Covid 19 Pandemisi Sürecinde Yaşlı Bireylerin Bakım Yönetimi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 145 - 152, 30.09.2020

Emine Ekici

Öz

Günümüzde Covid 19 pandemisi tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Covid 19 pandemisinin insandan insana bulaştığı, özellikle yaşlı yetişkinlerin bu enfeksiyona duyarlı olduğu ve hastalık semptomlarını ağır yaşadığı, görülme sıklığı ve ölüm oranlarının özellikle 65 yaşından sonra arttığı bildirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi haftalık sürveyans verisine göre Covid19 enfeksiyonu nedeniyle ölümlerin % 89’u 65 yaş ve üstü kişilerde görülmektedir. Bu çalışmada devam eden Covid 19 pandemisinde yaşlı bireylerin bakım yönetimi ve bu süreçten etkilenimlerinin en aza indirilmesi için yapılması gerekenler derlenmiştir. Bu süreçte yaşlı bireyler başkalarına bağımlı olma (yiyecek ve ilaç alma, bankadan para çekme), sosyal izolasyon, aile dinamiklerinde değişme, ruhsal/zihinsel sorunlar, hareketsiz yaşam, gün ışığından yararlanamama, işyerlerini kapatmak zorunda kalma, sağlık kontrollerine gidememe, yaş ayrımcılığı riski sorunlarıyla karşı karşıya kaldılar. Yaşlı bireylerin evde kalmaları, dışarı çıkamamaları nedeniyle; fizyolojik, biyolojik ve ruhsal açıdan gerilemelerin görüldüğü, fonksiyonel ve yapısal değişikliklerin yaşandığı, korunma, gözetim ve bakım gereksinimlerinin arttığı, günlük yaşam aktivitelerinin yerine getirilmesinde problemler yaşadıkları bilinmektedir. Yaşlı bireylerin pandemiden etkilenimlerinin tespiti ve uygun bakımın verilmesi gerekir. Sorunların erken dönemde belirlenmesi komplikasyonların ve hastaneye yatışların önlenmesine yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

COVİD 19 PANDEMİSİ, YAŞLILIK, BAKIM

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Kaynaklar 1. WHO. Aging and health, http://www.who.int/newsroom/factsheeds/details/aging and health, 2018, (accessed 22.07.2020) 2. Berberoğlu, U, Gül, H, Eskiocak, M. Ve ark, Edirne Huzurevi'nde kalan yaşlıların kimi sosyo-demografik özellikleri ve Katz İndeksine göre günlük yaşam etkinlikleri. Geriatri, 2002, 5 (4), 144-149.
• 3. UNFPA, Ageing in the 21st century: a celebration and a challenge, United Nations Populations Fund. New York. USA, https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Ageing%20report.pdf,2012, (accessed 23.07.2020) 4. WHO: Global health and aging. Bethesda, md: national ınstitute on aging, national ınstitutes of health, u.s. department of health and human services, 2011, (accessed 23.07.2020)
• 5. TÜİK, Nüfus istatistikleri. 2019, http://www.tuik.gov.tr/Start.do, 2019, (accessed 23.07.2020)
• 6. WHO, World health statistic. https://www.who.int/data/gho/whs-2020-visual-summary (accessed 20.07.2020)
• 7. WHO, Top 10 Global causes of death. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death,2016, (accessed 23.07.2020)
• 8. WHO, COVİD-19 weekly surveillance report ,(Data for the week of 6 - 12 Jul 2020). https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/weekly-surveillance-report,2020, (accessed 24.07.2020)
• 9. GEBAM, Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam. http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/yaslilikta_kaliteli_yasam_son.pdf, 2020, (accessed 23.07.2020)
• 10. Chen L, Liu HG, Liu W, et al, Analysis of clinical features of 29 patients with 2019 novel coronavirus pneumonia. Zhonghua Jie He He HuXi Za Zhi. 43(0):E005. https://doi.org/10.3760/cma.j.issn.1001-0939.2020.0005,2020, (accessed 23.07.2020)
• 11. Yang J, Zheng Y, Gou X, et al (2020) Prevalence of comorbidities in the novel Wuhan coronavirus (COVID-19) infection: a systematic review and meta-analysis. Int J Infect Dis, 2020,Mar 12;S1201-9712(20)30136-3. doi:10.1016/j.ijid.2020.03.017.
• 12. Centers for Disease Control and Prevention, groups at higher risk for severe ıllness -coronavirus disease 2019 (covıd-19),2020, (accessed 23.07.2020)
• 13. UNFPA, küresel teknik bilgi notu covıd-19’un yaşlılar açısından sonuçları: salgına müdahale,2020,https://turkey.unfpa.org/sites/default/files/pubpdf/UNFPA_Technical_Guide_Older_Persons_and_COVID19_Turkish.pdf,2020, (accessed 20.07.2020)
• 14. Aylaz R. Salgın döneminde yaşlı ve bakımı. Aylaz R, Yıldız E.(Eds). Yeni koronavirüs hastalığının toplum üzerine etkileri ve hemşirelik yaklaşımları. Malatya 2020, İnönü Üniversitesi Yayınevi
• 15. Türk A. Koronavirüs (Covıd-19) pandemisi sürecinde yaşlılara yönelik uygulamalar ve yaşlıların psiko-sosyal durumu üzerine bir değerlendirme, Pandemi ve Sosyal Hizmet. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını , 2020/2 Temmuz-Aralık
• 16. Chhetri JK, Chan P, Arai H, et al, Prevention of covıd-19 in older adults: a brief guidance from the ınternational association for gerontology and geriatrics (ıagg) asia/oceania region. The Journal of Nutrition, Health & Aging, 2020 ; 24(5):471-472. DOI: 10.1007/s12603-020-1359-7.
• 17. Inanıcı F, Gökçe- Kutsal Y. Geriatri. İliçin G, Biberoğlu K, Ünal S, Akalın S, Süleymanlar G (Eds):Temel İç Hastalıkları, Cilt 2: Güneş Kitabevi, Ankara, 1997, p:89-103
• 18. Oflaz F, Covid 19 ve Yaşlılar. HASUDER. https://korona.hasuder.org.tr/covid-19-pandemisi-ve-yaslilar/,2020, (accessed 21.07.2020)
• 19. Özmete, E, Türkiye Aktif Ve Sağlıklı Yaşlanma Araştırması. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü. Ankara. https://www.caph.pitt.edu/prc/10-keys-to-healthy-aging/ Pittsburgh Üniversitesi Yaşlanma ve Nüfus Sağlığı Merkezi (CAPH), 2016, (accessed 23.07.2020)