As A New Economic Power, 1980-Present. (Yayınlamamış Doktora Tezi). Montreal: McGill University.
• Rahman, F. (1976). İslamiyet ve İktisadi adalet Meselesi. (Çev. Y. Ziya Kazıcı).
• Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. Rodinson, M. (1978). Islam And Capitalism. Austin: University of Texas Press.
• So, A. Y. (1990). Social Change and Development. London: Sage Publications.
• Schluchter, W. (1996). Paradoxes of Modernity. Stanford: Stanford University Press.
• Şen, M. (2001). Turkish Entrepreneurs In Central Asia: The Case of Kazakistan and Kyrgyzstan. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: ODTÜ.
• Turner, B. S. (1974). Weber and Islam. London: Routledge and Kegan Paul. --------------------- (1984). Capitalism and Class in the Middle East, 76-77. New
• Jersey: Humanities Press. Ülgener, S. (1981). Zihniyet ve Din. İstanbul: Der Yayınları. --------------------- (1984). Darlık Buhranları Ve İslam iktisat Siyaseti. İstanbul: Der Yayınları. ------------------ (1991). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası.
• İstanbul: Der Yayınları. Weber, M. (1946). From Max Weber. Gerth, H. and MiIIs, C. W. (Ed.). New
• York: Oxford University Press. ------------------- (1978). Economy And Society 1, Guenter Roth ve Claus Wittich
• (Ed.), London: University of California Press. ------------------- (2011). The Protestant Ethic And The Spirit of Capitalism.
• (Çev. Stephen Kalberg). New York: Oxford University Press. Yankaya, D. (2014). Yeni İslami Burjuvazi: Türkiye Modeli. (Çev. Melike Işık Durmaz). İstanbul: İletişim Yayınları.