Şanlıurfa İli İçin Olası Kayıpların Deprem Senaryosu ile Tahmini

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 90 - 102, 30.08.2024

İbrahim Akgül , Hüseyin Bayraktar

https://doi.org/10.46578/humder.1440481

Öz

Bu çalışma Şanlıurfa ili için potansiyel bir depremin etkilerini değerlendirmek ve buna karşı hazırlıklı olmak amacıyla yazılmıştır. Deprem senaryosu bölgedeki fay hatları, zemin koşulları ve diğer jeolojik faktörlere dayanarak olası bir depremin etkilerini modellemektedir. Çalışma Şanlıurfa'nın deprem riskini anlamak ve buna uygun hazırlık tedbirlerini almak amacıyla önemli bilgiler sağlamaktadır. Fay hatlarından kaynaklanan depremsellik ve mikrobölgelendirme çalışmaları ile bölgenin deprem riski belirlenmekte, yapı stoğunun olası hasar görebilirlik durumları belirlenebilmektedir. Şanlıurfa'nın depremselliği, geçmişte yaşanmış depremlerle ilişkilendirilmiş ve bölgedeki fay hatları incelenerek deprem senaryosu oluşturulmuştur. Özellikle Doğu Anadolu Fay Hattı'nın bölgedeki depremleri etkileyebileceği vurgulanmıştır. Deprem senaryo sonuçları olası hasarlı bina sayılarını, ölü ve yaralı sayıları gibi acil durum yönetimi için kritik bilgiler sunmaktadır. Aynı zamanda bölgede barınma ihtiyacı olan kişi sayısı ve sağlık altyapısının bu duruma nasıl cevap verebileceği gibi önemli konuları ele almaktadır. Öneriler arasında deprem öncesinde alınabilecek önlemler, riskli yapı stoğunun güçlendirilmesi, acil durum ekiplerinin hazırlıklı olması, sağlık altyapısının güçlendirilmesi ve afet yönetimi planlarının daha da geliştirilmesi gibi konular bulunmaktadır. Bu öneriler, gelecekte olası bir depreme karşı Şanlıurfa’da bulunan yerel yönetimlerin ve halkın hazırlıklı olmasına katkı sağlayabilir. Sonuç olarak, bu deprem senaryosu, bölgedeki potansiyel riskleri vurgulayarak, yerel yönetimlere, uzmanlara ve topluma deprem tehlikesine karşı hazırlıklı olma konusunda rehberlik etmek amacıyla tasarlanmıştır. Ancak gerçek bir deprem durumunda alınacak önlemler, daha geniş katılımla ve daha spesifik bilgilerle belirlenecek ve uygulanacaktır

Anahtar Kelimeler

Deprem senaryosu, Şanlıurfa depremsellik, Mikrobölgelendirme, Acil durum yönetimi

Kaynakça

• M.A. Özdemir ve M. İnceöz, Doğu Anadolu Fay Zonunda Karlıova Türkoğlu Arasında Akarsu Ötelenmelerinin Tektonik Verilerle Karşılaştırılması. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2003.
• E. Aksoy, E. Akgün, M. Softa, F. Koçbulut, H. Sözbilir, O. Tatar, S.Ç. Erol, 6 Şubat 2023 Pazarcık (Kahramanmaraş) depreminin Doğu Anadolu Fay Zonu Erkenek ve Pazarcık Segmentleri Üzerindeki Etkisi: Çelikhan-Gölbaşı (Adıyaman) Arasından Gözlemler. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 5:1 (2023) 85-104.
• B. Özmen, ve H. Can, Ankara Için Deterministik Deprem Tehlike Analizi. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., 31:1(2016) 9-18.
• B. Özmen, Ankara için Deprem Olasılığı Tahminleri. Yerbilimleri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülten, 34:1( 2013) 23-36.
• B. Özmen, İstanbul İli İçin Deprem Senaryosu. Türkiye Mühendislik Haberleri, 47:417 (2002) 23-28.
• İ. S. Kaya, Türkiye'deki halk kütüphanelerinin afet yönetimi açısından yönetici görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans tezi, Ankara, 2022.
• M. Kaya, Türk kamu yönetiminde gönüllülük ve afet yönetimi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• L. Uzunçıbuk, Yerleşim yerlerinde afet ve risk yönetimi. Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı / Kent ve Çevre Bilimleri Bilim Dalı, Doktora Tezi, 2005.
• S. Durukan, ve E. Akbuğa, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (2018) Göre Sıvılaşma Potansiyeli Analizi ve Sığacık (Seferihisar/İzmir) Örneği. Doğ Afet Çev Derg, 6:2 (2020) 304-318, doi: 10.21324/dacd.617423
• N. C. A. Kılıç, Kayseri İli Ve Çevresinin Deprem Tehlikesi Üzerine Bir Değerlendirme. 5. Uluslararasi Erciyes Bilimsel Araştirmalar Kongresi, 16-17 Nisan 2021.
• Ö. Uzun, ve S. Balyemez, İstanbul ve Antakya Şehirlerinde Deprem Risk Azaltma Çalışmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi – İAÜD, 12:3 (2020) 229-250.
• AFAD İRAP “Şanlıurfa İl Afet Risk Azaltma Planı.” Erişim: 25.12.2023. https://sanliurfa.afad.gov.tr/kurumlar/sanliurfa.afad/kutuphane/SANLIURFA_IRAP.pdf.
• M.Ş. İmamoğlu, ve E. Çetin, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Yakın Yöresinin Depremselliği. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2007) 93-103.
• Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi “Şanlıurfa Kent Bilgi Sistemi”. Erişim:15.10.2023. https://webgis.sanliurfa.bel.tr:81/Kentrehberiapp/Index.
• TÜİK. “Türkiye İstatislik Kurumu”. Erişim: 14.12.2023. https://www.tuik.gov.tr/
• Vikipedia. Vikipedia. Erişim: 10.09.2023. https://tr.wikipedia.org/wiki/2010_Elaz%C4%B1%C4%9F_depremi, https://tr.wikipedia.org/wiki/1975_Lice_depremi, https://tr.wikipedia.org/wiki/2003_Bing%C3%B6l_depremi
• D. Kalafat, C. Zülfikar, E. Vuran, E. Kamer, 08 mart 2010 Başyurt-Karakoçan (Elaziğ depremi), Boğaziçi Üni. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Mart 2010.