AN OVERVIEW OF TURKEY AND BİLECİK PROVINCE IN TERMS OF POPULATION AND GEOGRAPHY ACCORDING TO THE FIRST CENSUS OF THE REPUBLIC OF TURKEY

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 31 - 56, 10.05.2024

Zafer Başkaya

https://doi.org/10.20304/humanitas.1434806

Öz

Population censuses are carried out within certain periods to determine the various characteristics of the human population living in a certain place. The general census held in 1927 was the first census of the Republic of Turkey. Although censuses were carried out during the Ottoman Empire, the first detailed information about the population of Turkey emerged with the general census of 1927. In this general census, detailed characteristics of the population of Bilecik province were determined, as in other provinces of Turkey. The population was identified and classified according to gender, age range, literacy, marital status, professions, native languages spoken, nationality, place of birth, religious beliefs and disability status. These features were also determined at the district level. The aim of this study is to examine and evaluate the population characteristics determined in Turkey and the province of Bilecik according to the results of the 1927 general census, which was the first general census of the Republic of Turkey, and to make interpretations regarding the population characteristics within the scope of cause-effect, connection and distribution principles of geography science and to produce results. It is also aimed that the conducted study will lead to related geographical studies to be carried out later. In the study, detailed characteristics of the population examined both in Turkey and Bilecik province by using the necessary sources, and the data grouped and evaluated with tables. Within the scope of cause-effect and connection principles of geography science, the population characteristics of Bilecik province compared with those of Turkey in general, comparisons made and comments made. According to the results of the general population census in 1927, when the characteristics of the population in Bilecik province evaluated in general, the fact that the values of population characteristics in the province were higher than the average of Turkey revealed that the province of Bilecik was in a better situation than many provinces of Turkey under the conditions of that time.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Bilecik, Population, Population Census, Population characteristics

NÜFUS COĞRAFYASI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK NÜFUS SAYIMINA GÖRE TÜRKİYE VE BİLECİK İLİNE BİR BAKIŞ

Öz

Belirli bir yerde yaşayan insan nüfusunun çeşitli özelliklerinin tespiti için belirli dönemler içerisinde nüfus sayımları yapılmaktadır. 1927 yılında yapılan genel nüfus sayımı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk nüfus sayımıdır. Osmanlı Devleti Döneminde nüfus sayımları yapılmış olsa da Türkiye nüfusu hakkında ilk detaylı bilgiler 1927 yılı genel nüfus sayımıyla ortaya çıkmıştır. Bu genel nüfus sayımında Türkiye’nin diğer illerinde olduğu gibi Bilecik ili nüfusunun da özellikleri detaylı şekilde tespit edilmiştir. Nüfusun cinsiyete, yaş aralığına, okur-yazarlığa, medeni hale, mesleklere, konuşulan anadillere, uyruklarına, doğum yerlerine, dini inançlara ve sakatlık-engellilik durumlarına göre tespiti ve tasnifi yapılmıştır. Bu özellikler ilçeler düzeyinde de belirlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilk genel nüfus sayımı olan 1927 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Türkiye geneli ve Bilecik ilinde tespit edilen nüfus özelliklerini incelemek, değerlendirmek ve nüfus özellikleriyle ilgili olarak coğrafya biliminin sebep-sonuç, bağlantı ve dağılış ilkeleri kapsamında yorumlamalar gerçekleştirmek ve sonuçlar ortaya koymaktır. Yapılan çalışmanın aynı zamanda daha sonra ilgili olarak yapılacak coğrafi çalışmalara öncülük etmesi amaçlanmıştır. Yapılan çalışmada gerekli kaynaklardan yararlanılarak nüfusun detaylı özellikleri gerek Türkiye genelinde gerekse Bilecik ili özelinde incelenmiş, veriler tablolar ile gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Coğrafya biliminin sebep-sonuç ve bağlantı ilkeleri kapsamında Bilecik ili nüfus özellikleri Türkiye geneliyle karşılaştırılarak kıyaslamalar yapılmış ve yorumlar gerçekleştirilmiştir. 1927 yılındaki genel nüfus sayımı neticesine göre Bilecik ilinde nüfusun özellikleri genel olarak değerlendirildiğinde il genelinde nüfus özelliklerine ait değerlerin Türkiye ortalamasından yüksek oranlarda olması, o zamanki şartlarda Bilecik ilinin Türkiye’nin birçok iline göre daha iyi durumda olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Bilecik, Nüfus, Nüfus sayımı, Nüfus özellikleri

Kaynakça

• Afyoncu, E. (2003). Türkiye’de tahrir defterlerine dayalı olarak hazırlanmış çalışmalar hakkında bazı görüşler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 1 (1), 267-286.
• Akbaş, Y. (2020). Türkiye’nin nüfus coğrafyası. (Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası Kitabı İçinde Bölüm, Editörler: Doğanay, S. & Alim, M.), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929a). 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül I, Ankara.
• Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929b). 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül II, Ankara.
• Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929c). 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül III, Ankara.
• Behar, C. (1996). Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin nüfusu 1500-1927. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Tarihi İstatistikler Dizisi Cilt 2, Yayın No: 1877, Ankara.
• Çimen, A. (2012). Sayım, kayıt düzeni ve teşkilatlanma açısından Osmanlıda nüfus hizmetleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3), 183-216.
• Doğanay, H. (2014). Türkiye beşeri coğrafyası. Pegem Akademi Yayınları, Ankara. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntbmmc004/kanuntbmmc00400893.pdf (Erişim Tarihi: 14.12.2023).
• https://www.tuik.gov.tr/Kurumsal/Tarihce (Erişim Tarihi: 08.12.2023).
• Karabağ, S., & Şahin, S. (2014). Türkiye beşeri ve ekonomik coğrafyası. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Şahin, S. (2010). Geçmiş günümüz ve gelecekte nüfus gerçeği. Gazi Kitabevi Yayını, Ankara.
• Tamer, A., & Çavlin Bozbeyoğlu, A. (2004). 1927 nüfus sayımının Türkiye’de ulus devlet inşasındaki yeri: Basında yansımalar. The Turkish Journal of Population Studies, 26, 73-88.