THE EFFECT OF ELECTORAL SYSTEMS ON DEMOCRATIC REPRESENTATION IN LOCAL GOVERNMENTS: A STUDY ON THE MUNICIPAL COUNCILS OF THE PRINCES’ ISLANDS & SULTANBEYLI IN ISTANBUL

Yıl 2021, Cilt: 39 Sayı: 3, 342 - 358, 29.09.2021

Emre Akcagündüz

https://doi.org/10.17065/huniibf.829616

Cited By: 2

Öz

Local governments have been established to enable local citizens to benefit from public services in the most effective and profitable way. The most distinctive feature of local governments is that they are the administrative units that are affined to democratic government and political participation. This study aims to examine the effects of the application of “the D’Hondt Method with the One-Tenth Election Threshold” and “Quota Candidacy” on local representation in due course of the election of municipal council members specified in the Law No. 2972 on the Election of Local Administrations and Neighborhood Headmen/Mukhtars and Board of Aldermen. The study is designed in three parts. In the first part, historical background of the Law No. 2972 is examined. In this part, the debate that took place in the Turkish parliament on pros and cons of the Law No. 2972 is examined. In the second part, electoral systems (especially d’hondt system) are examined in depth and explained with examples. In the third part, within the framework of data received from the Supreme Election Council on the election dated March 31, 2019, the formation of Municipal Councils of Princes’ Islands and Sultanbeyli in Istanbul will be examined in terms of the political party affiliations that the members of these councils have and the effects of the quota candidacy and local electoral system on this administrative formation. As a result of the study, it was determined that the "the D’Hondt Method with the One-Tenth Election Threshold" and "quota candidacy" applied around the law numbered 2972 negatively affected local representation and caused injustice in representation

Anahtar Kelimeler

Local Representation, Election, Electoral Systems, Quota Candidacy

YEREL YÖNETİMLERDE SEÇİM SİSTEMLERİNİN DEMOKRATİK TEMSİL ÜZERİNE ETKİSİ: İSTANBUL ADALAR VE SULTANBEYLİ BELEDİYE MECLİSLERİ ÜZERİNE İNCELEME

Öz

Yerel yönetimler, yerel halkın kamu hizmetlerinden en etkin ve verimli şekilde yararlanması için kurulmuştur. Yerel yönetimlerin en belirgin özelliği, demokratik yönetime ve siyasal katılıma en yakın yönetim birimleri olmalarıdır. Bu çalışma, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’da belirtilen belediye meclisi üyeliklerinin seçimi için uygulanan “onda birlik baraj uygulamalı” “d’hondt sistemi” ve “kontenjan adaylığı” uygulamasının yerel temsile olan etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma üç bölüm olarak tasarlanmıştır. İlk bölümde 2972 sayılı kanunun tarihsel arka planı incelenmiştir. Bu bölümde 2972 sayılı kanunun Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yasalaşma sürecinde yapılan lehte ve aleyhte tartışmalar incelenmiştir. İkinci bölümde seçim sistemleri (özellikle d’hondt sistemi) derinlemesine incelenerek örneklerle açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise Yüksek Seçim Kurulu’ndan alınan veriler çerçevesinde 31 Mart 2019 Mahalli İdareler Genel Seçimleri sonucunda, İstanbul Adalar ve Sultanbeyli Belediye Meclisleri üyelerinin hangi partilerden oluştuğu, yerel seçim sisteminin ve kontenjan aday uygulamasının bu oluşuma (temsilde adalet açısından) nasıl etki ettiği ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda 2972 sayılı kanunun çevresinde uygulanan “barajlı d’hondt sistemi” ve “kontenjan adaylığı” uygulamasının yerel temsili olumsuz yönde etkilediği ve temsilde adaletsizliğe neden olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yerel Temsil, Seçim, Seçim Sistemleri, Kontenjan Aday

