BURNOUT IN HEALTHCARE SECTOR: LEVEL OF BURNOUTBURNOUT LEVEL OF THE MANAGERS AT THE MINISTRY OF HEALTH HOSPITALS IN ANKARA

Yıl 2014, Cilt: 32 Sayı: 2, 133 - 163, 30.12.2014

Seda Karsavuran

https://doi.org/10.17065/huiibf.95124

Cited By: 12

Öz

Burnout in Healthcare Sector: Burnout Level of the Managers at the Ministry of Health Hospitals in Ankara Burnout could cause to some problems so there is need to make more studies about the topic. With this study it is purposed to investigate burnout in healthcare and display the burnout level of the managers (head physician, assistant head physician, head nurse, assistant head nurse, administrator, assistant administrator) at the Ministry of Health Hospitals. The population of this study is all managers (454 managers) at the ministry of health hospitals in metropolitan area of Ankara. No sampling was chosen for the study and 54% of managers replied to the questionnaire (244 managers). “Maslach Burnout Scale” was used to measure the burnout level of hospital managers. Independent samples t test was used to analyze the differences of the burnout level according to characteristics with two independent average scores, One Way ANOVA was used for characteristics with more than two independent average scores. It was found that the level of emotional exhaustion is low (2.1±0.6), depersonalization is quite low (1.2±0.4) and personel accomplishment is high (4.4±0.5). Head nurses and head nurses assistants are the most exhausted group. Age group of 29-39, females, gratuate from medical career college and two-year degree and single health managers have higher burnout level

Anahtar Kelimeler

Burnout, hospital managers

SAĞLIK SEKTÖRÜNDE TÜKENMİŞLİK: ANKARA’DAKİ SAĞLIK BAKANLIĞI HASTANELERİ YÖNETİCİLERİNİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ

Öz

Günümüz çalısma ortamları pek çok açıdan tükenmisligin ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Tükenmisligin olumsuz sonuçlara neden olabilmesi konuyla ilgili çalısmalar yapılmasını önemli kılmaktadır. Bu arastırmayla, tükenmisligin saglık sektöründeki durumunu irdelemek ve Saglık Bakanlıgı hastaneleri yöneticilerinin (bashekim, bashekim yardımcısı, hastane müdürü, hastane müdür yardımcısı, bashemsire, bashemsire yardımcısı) tükenmislik düzeylerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Arastırmanın evrenini Ankara il merkezindeki tüm Saglık Bakanlıgı hastaneleri yöneticileri olusturmaktadır (454 kisi). Arastırmada örneklem çekilmemis ve yöneticilerin %54’ü ankete cevap vermistir (244 kisi). Hastane yöneticilerinin tükenmislik düzeyini ölçmek için “Maslach Tükenmislik Ölçegi” kullanılmıstır. Verilerin analizinde tükenmislik düzeyinin iki bagımsız ortalamaya sahip degiskenlere göre fark gösterip göstermediginin  incelenmesinde iki örnek için t testi, ikiden fazla ortalamaya sahip degiskenler için Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA) kullanılmıstır. Hastane yöneticilerinin duygusal tükenmislik düzeyleri düsük (2.1±0.6), duyarsızlasma düzeyleri oldukça düsük (1.2±0.4), kisisel basarı düzeyleri ise yüksek çıkmıstır (4.4±0.5). Bashemsire ve yardımcıları en fazla tükenmis olan gruptur. 29-39 yas grubundaki, bayan, saglık meslek lisesi ve önlisans mezunu ve evli olmayan hastane yöneticilerinin tükenmislik düzeylerinin daha yüksek oldugu görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, hastane yöneticileri

