SAĞLIK MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖTANAZİYE İLİŞKİN BİLGİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARI

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 89 - 98, 31.05.2020

Turan Şimşek

Öz

Bu çalışma Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinin ötanazi hakkındaki tutum ve davranışlarını, düşüncelerini ve bu düşünceleri etkileyen faktörleri ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma verileri literatür doğrultusunda hazırlanan ve 30 sorudan oluşan anket formu ile elde edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 17.31 ± 2.31 ‘dir. Katılım sağlayan 180 öğrencinin 120’si (% 66.7) kadın % 60’ı (% 33.3) ise erkektir. Yapılan analizler sonucunda yaş değişkeni ile anket sorularına verilen yanıtlar arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmezken, cinsiyet değişkenine göre ortalamalar arasındaki fark anlamlı bulunmuştur. Öğrencilerin 91’i (% 50.6) ötanaziyi “kişinin kendi ölümünü istemesi” olarak tanımlamış ve ötanaziyi yalnızca hasta bakımından tartışılacak bir sorun olarak değerlendirmiştir. Yine öğrencilerin 96’sı (% 53.3) gönüllü ötanaziye ilişkin bir farkındalığa sahipken pasif ve aktif ötanaziye ilişkin farkındalığın aynı düzeyde olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, lise öğrencilerinin hem kendileri hem de yakınları için ötanazi istemediği, yasallaşması durumunda ötanazi uygulayan ekip içerisinde görev almak istemedikleri, dinsel inançlarının ötanazi ile ilgili düşüncelerini etkilediği ve öğrencilerin ötanazi kavramı hakkında yeterli bilgisel donanıma sahip olmadıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ötanazi, tıp, insan hakları

