Investigation of Character Strengths in 100 Fundamental Literary Works Recommended to Primary and Secondary School Students

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 3, 839 - 859, 31.07.2019

Şerife Işık , Sabire Kılıç Nazife Üzbe Atalay , Sare Terzi İlhan , Ümre Kaynak

Öz

Character strengths, as the positive traits a person owns, celebrates
and frequently exercises, generate a crucial area of interest for both
researchers and the practitioners in the educational or psychology related
fields because of its important effect on psychological health and well being.
Regarding to its impact on positive character development in children, this
current study aims at investigating the character strengths in 100 fundamental
literary works recommended to primary and secondary school students. The study
was based on qualitative research and the data gained by document inquiry was
analyzed with the use of content analysis. 22 literary works are chosen randomly
and distributed to 5 different researchers to analyze them in accordance with
the theory of character strengths and virtues developed by Peterson and
Seligman as totally 24 character strengths and 6 virtues. The findings are
discussed in relation to the relevant literature, aiming at making
contributions to the development of literary works improving psychological
wellness and character development of children.

Anahtar Kelimeler

Primary and secondary school students, 100 Fundamental Literary Works, character strengths

İlkokul ve Ortaokul Öğrencileri için Önerilen 100 Temel Eserde Karakter Güçlerinin İncelenmesi

Öz

Bireyin duygu, düşünce ve
davranışlarıyla ortaya koyduğu pozitif özellikler olarak tanımlanan karakter
güçleri psikolojik sağlığa ve genel iyilik haline olan katkısı sebebiyle hem
eğitimciler hem de psikoloji ve eğitim alanındaki uygulayıcılar için önemli bir
çalışma alanı oluşturmaktadır. Bu çalışma ile MEB tarafından 2005 yılında ilkokul
ve ortaokul öğrencileri için tavsiye edilen 100 Temel Eser listesinde yer alan
kitapların karakter güçleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel modele dayalı nitel araştırma düzeneğinde
yürütülen bu çalışmada doküman analizi yolu ile elde edilen veriler içerik
analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışma kapsamında, tür ölçüt
alınarak oluşturulan tabakalı amaçlı örneklemden seçkisiz atama ile belirlenen
22 eser 5 araştırmacı tarafından incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen
veriler Peterson ve Seligman’ın kuramsal tanımlama ve sınıflandırması
doğrultusunda 24 karakter gücü 6 erdem kategorisi çerçevesinde incelenmiş ve
elde edilen bulgular ilgili alanyazın sonuçları ile ilişkili olarak tartışılmıştır.
Araştırmanın ilkokul ve ortaokul öğrencilerine önerilen edebi kaynakların yeniden
gözden geçirilmesine ve çocukların psikolojik sağlık ve karakter gelişimlerini
olumlu etkilemesine katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul ve ortaokul öğrencileri, 100 Temel Eser, karakter güçleri