Kaynakça

• Ahola, K., J. Hakanen (2007) “Job Strain, Burnout, and Depressive Symptoms: A Prospective Study Among Dentists”, Journal of Affective Disorders, 104, 103–110.
• Akın-Kösterelioğlu, M. (2007) Okul Yöneticilerinin Problem Çözme Becerileri ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Altay, B., D. Gönener, C. Demirkıran (2010) “Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi”, Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 10-16.
• Aras, Z. (2006) Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Ebelerin Tükenmişlik Durumları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Ardıç, K., S. Polatcı (2008) “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama”, (GOÜ Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
• Aslan, D., N. Kiper, E. Karaağaoğlu, F. Topal, M. Güdük, S. Cengiz (2005) Türkiye’de Tabip Odalarına Kayıtlı Olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Avşaroğlu, S., M.E. Deniz, A. Kahraman (2005) “Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Balcıoğlu, İ., S. Memetali, R. Rozant (2008) “Tükenmişlik Sendromu”, Dirim Tıp Gazetesi, 83, 99-104.
• Baltaş, A., Z. Baltaş (1999) Stres ve Başa Çıkma Yolları, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bayraktar, N. (2011) Motoru Yakma Sendromu. Sabah Haber Plus, Erişim Tarihi: 13 Temmuz 2011, http://www.sabah.com.tr/fotohaber/yasam/motoru- yakmasendromu?tc=30& albumId=34033&page=1
• Budak, G., O. Sürgevil (2005) “Tükenmişlik Ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
• Buick, I., M. Thomas (2001) Why Do Middle Managers in Hotels Burn Out? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(6), 304-309.
• Campbell-Quick, J., K.J. Saleh, W.E. Sime, W. Martin, C.L. Cooper, J.D. Quick, M.A. Mont (2006) “Stress Management Skills for Strong Leadership: Is It Worth Dying For?”, The Journal of Bone&Joint Surgery, 88-A(1), 217-225.
• Cimiotti, J.P., L.H. Alken, D.M. Soalne (2012) Nurse Staffing, Burnout and Health Care-Associated Infections. Am J Infect Control, 40(6), 486-490.
• Cordes, C.L., T.W. Dougherty, M. Blum (1997) “Patterns of Burnout Among Managers and Professionals: A Comparison of Models”, Journal of Organizational Behavior, 18, 685-701.
• Cordes, C., T.W. Dougherty (1993) “A Review and an Integration of Research on Job Burnout”, Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
• Çalgan, Z., S. Yeğenoğlu, D. Aslan (2009) “Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik.” Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 61- 74.
• Deckard, G.J., L.L. Hicks, B.H. Hamory, The Occurrence and Distribution of Burnout among Infectious Diseases Physicians, The Journal of Infectious Diseases, 165, 224-228.
• Demirbaş, A.R. (2006) Üç Farklı Hastanenin Yöneticilerinin ve Klinikte Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Durumları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Edelwich, J. (1980) Burnout: Stages of Disillusionment in the Helping Professions, New York: Human Sciences Press.
• Ekstedt, M., I. Fabergerg (2005) “Lived Experiences of the time Preceding Burnout”, J Adv Nurs., 49, 59–67.
• Ergin, C. (1992) “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması” R. Bayraktar, İ. Dağ (Ed.) VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Ersoy, F., R.C. Yıldırım, T. Edirne (2001) “Tükenmişlik Sendromu.” Türk Tabipleri Birliği http://www.ttb.org.tr/STED/sted0201/1.html (Erişim Tarihi: 25.06.2013). Tıp Eğitimi Dergisi, Şubat,
• Felton, J.S. (1998) “Burnout as a Clinical Entity – Its Importance in Health Care Workers”, Occupational Medicine, 48, 237-250.
• Girgin, G., A. Baysal (2005) “Tükenmişlik Sendromuna Bir Örnek: Zihinsel Engelli Öğrencilere Eğitim Veren Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi”, TSK Koruyu Hekimlik Bülteni, 4(4), 172-187.
• Güllüce, A.Ç. (2006) Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zeka Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Gündüz, B. (2005) “İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), Haziran, 152-166.
