Resimli Çocuk Kitaplarında Baba Katılımı Kavramının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 23, 273 - 286, 14.03.2024

Hilal Karabulut

https://doi.org/10.20304/humanitas.1386558

Öz

Bu çalışmada baba katılımı kavramının okul öncesi döneme hitap eden resimli çocuk kitaplarına nasıl yansıdığını tespit edebilmek hedeflenmiştir. Çalışmanın baba katılımı kavramına odaklanması ve alan yazındaki baba katılımı kavramsallaştırmasını temel alması, yanı sıra doğrudan baba-çocuk ilişkisiyle ilgili olan ve başlığında “baba” kelimesi geçen kitapları incelemesi dolayısıyla ilk olma özelliği taşımaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda doküman analizi kullanılmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen 16 adet resimli çocuk kitabı analiz edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizinden (kategorisel analiz ve frekans analiz) yararlanılmıştır. Resimli çocuk kitaplarının incelenmesi sonucu ortaya çıkan bulgular, temel alınan baba katılım boyutları üzerinden ele alınmıştır. Çalışmanın alan yazındaki diğer çalışma bulgularıyla benzerlikleri ve farklılıkları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

baba katılımı, resimli çocuk kitapları, baba-çocuk ilişkisi, ebeveynlik rolleri

INVESTIGATION OF THE CONCEPT OF FATHER INVOLVEMENT IN CHİLDREN'S PICTURE BOOKS

Öz

In this study, it is aimed to determine how the concept of father involvement is reflected in children's picture books addressed to the preschool period. The study focuses on the concept of father involvement and is based on the conceptualization of father involvement in the literature, as well as examining books that are directly related to the father-child relationship and have the word “father” in the title, so it has the peculiarity of being the first. Document analysis was used in accordance with the purpose of the study. Sixteen children's picture books selected by criterion sampling method were analyzed. Content analysis (categorical analysis and frequency analysis) was used in the analysis of the data. The findings that emerged as a result of the examination of children's picture books were considered on the basis of the dimensions of father involvement. The similarities and differences of the study with other study findings in the literature were discussed.

Anahtar Kelimeler

Father involvement, Children’s picture book, Father-child relationship, Parental roles

Kaynakça

• Anderson, D. A., & Hamilton, M. (2005). Gender role stereotyping of parents in children’s picture books: The invisible father. Sex Roles, 52(3/4), 145-151. doi: 10.1007/s11199-005-1290-8.
• Aslan, H. S. (2019). Çocuk gelişimi ve baba katılımı. Ş. Ünlü-Çetin (Ed.), Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde baba katılımı içinde (s. 31-45). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bencik-Kangal, S., Karaaslan, A., & Arslan, S. (2018). Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarında yer alan baba figürünün incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 18-31.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar (3. baskı). Siyasal Kitabevi. Cabrera, N., Fizgerald, H. E., Bradley, R. H., & Roggman, L. (2007). Modeling the dynamics of paternal influences over the life course. Applied Developmental Science, 11(4), 185-189. https://doi.org/10.1080/10888690701762027.
• Day, R. D., & Lamb, M. E. (2004). Conceptualizing and measuring father involvement: Pathways, problems, and progress. R. D. Day & M. E. Lamb (Ed.), Conceptualizing and measuring father involvement içinde (s. 1-15). Lawrence Erlbaum Associates.
• DeWitt, A. L, Cready, C. M., & Seward R. R. (2013). Parental role portrayals in twentieth century children’s picture books: More egalitarian or ongoing stereotyping? Sex Roles, 69, 89–106. https://doi.org/10.1007/s11199-013-0285-0.
• Gürşimşek, I., & Günay, V. D. (2005). Çocuk kitaplarında cinsiyet rollerinin işlenişinde kullanılan dilsel ve dildışı göstergelerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 53-63.
• Karaduman, M. A., & Çığ, O. (2019). Babaların çocuklarının hayatına katılımını etkileyen faktörler. Ş. Ünlü-Çetin (Ed.), Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde baba katılımı içinde (s. 47-71). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS AMOS META uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri (3. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-91.
• Lamb, M. E., Pleck, J. H., Charnov, E. L., & Levine, J. A. (1985). Paternal behavior in humans. American Zoologist, 25(3), 883-894. https://doi.org/10.1093/icb/25.3.883.
• Özdemir, E., & Balcı-Karaboğa, A. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781. https://doi.org/10.17860/mersinefd.580405.
• Özkul, B., & Özgün, S. Y. (2019). Erken çocukluk döneminde çocuk kitapları seçkisinden “Elif” serisinin baba imgesi bağlamında incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 41-56.
• Pleck, J. H. (2010). Paternal involvement: Revised conceptualization and theoretical linkages with child outcomes. M. E. Lamb (Ed.), The role of the father in child development (5. baskı) içinde, (s. 58-93). John Wiley & Sons.
• Sımsıkı, H., & Şendil, G. (2014). Baba Katılım Ölçeği’nin (BAKÖ) geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 104-123. https://doi.org/10.17755/esosder.23977.
• Sicim-Sevim, B., & Bapoğlu-Dümenci, S. S. (2019). Baba yoksunluğu. Ş. Ünlü-Çetin (Ed.), Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde baba katılımı içinde (s. 73-91). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şahin, A. B., Çelik, B., Karadağ, M., Yeşilkır, N., Acar, B., & Yaman, Ö. M. (2022). 3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında aile ve ebeveyn temsiller. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(4), 1557-1572. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1027055.
• Tamis-LeMonda, C. S., & Cabrera, N. J. (2002). Multidisciplinary perspectives on father involvement: An introduction. C. S. Tamis-LeMonda & N. J. Cabrera (Ed.), Handbook of father involvement içinde (s. xi-xviii). Lawrence Erlbaum Associates.