MİLLİ MÜCADELE YILLARINDA DOĞU TRAKYA’DA BİR MİLLİ MÜFREZE: TRAKYA FEDAİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 111 - 124, 10.05.2024

Hasan Demirhan

https://doi.org/10.20304/humanitas.1438061

Öz

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından hemen sonra, İtilaf devletleri mütarekenin on beşinci maddesindeki “Bütün demiryolları halkın kullanımına açık olmak kaydıyla İtilaf devletlerince kontrol altına alınacaktır.” hükmüne dayanarak Doğu Trakya bölgesinde işgallere başladılar. Bir Fransız alayı, 4 Kasım 1918 tarihinde Uzunköprü ile Sirkeci arasındaki demiryolu işletmesini işgal etti. Çok kısa bir süre sonra da, 1919 yılı Ocak ayının ortalarına doğru Fransızlar, Trakya demiryolunun muhafazasını bir Yunan taburuna devrettiler. Bu ülkemizdeki ilk Yunan işgaliydi. Trakyalılar bu işgallere karşı kurmuş oldukları Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile bir dizi kongre düzenleyerek Doğu Trakya’nın bir Türk yurdu olduğunu ilan ettiler ve Trakya’yı işgal eden Yunan askerî birliklerine karşı silahlı bir mücadeleye karar verdiler. Trakya’daki silahlı mücadele Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin önderliğinde kurulan milli müfrezeler tarafından gerçekleştirildi. Kurulan bu müfrezeler, Yunan askerî birliklerini Trakya’da meşgul ederek onların Anadolu’ya askerî sevkiyat yapmasına engel olmak, bölgedeki Türk halkını Rum çetelerinin ve Yunan askerlerinin zulmünden korumak için mücadele ettiler. Bu müfrezelerden en etkili olanlarından biri Şakir Yorulmaz Bey’in önderliğindeki “Trakya Fedaileri” adı verilen müfrezeydi. Şakir Bey ve müfrezesi, Doğu Trakya’daki Yunan birliklerine, bu birliklerin iaşe kollarına baskınlar düzenledi. Bölgede Türklere eziyet eden Rumlar ve Rum çeteleri ile mücadele etti. Müfrezedeki istihkâm erleri sayesinde bölgede Yunan askerî hedeflerine sabotaj eylemlerinde bulundu.

Anahtar Kelimeler

Doğu Trakya, Rum, Çete Faaliyetleri, Cemiyet, Milli Müfrezeler

A NATIONAL PLATOON, THRACE FEDAYEEN, IN THRACE DURING THE YEARS OF THE WAR OF INDEPENDENCE

Öz

Immediately after the signing of the Armistice of Mudros, the Allied Powers started invasions in the Eastern Thrace region based on the fifteenth article of the armistice, “All railways will be under the control of the Allied Powers on the condition that they are open to the public.” On 4 November 1918, French regiment occupied the railway station between Uzunköprü and Sirkeci. Shortly afterwards, towards the middle of January 1919, the French handed over the protection of the Thrace railway to a Greek battalion. This occupation was the first Greek occupation in our country before the War of Independence. By organizing a series of congresses with the Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, which they had established against these invasions, the Thracians declared that Eastern Thrace was a Turkish homeland and they decided to engage in an armed struggle against the Greek military units invading Thrace. The armed struggle in Thrace was carried out by the national platoons established under the leadership of the Thrace Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti. These platoons, by keeping the Greek troops busy in Thrace, struggled to prevent them from making military shipments to Anatolia and to protect the Turkish people in this region from the persecution of the Greek gangs and soldiers. Under the leadership of Mürefteli Şakir Bey, “Trakya Fedaileri” was one of the most effective platoons. Şakir Bey and his platoon raided the Greek military units, their support units in Eastern Thrace, battled with the Greeks and Greek gangs who tortured the Turks in the region, and carried out sabotage actions against the Greek soldiers in the region thanks to the sappers in the platoon.

Anahtar Kelimeler

Eastern Thrace, Greek, Gang activities, Society

Kaynakça

• Akandere, O. (2008). Milli Mücadele yıllarında Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren müfrezeler, milis kuvvetleri ve çeteler (1918-1922). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 507-542, https://doi.org/10.52642/susbed.1097152
• Akın, V. (1996). Trakya’nın Türklere devir teslimi. Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayını.
• Başer, E. (2009). Mütarekeden sonra İstanbul hükümetleri ve Trakya politikaları. IQ Kültür Sanat Yayıncılık. Bıyıklıoğlu, T. (1992). Trakya’da Milli Mücadele. TTK Yayınları.
• Bozkurt, A. (2019). Trakya’nın İtilaf Devletleri tarafından Yunanistan’a devri (1920).Türkiyat Mecmuası, 29 (Milli Mücadele Özel Sayısı), 25-46, https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.661160
• Cambaz Ebru, N. (2018). Devletlerinin Doğu Trakya’da işgal uygulamaları (1918-1920). [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Doğruöz, V. T. (2021). Milli Mücadele yıllarında Kırklareli (1918-1922). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Güner, Z. (1998). Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kuruluşu ve faaliyetleri (1 Aralık 1918-13 Mayıs 1920). Atatürk Araştırma Merkezi.
• Karaçam, N. (1984). Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda Trakya. Yaylacık Matbaası.
• Milli Savunma Bakanlığı (MSB). Atatürk Koleksiyonu (ATASE), 33/0/40.
• Serez, M. (2004). Atatürk ve Milli Mücadelede Tekirdağ. Tekirdağ Valiliği Yayınları.
• Yeni İnan Gazetesi 1970 Sayı: 3918-3969