• Hogan, R.L., M.A. McKnight (2007) “Exploring Burnout Among University Online Instructors: An Initial Investigation”, Internet and Higher Education, 10, 117–124.
• Kaçmaz, N. (2005) “Tükenmişlik (Burnout) Sendromu”, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68, 29-32.
• Kalaycı, Ş. (2008) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın.
• Karlıdağ, R., S. Ünal, S. Yoloğlu (2000) “Hekimlerde İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi”, Türk Psikiyatri Dergisi, 11(1), 49-57.
• Kaya, M. S. Üner, E. Karanfil, R. Uluyol, F. Yüksel, M. Yüksel (2007) “Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 357-363.
• Kılıç, T., O. Aytemiz Seymen (2011) “Sağlık Sektöründe, Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörlerin Analizi ve Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16, 47-67.
• Kushnir, T., C. Levhar, A.H. Cohen (2004) “Are Burnout Levels Increasing? The Experience of Isreali Primary Care Physicians”, Israel Medical Association Journal, 6, August, 451-455.
• Lee, R.T., B.E. Ashforth (1993) “A Further Examination of Managerial Burnout: Toward an Integrated Model”, Journal of Organizational Behavior, 14, (3- 20).
• Maslach, C. (2003) “Job Burnout: New Directions in Research and Intervention”, Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Maslach, C., W.B. Schaufeli, M.P. Leiter (2001) “Job Burnout”, Annual Review Psychology, 52, 397–422.
• Maslach, C., S.E. Jackson (1981) “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Mirze, S.K. (2010) İşletme, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Mollaoğlu, M., M. Yılmaz, T. Kars (2003) “Hemşirelerde Tükenmişlik (Burnout) Sendromu”, Toplum ve Hekim, 18(4), 289-292.
• Mucuk, İ. (1989) Modern İşletmecilik, (4. Baskı), İstanbul: Der Yayınları.
• Otacıoğlu, S.G. (2008) “Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 103–116.
• Önal, G. (1993) Temel İşletmecilik Bilgisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihat Sayar Eğitim Vakfı Yayınları.
• Öztürk, A., Y. Tolga, V. Şenol, O. Günay (2008) “Kayseri İlinde Görev Yapan Sağlık İdarecilerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Erciyes Tıp Dergisi, 30(2), 92-99.
• Perlman, B., E.A. Hartman (1982) “Burnout: Summary and Future Research”, Human Relations, 35(4), 283-305.
• Piko, B.F. (2006) “Burnout, Role Conflict, Job Satisfaction and Psychosocial Health Among Hungarian Health Care Staff: A Questionnaire Survey”, International Journal of Nursing Studies, 43(3), 311-8.
• Sağlık-Sen Genel Merkezi (2012) Türkiye’de Sağlık Çalışanları Tükenmişlik Araştırması Sonuçları.
• Singh, J., J.R Goolsby, G.K. Rhoads (1994) “Behavioral and Psychological Consequences of Boundary Spanning Burnout for Customer Service Representatives”, Journal of Marketing Research, 31, November, 558-569.
• Suran, B.G., E.P. Sheridan (1985) “Management of Burnout: Training Psychologists in Professional Life Span Perspectives”, Professional Psychology: Research And Practice, 16(6), 741-752.
• Sürgevil, O. (2006) Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu. Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Şenturan, L., B. Gülseven-Karabacak, Ş. Ecevit-Alpar, N. Sabuncu (2009) “Hemodiyaliz Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyi”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(2), 33-45.
• Tekin, A. (2009) Yönetici Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları.
• Tunç, T. (2008) Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Ural, A., İ. Kılı (2005) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, SPSS 12.0 for Windows, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Walvoord K. (2006) “Understanding Sonographer Burnout”, J. Diagn Med Sonograph, 22, 200–205.
• Wood, B.D., J.B. Killion (2007) “Burnout Among Healthcare Professionals”, Radiology Management, November/December, .30-37.
• Wright, T.A., D.G. Bonett (1997) “The Contribution of Burnout to Work Performance”, Journal of Organizational Behavior, 18, 491-499.
• Yakut, H.İ., S. Gül Kapısız, S Durutuna, A. Evran (2013) Sağlık Alanında Çalışma Yaşamında Tükenmişlik, The Journal of Gynecology, 10(38), 1564-71.