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 10.
• Allan, B. A., & Duffy, R. D. (2014). Examining moderators of signature strengths use and well-being: Calling and signature strengths level. Journal of Happiness Stud. 15, 323–337. http://dx.doi: 10.1007/10902-013-9424-0
• Almerico, G. M. (2014). Building character through literacy with children’s literature. Research in Higher Education Journal, 26, 1-10.
• Altunay, E., Oral, G. ve Yalçınkaya, B. (2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 62-80.
• Ang, A. P. S. (2016). An observational study of character strengths and subjective wellbeing in Australian and Singaporean pre-adolescents. (Unpublished doctoral dissertation). Flinders University.
• Bailey, K. D. (1982). Methods of social research (2nd ed.). New York: Free Press.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bodert, J. (1980). Bibliotherapy: The right book for the right person at the right and more. Top of the News, 36, 183-188.
• Boyacı, Ş. D. B., Güner, M., ve Babadağ, G. “Dünyada başka şekilde yaşamak da mümkün mü?” Değer eğitiminde “Küçük Kara Balık” örneği. Editör/Editor, 172.
• Brdar, I., Anić, P. & Rijavec, M. (2011). Character strengths and well-being: Are there gender differences? In I. Brdar (Ed.). The human pursuit of well-being: A cultural approach (pp. 145-156). New York: Springer.
• Bryant, J. D. & Roberts, S. D. (1992). Bibliotherapy: An adjunct to audiologic counseling. Journal of the Academy of Rehabilitative Audiology, 25, 51-67.
• Buschor, C., Proyer, R. & Ruch, W. (2013). Self- and peer-rated character strengths: How do they relate to satisfaction with life and orientations to happiness? The Journal of Positive Psychology, 8(2), 116-127. http://dx.doi:10.1080/17439760.2012.758305
• Cansız Aktaş, M. (2014). Nitel veri toplama araçları. Mustafa Metin (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.337-371). Ankara: REGEMA
• Çapoğlu, E. ve Okur, A. (2015). Ortaokul 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 90-104.
• Çer, E. (2014). 100 temel eser’de kadın imgesinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 9(18), 67-76.
• Cengiz, Ş., ve Duran, E. (2017). Okul öncesi dönemine ait hikâye ve masallardaki değerlerin incelenmesi. Eğitim Ve Bilim, 42(191).
• Cevat, E. K. E. R., ve Yıldırım, K. (2017). Değerler eğitimi açısından Ziya Gökalp’e ait “altın ışık” adlı eserin incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1).
• Dahlsgaard, K., Peterson, C., & Seligman, M.E.P. (2005). Shared virtue: The convergence of valued human strengths across culture and history. Review of General Psychology, 9, 203–213.
• Demirel, Ş. (2010). Çocuk, çocuğun gelişim özellikleri, ihtiyaçları ve ilgi alanları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demir, T. ve Özdemir, B. (2013). Türkçe eğitiminde karagöz/gölge oyunları ile değer öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 57-89.
• Dirican, R. ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 3(2).
• Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Douglass, R. P., & Duffy, R. D. (2014). Strengths use and life satisfaction: A moderated mediation approach. Journal of Happiness Stud. 16, 619–632. http://dx.doi: 10.1007/s10902-014-95254
• Duan, W., Ho, S. M. Y., Siu, B. P. Y., Li, T., & Zhang, Y. (2015). Role of virtues and perceived life stress in affecting psychological symptoms among chinese college students. Journal of American College Health, 63, 32-39.
• Erikson, E. H. (1984). İnsanın sekiz çağı. (Çev: V. Şar ve B. Üstün), Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Gillham, J., Adams-Deutsch, Z., Werner, J., Reivich, K., Coulter-Heindl, V., Linkins, M., & Seligman, M. E. P. (2011). Character strengths predict subjective wellbeing during adolescence. Journal of Positive Psychology, 6(1), 31-44. http://dx.doi:10.1080/17439760.2010.536773
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252.
• Güneş, Z. (2007). İlköğretimde çocuk edebiyatı (1. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Güney, N. (2014). Ortaokulda okutulması tavsiye edilen 100 temel eserde şiddet ögesi. International Online Journal of Educational Sciences, 6(3), 706-721.
• Güven, A. Z. (2014). Türk efsanelerinin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(11), 225-246.
• Huta, V. & Hawley, L. (2010). Psychological strengths and cognitive vulnerabilities: Are they two ends of the same continuum or do they have independent relationships with wellbeing and ill-being? Journal of Happiness Studies, 11, 71–93. http://dx.doi: 10.1007/s10902-008-9123-4
• Kabakçı, Ö. F. (2013). Karakter güçleri açısından pozitif gençlik gelişiminin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karaman Kepenekci, Y. ve Aslan, C. (2013). Ortaöğretim okullarına önerilen 100 temel eser’deki romanlarda insan hakları üzerine bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 38(168), 183-197.
• Karasar, N (2006). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Nobel.
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(7), 657-669.
• Kılıç, A. ve Aktan, O. (2015). İlköğretim okulları için tavsiye edilen 100 temel eserde vurgulanan değerler. Elementary Education Online, 14(1), 243‐275.
• Kızılkaya, A. (2012). 100 temel eser içerisindeki hikâye ve romanlarda işlenen ahlaki konuların eğitsel yönden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Kilpatrick, W., Wolfe, G., & Wolfe, S. M. (1994). Books that build character: A guide to teaching your child moral values through stories. New York: Simon & Schuster.
• Kuş, Z., Merey, Z. ve Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
• Kuru, H., ve Keklik, S. (2016). Ayşe Yamaç'ın Çocuk Romanlarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Igdir University Journal of Social Sciences, (10).
• Kuzu, T.S. (2002). Öykünün çocuğun bilişsel ve duyuşsal gelişimine katkısı bağlamında öykü seçimi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 95-105.
