Lojistik Performansın Sürdürülebilir Ticaret Üzerindeki Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 43 Sayı: 1, 41 - 64, 26.03.2025

Sevgi Elverdi

Öz

Küreselleşme ve artan rekabet, başarılı bir ticaret için lojistik faaliyetlerini önemli hale getirmiştir. Nitekim literatürdeki çok sayıda çalışma, lojistik performansın sınır ötesi ticarette anlamlı bir şekilde etkili olduğuna işaret etmektedir. Bu çalışmada lojistiğin, sürdürülebilir ticaret üzerindeki rolüne odaklanılmaktadır. Bu bağlamda çalışma ile amaçlanan, lojistik performansın sürdürülebilir ticaret üzerindeki etkisini ölçmek ve elde edilen bulgular doğrultusunda politika önerisinde bulunmaktır. İlgili literatürde yer alan araştırmalar incelendiğinde söz konusu bu çalışmanın şu iki yönden ayrıştığı görülmektedir: Birincisi, lojistik performansın ticaret üzerindeki etkisini “sürdürülebilir ticaret” persfektifinden ele alması ve ikincisi, Sürdürülebilir Ticaret Endeksi (STE) değişkenini kullanmasıdır. Çalışma bu açıdan önemlidir ve bu bağlamda literatüre anlamlı bir katkı oluşturması hedeflenmektedir.Analiz için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) tercih edilmişir. Analiz sonuçlarına göre, lojistik performansın sürdürülebilir ticaret üzerindeki etkisi güçlü ve pozitiftir. Çalışma sonuçları itibariyle, lojistik faaliyetlerin, ticaretin sürdürülebilirliğindeki önemini vurgulamakta ve bu anlamda politika yapıcılara bir ışık tutmaktadır. Nitekim lojistiğin sürdürülebilir ticareti teşvik edici yönü, özellikle çevre dostu lojistik uygulamalar ve politikalar ile kendini göstermektedir. Bu nedenle ülkelerin karbon emisyonlarını azaltan çevre dostu bir lojistik yönetimi benimsemeleri oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Lojistik Performans Endeksi (LPE), Sürdürülebilir Ticaret Endeksi (STE), Yapısal Eşitlik Modeli (YEM)

Impact of Logistics Performance on Sustainable Trade

Öz

Globalization and increasing competition have made logistics activities important for successful trade. Indeed, numerous studies in the literature indicate that logistics performance has a significant impact on cross-border trade. This study focuses on the role of logistics on sustainable trade. In this context, the aim of the study is to measure the impact of logistics performance on sustainable trade and to make policy recommendations in line with the findings. When the studies in the relevant literature are examined, it is seen that this study differs in two aspects: First, it addresses the impact of logistics performance on trade from the perspective of “sustainable trade” and second, it uses the Sustainable Trade Index (STE) variable. The study is important in this respect and aims to make a meaningful contribution to the literature in this context.The Structural Equation Model (SEM) has been preferred for the analysis. According to the analysis results, the impact of logistics performance on sustainable trade is strong and positive. The study results emphasize the importance of logistics activities in the sustainability of trade and shed light on policy makers in this sense. Indeed, the sustainable trade-encouraging aspect of logistics is particularly evident through environmentally friendly logistics practices and policies. Therefore, it is very important for countries to adopt an environmentally friendly logistics management that reduces carbon emissions.

Anahtar Kelimeler

Logistics Performance Index (LPI), Sustainable Trade Index (STI), Structural Equation Model (SEM)