Kaynakça

• 1. Deutsch E, Carmi A. (ed.), Euthanasia: A German View. Springer-Verlag Berlin Heidelberg;1984; 91-93. 2. Manav F. (2017). Hastanın istem durumuna göre ötanazi türlerinin varoluşçu yorumu. Turkish Studies; 2017; C.12/3. s. 413-424. 3. Kuře J. Euthanasia – the “good death” controversy in humansand animals. Croatia: Published by In Tech Janeza Trdine Rijeka; 2011; 65-80. 4. Australian Human Rights Commission. Euthanasia, human rights and the law. Sydney. 2016; 1-47. 5. Azizoğlu M. Hekimlerin ötenazi hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 2014; C.6,s.7. 6. Ezekiel JE. Euthanasia and physician – assisted suicide. USA: American Medical Association; 2002. 7. Oral U. Euthanasia. Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik; 1995; 3/1. s. 8-11. 8. Özkara E, Özdemir Ç, Hancı İH, Dalgıç M, Civaner M, Yağmur F. Ankarada çalışan hekimlerin ötanaziye yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi; 2002; 51(4),207-214. 9. Fontalis A, Prousali E, Kulkarn K. Euthanasia and assisted dying: What is the current position and what are the key argumentsin forming the debate? Journal of the Royal Society of Medicine; 2018; Vol. 111 (11) 407 – 413. 10. Lavoie M, Godin G, Vézina-Im LA, Blondeau D, Martineau I, Roy L . Psychosocial determinants of nurses’ intentionto practise euthanasia in palliative care. Nursing Ethics; 2016; Vol. 23 (1) 48– 60. 11. Hosseinzadeh K, Rafiei H. Nursing student attitudes toward euthanasia: A Cross-Sectional Study. Nursing Ethics; 2019; Vol. 26(2) 496–503. 12. Terkamo-Moisio A, Gastmans C, Ryynänen OP, Pietilä AM. Finnish nurses’ attitudes towards their role in the euthanasia process. Nursing Ethics. 2019; 26(3):700-714. doi: 10.1177/0969733017720850. 13. Pesut B, Greig M, Thorne S. Nursingand euthanasia: A narrative review of the nursing ethics literature. Nursing Ethics; 2019; 1–16. 14. Çelik A. İslâm hukuku açısından yaşama hakkı ve ötanazi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı; 2016. 15. Serdaroğlu BE. Ötanazi - ölme hakkı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi; 2016; C. 22/3. s. 463-491. 16. Sümer N. Yahudilikte, Hıristiyanlıkta ve İslam’da ötanazi. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi; 2016; C.7,VII sayı: 14.s. 115- 132. 17. Kontomanolis EN, Kenanidou E, Kalagasidou S, Papamanolis V, Fasoulakis ZN. The conflict between euthanasiaand human dignity: A different glance. The Ulutas Medical Journal; 2018; 4(4):184-193. 18. Nunes R, Rego G. Euthanasia: A challenge to medical ethics. J Clin Res Bioeth; 2016; 7,Page 2 of 5. 19. Storer BAA. Euthanasiaand the law: The rise of euthanasia and relationship with palliative healthcare. A thesis in the field of legal studies for the degree of master of liberal arts in extension studies. Harvard University; 2017. 20. Diyanet İşleri Başkanlığı. Kur’an-ı kerim meali. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları; 2017; 88-99. 21. Demirdöven Hİ. Euthanasia ve hak üzerine. 3P Dergisi; 1996; 4(Ek 3):17-19. 22. Şimşek T. Felsefe açısından euthanasia sorunu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2004. 23. Tepe H. Etik ve meslek etikleri. Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları; 2000. 24. Uysal C, Karaaslan B, Tanrıverdi H, Çelepkolu T, Korkmaz M, Bulut K, Bez Y, Tıraşçı Y, Özkara E. Hekimlerin ölümle karşılaşma sıklıklarına göre ötenazi hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni; 2013;18(3):91-97. 25. Gök A. Aristoteles’in etik görüşü bağlamında ötanazi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı. 2015. 26. Besiri A. Ötanazi ve yaşam hakkı. TBB Dergisi; 2009;188-203. 27. İnceoğlu S. Ölme hakkı (Ötanazi). İstanbul: Ayrıntı Yayınları; 1999. 28. Math SB, Chaturvedi SK. Euthanasia: right to life vs right to die. Indian J Med Res; 2012; 136(6): 899–902. 29. Gürcan CE. Ötanazi yaşama hakkı açısından bir değerlendirme. Ankara: AUHFD; 2011; 60 (2), 255-280. 30. Ay Ayça M. Hemşirelerin ölüm, ölümcül hasta ve ötanaziye ilişkin tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013. 31. Çalışkan D, Özdemir O, Akdur R. Abidinpaşa sağlık grup başkanlığı bölgesinde çalışan hekimlerin ötanazi konusunda bilgi tutum davranışları ile ilgili bir çalışma. Türkiye Klinikleri Tıp EtiğiHukuku - Tarihi Dergisi; 2003; 11(2): 91- 101. 32. Sınger P. Pratıcal ethics. Cambrıdge Unıversty Press; Second Edition,1993. 33. Aiken RL. Dying, deathand breavement. New Jersey London: Pepperdin University; 1991. 34. Ünverdi M. İnsan ve hayatın anlamı bağlamında ötanazi. Bilimname; 2015; XXVIII,1, 167-199. 35. Filiz Ş. İnsanın “Uzun ölüm”le sınavı ya da ötenazi tartışmalarının felsefi değeri. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi; 2017; Cilt 1, Sayı 3, 120- 139. 36. Altay G. Nitelikli yaşam hakkı için ötanazi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Bilgi Üniveritesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2005. 37. Pereira J. Legalizing Euthanasia or assisted suicide: The İllusion of Safeguards and Controls, Current Oncology; Pub Med Central (PMC); 2011; 18(2): e38–e45. 38. Kaşıkçı O. Hukuk tarihinde ötanazi. Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları; 2008; Sayı 6, 85-99. 39. Çelik S, Kalkan M, Gündoğdu A, Topal H. Yoğun bakım hemşirelerinin ötanazi hakkındaki düşünceleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi; 2012; 5 (3), 101-109. 40. Demir G, Biçer S, Ünsal A. Hemşirelik öğrencilerinin ötanaziye ilişkin düşünceleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 2016; 5(1- 11).