• Lounsbury, J. W., Fisher, L. A., Levy, J. J., & Welsh, D. P. (2009). An investigation of character strengths in relation to the academic success of college students. Individual Differences Research, 7, 52–69.
• Mendoza, J. & Reese, D. (2001). Examining multi cultural picture books for the early childhood classroom: Possibilities and pitfalls. Early Childhood Research & Practice, 3(2), 155-169.
• M.E.B. (2018, 1 Ocak ). İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser Konulu Genelge. Erişim adresi: www.meb.gov.tr/mevzuat
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Mongrain, M. & Anselmo-Mtthews, T. (2012). Do positive psychology exercises work? A replication of Seligman, et al. (2005). Journal of Clinical Psychology, 68(4), 382-389. http://dx.doi: 10.1002/jclp.21839
• O’Sullivan, S.(2002). Character education through children’s literature. Bloomington, Phi Delta: Kappa Educational Foundation.
• Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 7, 133-150.
• Özbay, M. ve Karakuş Tayşi, E. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 21-31.
• Özkan, R. ve Sivrikaya, Ü. (2012). İlköğretimde küresel değerler (100 temel eser üzerine bir inceleme). Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 341-360.
• Pardeck, J. T. (1995). Bibliotherapy: An innovative approach for helping children. Early Child Development and Care, 11(1), 83-88.
• Park, N., Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5), 603-619. http://dx.doi:10.1521/jscp.23.5.603.50748
• Park, N., & Peterson, C. (2006). Character strengths and happiness among young children: Content analysis of parental descriptions. Journal of Happiness Studies, 7(3), 323-341. http://dx.doi:10.1007/s10902-005-3648-6
• Pawelski, J. O., & Moores, D. J. (2013). The eudaimonic turn: Well-being in literary studies. Madison, NJ: Fairleigh Dickinson University Press.
• Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2006). Greater strengths of character and recovery from ıllness. Journal of Positive Psychology, 7, 17-26.
• Peterson, C., & Park, N. (2011). Character strengths and virtues: their role in well-being. In S. I. Donaldson, M. Csikszentmihalyi, J. Nakamura (Ed.). Applied positive psychology: ımproving everyday life, health, schools, work, and society (pp.49-62). New York, NY: Taylor and Francis Group.
• Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification. Washington, DC: American Psychological Association.
• Proctor, C., Maltby, J. & Linley, P. A. (2011). Strengths use as a predictor of well-being and health-related quality of life. Journal of Happiness Studies, 12(1), 153-169.
• Proyer, R. T., Ruch, W., & Buschor, C. (2013). Testing strengths-based interventions: A preliminary study on the effectiveness of a program targeting curiosity, gratitude, hope, humor, and zest for enhancing life satisfaction. Journal of Happiness Studies, 14(1), 275-292. http://dx.doi. 10.1007/s10902-012-9331-9
• Proctor, C., Tsukayama, E., Wood, A. M., Maltby, J., Fox Eades, J. M., & Linley, P. A. (2011). Strengths gym: The impact of a character strengths-based intervention on the life satisfaction and well-being of adolescents. The Journal of Positive Psychology, 6 , 377-388.
• Rashid, T., Anjum, A., Lennox, C., Quinlan, D., Niemiec, R. M., Mayerson, D. & Kazemi, F. (2013). Assessment of character strengths in children and adolescents. In C. Proctor and P.A. Linley (Ed.). Research, applications, and ınterventions for children and adolescents: A positive psychology perspective (pp.81-114). New York: Springer Science Business Media Dordrecht.
• Ruch, W., Weber, M., Park, N., & Peterson, C. (2014). Character strengths in children and adolescents. European Journal of Psychological Assessment, 30(1), 57-64.
• Shoshani, A. & Aviv, I. (2012). The pillars of strength for first-grade adjustment–Parental and children's character strengths and the transition to elementary school. The Journal of Positive Psychology, 7(4), 315-326. http://dx.doi:10.1080/17439760.2012.691981
• Shoshani, A., & Slone, M. (2012). Middle school transition from the strengths perspective: Young adolescents’ character strengths, subjective well-being, and school adjustment. Journal of Happiness Studies, 14, 1163-1181. http://doi.org/10.1007/s10902-012-9374
• Suri, H. (2011) Purposeful sampling in qualitative research synthesis. Qualitative Research Journal, 11(2), 63-75.
• Susar Kırmızı, F. (2014). 4. Sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinde yer alan değerler. Journal of Values Education, 12(27), 217-259.
• Şen, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Toner, E., Haslam, N., Robinson, J., & Williams, P. (2012). Character strengths and wellbeing in adolescence: Structure and correlates of the values in action ınventory of strengths for children. Personality and Individual Differences, 52(5), 637-642. http://dx.doi:10.1016/j.paid.2011.12.014
• Yaman, H. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Journal of Values Education, 7(18).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin
• Yigit, M. F. ve Tarman, B. (2013). Değerler eğitimimin ilköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarındaki yeri ve önemi. Journal of Social Studies Education Research, 4(2), 79-102.
• Wagner, L., & Ruch, W. (2015). Good character at school: positive classroom behavior mediates the link between character strengths and school achievement. Frontiers in Psychology, 6, 610. doi:10.3389/fpsyg.2015.00610
• Weber, M., & Ruch, W. (2012). The role of a good character in 12 year-old school children: Do character strengths matter in the classroom? Child Indicators Research, 5(2), 317-334. doi:10.1007/s12187-011-9128-0
• Üstündağ, A. (2017). 8-10 Yaş çocuklarına yönelik çocuk kitaplarının değerler açısından incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 1-10.