Kaynakça

• Acar, D. Ö., & Benli, M. (2021). Dış ticarette lojistik performansın etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(4), 48-65. http://dx.doi.org/10.11611/yead.897110
• Bayram N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, AMOS uygulamaları. Ezgi Yayınevi, Bursa.
• Bhukiya, S., & Patel, R. (2023). The relationship between logistics performance index and international trade: An empirical analysis. International Journal of Research Publication and Reviews, 4(3), 1505-1508. https://doi.org/10.55248/gengpi.2023.32488
• Bilgin, T., & Kazancı Sunaoğlu, Ş. (2022). Lojistik performans ve uluslararası ticaret ilişkisi üzerine alanyazın incelemesi. Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 53, 325-344. https://doi.org/10.30794/pausbed.1105239
• Blunch, N. J. (2008). Introduction to structural equation modelling using SPSS and AMOS. Sage Publications, London.
• Byrne B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. Routledge Taylor & Francis Group, New York.
• Civelek, M. E. (2018).Yapısal eşitlik modellemesi metodolojisi. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Çelebi, D. (2019). The role of logistics performance in promoting trade. Maritime Economics& Logistics, 21, 307–323. https://doi.org/10.1057/s41278-017-0094-4
• Çelik, H.E., & Yılmaz, V. (2016). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Dursun, Y., & Kocagöz, E. (2010). Yapısal eşitlik modellemesi ve regresyon: Karşılaştırmalı bir analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 1-17.
• Felipe, J., & Kumar, U. (2012). The role of facilitation trade in central Asia. Eastern European Economics, 50(4), 5-20. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1702367
• Gani, A. (2017). The logistics performance effect in international trade. The Asian Journal of Shipping and Logistics, 33(4), 279-288. https://doi.org/10.1016/j.ajsl.2017.12.012
• Górecka, A. K., Skender, H. P., & Zaninovi´c, P.A. (2022). Assessing the effects of logistics performance on energy trade. Energies, 15(191), 1-18. https://doi.org/10.3390/en15010191
• Göncü, K. K. (2023). Dış ticaret ve lojistik performans endeksi üzerine bir literatür taraması. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 09(3), 107-112.
• Gürbüz S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Hausman, W. H., Lee, H. L., & Subramanian, U. (2013). The impact of logistics performance on trade. Production and Operations Management, 22(2), 236–252. https://doi.org/10.1111/j.1937-5956.2011.01312.x
• He, Y., Wu, R., & Choi, Y. J. (2021). International logistics and cross-border E-commerce trade: Who matters whom? Sustainability, 13, 1745. https://doi.org/10.3390/su13041745
• Hinrich-IMD (2023). Sustainable Trade Index Report 2023. 1 Ağustos 2024 tarihinde https://www.hinrichfoundation.com/research/wp/sustainable/sustainable-trade-index-2023/ adresinden alınmıştır.
• Hooper D., Coughlan J., & Müllen M.R. (2008). Structural equation modelling: Quidelines for determining model Fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Host, A., Skender, H. P., & Zaninović, P. A. (2019). Trade logistics-the gravity model approach. Zbornik Radova Ekonomski Fakultet u Rijeka, 37(1), 327-342. https://doi.org/10.18045/zbefri.2019.1.327
• Hu L., & Bentler P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives; Structural equation modeling. A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Jayathilaka, R., Jayawardhana, C., Embogama, N., Jayasooriya, S., Karunarathna, N., Gamage, T., & Kuruppu, N. (2022). Gross domestic product and logistics performance index drive the world trade: A study based on all continents. PLoS ONE, 17(3). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0264474
• Jeon, J. (2015). The strengths and limitations of the statistical modeling of complex social phenomenon: Focusing on SEM path analysis or multiple regression models. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 9(5), 1634-1642.
• Kukla-Gryz A. (2006). Use of structural equation modeling to examine the relationships between growth, trade and the environment in developing countries. Sustainable Development, 14, 327-342. https://doi.org/10.1002/sd.290
• Kumari, M., & Bharti, N. (2021). Trade and logistics performance: Does country size matter? Maritime Economics&Logistics, 23, 401–423. https://doi.org/10.1057/s41278-021-00188-5
• Karagöz Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Yayınevi, Ankara.
• Kline R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press, New York. Korkut, Y., Yavuz, S., & Zeren, F. (2021). Uluslararası ticaret ve lojistik arasındaki ilişkinin incelenmesi: G20 ülkeleri örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 30, 77-88. https://doi.org/10.18092/ulikidince.764015
• Kunaka, C., Mustra, M., & Saez, S. (2013). Trade dimensions of logistics services: A proposal for trade agreements. Policy Research Working Paper, World Bank.
• Lapinskaitė, I., & Kuckailytė, J. (2014). The impact of supply chain cost on the price of the final product. Business, Management and Economics Engineering, 12(1), 109–126. https://doi.org/10.3846/bme.2014.08