Kaynakça

• Akbulut, Ö. (2002), “Türkiye’de Uygulanan Yerel Seçim Sistemlerinin Evrimi”, İçinde Güler, B. A. ve A. Sabuktay (Edt.), Yerel Yönetimler Sempozyum Bildirileri, Ankara: TODAİE Yayını, 47-66.
• Akbulut, Ö. (2007), “Belediye Yönetimi Reformu: Monolitik İktidar Yapısının Güçlendirilmesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 16(1), 7-29.
• Altay, K. (1984), “Antalya Milletvekili Kadri Altay’ın Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi ile ilgili İç İşleri Bakanlığı Komisyon Raporundaki Muhalefet Şerhi”, TBMM Tutanak Dergisi, Ankara, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001018.pdf, E.T: 18.04.2020.
• Akpak, N., Üğdül, İ., Çınar, T., Aktaş, İ., Aras, İ., Toktaş, Ş., Akyol, O., Karakurt, C., Aydoğan, İ., Ener, M.U. (1984), “Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi İle İlgili İç İşleri Bakanlığı Komisyon Raporu”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001018.pdf, E.T: 17.04.2020.
• Atalay, M. A. (1984), “TBMM Genel Kurulu Konuşması”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001018.pdf, E.T: 19.04.2020.
• Akyıldız, A. (2016), “Demokrasinin Sayılarla Sınavı: Seçim Sistemleri”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7, 127-148.
• Aydoğdu, Y. (2015), “Seçim Sistemlerinin Siyasal Sonuçları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 6,41-62.
• Belediye Kanunu (2005), “Belediye Meclisi Görevleri”, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf, E.T: 08.03.2021.
• Burhan, H. (2005), Seçim Sistemleri ve Türkiye İçin Yeni Bir Seçim Sistemi Önerisi, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Cotteret, J.M., C. Emeri (1991), Seçim Sistemleri, İstanbul: Gelişim Yayınları.
• Cumhuriyet Senatosu Geçici Komisyon Raporu (1963), “1963 Tarihli Geçici Komisyon Raporu”, TBMM Tutanak Dergisi https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t02/c013/cs__02013092ss0201.pdf, E.T: 22.04. 2020.
• Çam, E. (1978), Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: DER Yayınları.
• Dursun, D. (2008), Siyaset Bilimi, İstanbul: Beta Basım.
• Ekmen, S. E., M. S. Fırat (2017), “Seçim Sistemlerinin Hükümetlere Etkisi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 461-474.
• Elmas, H. (1984), “İstanbul Milletvekili Hayrettin Elmas 5 Ocak 1984 Tarihinde TBMM’de 2972 Sayılı Kanun İle İlgili Konuşması”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001018.pdf, E.T:28.04.2020.
• Erdoğan, B. (1984) “Samsun Milletvekili Berati Erdoğan’ın Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi İle Yapmış Olduğu Konuşma”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001022.pdf, E.T: 30.05.2020.
• Etymonline (2020), Local, https://www.etymonline.com/word/local, E.T:17.03.2020.
• Gözler, K. (2008), Anayasa Hukukuna Giriş, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözler, K. (2010), Anayasa Hukukuna Genel Esasları, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözler, K. (2011), Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Günal, E. (2005), Türkiye’de Seçim Sistemlerinin Siyasal Kurumlar Üzerine Etkisi, Ankara: Turhan Yayınevi.
• Heywood, A. (2014), Siyaset Bilimi, Ankara: Adres Yayınları.
• İçişleri ve Adalet Komisyonları (1963), “1963 Tarihli Raporlar”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d01/c019/mm__01019106ss0286.pdf, E.T: 28.04.2020.
• Kalaycıoğlu, E. (1984), Çağdaş Siyasal Bilim, İstanbul: Beta Yayınevi. Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun (1984), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2972.pdf, E.T: 18.02.2021.
• Melen, F. (1984), “Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi İle Yapmış Olduğu Konuşma”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001022.pdf, E.T: 29.04.2020.
• Özal, T. (1984), “Başbakan Turgut Özal’ın Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi İle Yapmış Olduğu Konuşma”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001022.pdf, E.T: 30.04.2020.
• Özbudun, E. (1995), “Seçim Sistemleri ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1-4), 521-539.
• Özbudun, E. (2019), Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Özgül, B. (2002), Seçim ve Seçim Sistemleri, Türkiye’deki Seçim Sistemi Uygulamaları ve Bir Model Önerisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Öztekin, A. (2007), Siyaset Bilimine Giriş, Ankara, Siyasal Kitapevi.
• Sarıkoca, E. (2010), Türkiye’de Seçim Sistemleri ve Demokrasi, Erzurum: Fenomen Yayınları.
• Taşçıoğlu Bayezıt, M. T.(1984), “Mahallî İdareler Seçimi Kanunu Teklifi İle İlgili Yapmış Olduğu Konuşma”, TBMM Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c001/tbmm17001022.pdf, E.T: 30.04.2020.
• Teziç, E. (2009), Anayasa Hukuku, İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Türk, H. S. (2006), “Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih”, Anayasa Yargısı, 23, 75-113.
• Türköne, M. (2003), Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi.
• Varlık, Ü., B. Ören (2001), Seçim Sistemleri ve Türkiye’de Seçimler, İstanbul: Der Yayınları.
• Yavaşgel, E. (2004), Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sistemleri ve Türkiye’deki Durum, Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A., H. Şimşek (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yüksek Seçim Kurulu (2019), “31 Mart 2019 Mahalli İdareler Seçimleri Sonuçları”, https://www.ysk.gov.tr/tr/31-mart-2019-mahalli-i%CC%87dareler-secimi/77916, E.T: 30.04.2020.