• Luttermann, S., Kotzab, H., & Halaszovich, T. (2020). The impact of logistics performance on exports, imports and foreign direct investment. World Review of Intermodal Transportation Research, 9(1), 27–46. https://doi.org/10.1504/WRITR.2020.106444
• Martí, L., Puertas, R., & García, L. (2014a). Relevance of trade facilitation in emerging countries’ exports. The Journal of International Trade & Economic Development, 2(2), 202-222. https://doi.org/10.1080/09638199.2012.698639
• Martí, L., Puertas, R., & García, L. (2014b). The importance of the logistics performance index in international trade. Applied Economics, 46(24), 2982-2992. https://doi.org/10.1080/00036846.2014.916394
• Meydan C. H., & Şeşen H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Ofluoğlu, N. E, Kalaycı, C., Artan, S., & Bal, H.Ç. (2018). Lojistik performansındaki gelişmelerin uluslararası ticaret üzerindeki etkileri: AB ve MENA ülkeleri örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(24), 92-109.
• Puertas, R., Martí, L., & García, L. (2014). Logistics performance and export competitiveness: European experience. Empirica, 41, 467–480. http://10.0.3.239/s10663-013-9241-z
• Raykov T., & Marcoulides G. A. (2000). A first course in structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates, London.
• Santosa, W., Nilawati, Y. J., & Kusuma, R. P. (2021, August). Analysis of the relationship between logistics performance and carbon emissions in ASEAN. Conference: First Lekantara Annual Conference on Public Administration, Literature, social Sciences, Humanities, and Education, Indonesia. 26 Eylül 2024 tarihinde https://eudl.eu/proceedings/LePALISSHE/2021.Volume:%201, http://dx.doi.org/10.4108/eai.3-8-2021.2315164 adresinden alınmıştır.
• Schermelleh-Engel K., Moosbrugger H., & Müller H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. https://doi.org/10.23668/psycharchives.12784
• Schumacker R. E., & Lomax R. G. (2010). Structural equation modeling. Routledge Taylor&Francis Group, London.
• Sénquiz-Díaz, C. (2021). The effect of transport and logistics on trade facilitation and trade: A PLS-SEM approach. Economics, 9(2). https://doi.org/10.2478/eoik-2021-0021
• Shevlin M., Miles J. N. V., & Lewis C. A. (2000). Reassessing the fit of the confirmatory factor analysis of the multidimensional students life satisfaction scale: Comments on`confirmatory factor analysis of the multidimensional students' life satisfaction scale. PERGAMON, Personality and Individual Differences, 28, 181-185.
• Simon D., Kriston L., Loh A., Spies C., Scheibler F., Wills C., & Härter M. (2010). Confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the autonomy-preference-index (API). An International Journal of Public Participation in Health Care and Health Policy, 13(3), 221-330. https://doi.org/10.1111/j.1369-7625.2009.00584.x
• Steenkamp, J-B, & Baumgartner, H. (2000). On the use of structural equation models for marketing modeling. International Journal of Research in Marketing, 17, 195–202. https://doi.org/10.1016/S0167-8116(00)00016-1
• Sy, B., Villejo, S. J., & Lacaza, R. (2020). An analysis of the Impact of ASEAN’s logistics performance on trade flows using linear and non-linear methods in an augmented gravity model. Logistics Research, 13(5). https://doi:10.23773/2020_5
• Tranfield, D., Denyer, D., & Smart, P. (2003). Towards a methodology for developing evidence-informed management knowledge by means of systematic review. British Journal of Management, 14, 207-222. https://doi.org/10.1111/1467-8551.00375
• Wilson, J., Mann, C., & Otsuki, T. (2003). Trade facilitation and economic development: A new approach to quantifying impact. The World Bank Economic Review, 17(3), 367–389. https://doi.org/10.1093/wber/lhg027 Wood, D. F., Barone, A., Murphy, P., & Wardlow, D.L. (2001). International logistics. Kluwer Academic Publishers, USA.
• World Bank (2023). Logistics Performance Index Report 2023. 8 Ağustos 2024 tarihinde https://lpi.worldbank.org/sites/default/files/2023-04/LPI_2023_report.pdf adresinden alınmıştır.
• Yardımcı, A. (2016). Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Pazar Araştırmalarında Kullanımı. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Yeo, A. D., & Deng, A., (2020). Logistics performance as a mediator of the relationship between trade facilitation and international trade: A mediation analysis. South African Journal of Economic and Management Sciences, 23(1). https://doi.org/10.4102/sajems.v23i1.3453
• Yeo, A. D., Deng, A., & Nadiedjoa, T. Y. (2020). The effect of infrastructure and logistics performance on economic performance: The mediation role of international trade. Foreign Trade Review, 1–16. https://doi.org/10.1177/0015732520947676
• Yıldız, A. (2022). Bir araştırma metodolojisi olarak sistematik literatür taramasına genel bakış. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 367-386. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227366
• Zaninović, P. A., Zaninović, V., & Skender, H. P. (2020). The effects of logistics performance on international trade: EU15 vs CEMS. Economic Research-Ekonomska Istraživanja. https://doi.org/10.1080/1331677X.2020.1844582